W dniach 12 i 13 czerwca odbyła się tegoroczna edycja wydarzenia Dni Społeczeństwa Obywatelskiego podczas posiedzenia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (EKES). Wydarzenie to jest efektem współpracy między EKES-em a członkami Grupy Łącznikowej reprezentującej organizacje i sieci europejskiego społeczeństwa obywatelskiego, w skład której wchodzą europejskie organizacje i sieci społeczeństw obywatelskich. Podczas konferencji uczestnicy mieli sposobność przedyskutować ważne zagadnienia związane ze społeczeństwem obywatelskim i mogli wysłuchać prezentacji, wziąć udział w warsztatach i dyskusjach dotyczących dwóch głównych tematów tegorocznej edycji: demokracji i trwałości.
Jeden z warsztatów, zatytułowany „Zagrożone demokracje: pozytywny wpływ działań obywatelskich i zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego” i zorganizowany wspólnie przez Volonteurope, Europejską Służbą Działań Obywatelskich, Europejskie Forum Obywatelskie i Sekcję ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Obywatelstwa (SOC), obejmował szereg 10-minutowych prezentacji przedstawianych przez bardzo zróżnicowany panel mówców, do których należeli: Christian Moos, członek EKES GR III/Niemcy; Timo Szczepanska, doktorantka na Wydziale Nauk Biologicznych, Rybołówstwa i Ekonomii Uniwersytetu Arktycznego w Norwegii; Assya Kavrakova, Dyrektor Wykonawcza Europejskiej Służby Działań Obywatelskich (ECAS); Giada Negri, działaczka Europejskiego Forum Obywatelskiego; Alessandra Sciurba, rzeczniczka i szefowa zespołu prawnego inicjatywy na rzecz ratowania uchodźców na Morzu Śródziemnym Mediterranea Saving Humans oraz Bartosz Kramek, Przewodniczący Rady Fundacji Otwarty Dialog.
Podczas swojego wystąpienia Bartosz Kramek odniósł się do konkretnych trudności, z jakimi zmagają się działacze i obrońcy praw człowieka w Polsce, oraz do tego, jak się z nimi mierzyć. „Pomimo wszelkich starań, polski rząd i władze nadal odmawiają dostrzeżenia w społeczeństwie obywatelskim partnera do współpracy” – wyjaśniał – „i dlatego nieposłuszeństwo obywatelskie realizowane za pomocą środków pokojowych i nacechowanych szacunkiem, jest jedynym sposobem wpływania na politykę naszego rządu”.
Bartosz Kramek wspomniał również historię swojej żony, Lyudmyly Kozlovskiej, ukraińskiej działaczki na rzecz praw człowieka i Prezes Fundacji Otwarty Dialog, której nazwisko zostało umieszczone i oznaczone najwyższym poziomem alarmowym w Systemie Informacyjnym Schengen przez polski rząd, co uniemożliwiło jej swobodne przemieszczanie się w UE. „Dzięki międzynarodowej presji i wsparciu polityków UE moja żona niedawno otrzymała zezwolenie na pobyt w Belgii; to pokazuje, jak ważne jest, aby społeczeństwo obywatelskie i lokalni działacze angażowali się i współpracowali z instytucjami UE, ale wciąż jest wiele do zrobienia, aby upewnić się, że naciski na działaczy obywatelskich były mniej częste w granicach UE” – powiedział.
Bartosz przypomniał również słuchaczom, że Polska nie jest odosobnionym przypadkiem, jeżeli chodzi o prawa obywatelskie i praworządność. „Dyskurs nacjonalistyczny w krajach takich jak Polska, Węgry i Włochy stanowi poważne zagrożenie dla społeczeństwa obywatelskiego jako całości, a także dla osób, które chcą być słyszani na ulicach i chronić praworządność” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia. „Fakt, że niektórymi państwami członkowskimi UE obecnie rządzi tego rodzaju antydemokratyczna wizja, jest szczególnie niepokojący: nie wystarczy chronić się przed zagrożeniami zewnętrznymi, gdy niektóre z najbardziej niebezpiecznych pochodzą bezpośrednio z UE”.
Wreszcie, Przewodniczący Rady ODF przedstawił szereg zaleceń dla decydentów, które mogłyby umożliwić lepszą współpracę między nimi a przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego. Zalecił on:
- ograniczone zaufanie do nieliberalnych rządów UE i ich działań;
- śledzenie taktyki propagandy i dezinformacji mającej na celu wywoływanie nieporozumień i podważanie reputacji społeczeństwa obywatelskiego, zarówno na szczeblu ogólnym jak i indywidualnym;
- działanie szybkie i zdecydowane w warunkach kryzysu;
- monitorowanie poszczególnych przypadków i podnoszenie świadomości ich występowania poprzez wywieranie stałej presji na rządy nękające swoich przeciwników;
- obserwację rozpraw sądowych ściganych działaczy;
- niezapominanie o mniejszych społecznościach;
- działanie na rzecz współpracy między jednostkami samorządu lokalnego a podmiotami społeczeństwa obywatelskiego;
- ustanawianie dobrze funkcjonujących kanałów komunikacji z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego na różnych szczeblach, z uwzględnieniem ich różnorodności (a niekiedy także animozji);
- ustanowienie i rozwijanie w pełni niezależnego systemu finansowania dla społeczeństwa obywatelskiego i działaczy potrzebujących pomocy, nie tylko w zakresie konkretnych projektów, ale również w celu wspierania ich codziennej pracy (np. w zakresie kosztów administracyjnych i logistycznych);
- uważne słuchanie niezależnych ekspertów w kwestiach dotyczących praworządności, obrony demokracji i swobód obywatelskich w Europie
- zwracanie uwagi na potencjalne nadużycia wewnątrzeuropejskich mechanizmów współpracy prawnej i bezpieczeństwa oraz reagowanie na nie (System Informacyjny Schengen, Europejski Nakaz Aresztowania, interoperacyjność…)
- wspieranie reformy Systemu Informacyjnego Schengen (SIS).
Dowiedz się więcej:
