W grudniu 2018 ONZ opublikował swój Światowy Raport nt. Stanu Obrońców Praw Człowieka. Raport analizuje i przedstawia wyzwania stojące przed broniącymi praw człowieka organizacjami pozarządowymi i aktywistami w skali globalnej.
Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. Stanu Obrońców Praw Człowieka Michel Forst zauważa w raporcie, że – pomimo trzech wcześniejszych, okresowych analiz Polski – stan obrońców praw człowieka w naszym kraju nie był poruszany ani nie przedstawiano żadnych rekomendacji aż do aktualnego raportu za rok 2018.
Niestety, jak napisano, „analiza kraju dokonana przez Komisję ds. Praw Człowieka skutkowała przedstawieniem zaniepokojenia rosnącymi ograniczeniami wolności słowa i działania”. W tym kontekście Sprawozdawca w szczególności wymienia przykład ODF: „Ostatnie sprawozdanie dotyczyło działań podjętych przeciwko Fundacji Otwarty Dialog oraz niesprawiedliwych ograniczeń prawa do pokojowego zgromadzenia podczas nadchodzącej globalnej konferencji nt zmian klimatu, która odbyła się w tym kraju w grudniu 2018”.
Raport jest całościowo krytyczny wobec sytuacji w Polsce: „Obrońcy [praw człowieka] w Polsce stoją pod rosnącą ilością wyzwań w związku z korzystaniem z praw zapisanych w Deklaracji [Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka]. Istnieją poważne zagrożenia dla obrońców w zakresie możliwości korzystania z wolności wypowiedzi, zgromadzeń i zrzeszania się. Obrońcy postrzegani jako krytyczni wobec państwa lub wspierający ‘nietradycyjne’ wartości lub marginalizowane grupy są szczególnie podatni na pogwałcenie ich praw”.
Z innych wydarzeń i trendów wzbudzających niepokój w Polsce raport wymienia wpływ władz na media: ”Rząd zacieśnił swoją kontrolę nad prasą w ostatnich latach, co miało negatywny wpływ na pracę obrońców praw człowieka, w tym dziennikarzy. Państwo (lub jego przedstawiciele wyższego szczebla) kontrolują większość ogólnokrajowych mediów w kraju. Obrońcy padli ofiarą ciągnących się kampanii stygmatyzacji przez media”.
Sprawozdawca jest również krytyczny wobec stanu wolności zgromadzeń w Polsce, wyrażając „niepokój względem reakcji niektórych organów władz wobec podobnych sobie demonstracji w proteście wobec kontrowersyjnych zmian w sądownictwie, kiedy to protestujący zostali określeni przez państwowych oficjeli mianem szumowin i innymi epitetami”.
Największym obiektem niepokoju, wyrażonym w raporcie, jest niemniej sytuacja społeczeństwa obywatelskiego. Poza Fundacją Otwarty Dialog raport wymienia też działania wymierzone w organizacje walczące o prawa mniejszości seksualnych i kobiet, w tym Kampanię Przeciw Homofobii, Fundację Lambda oraz Czarny Protest.
Pełen raport może być pobrany tutaj (część poświecona Polsce znajduje się na stronie 402).