Fundacja przyłączyła się do oświadczenia Koalicji na Rzecz Obrony Społeczeństwa Obywatelskiego w związku z morderstwem Kateryny Handziuk

Tragiczna i oburzająca śmierć działaczki obywatelskiej Kateryny Handziuk wywołała oburzenie wśród społeczeństwa. Fundacja Otwarty Dialog była jedną z pierwszych organizacji, które przyłączyły się do oświadczenia Koalicji na Rzecz Obrony Społeczeństwa Obywatelskiego z żądaniem, aby kierownictwo policji w Chersoniu, prokurator generalny Ukrainy, Yuriy Lutsenko i minister spraw wewnętrznych, Arsen Avakov zostali odwołani ze swoich stanowisk, oraz aby zostało przeprowadzone skuteczne śledztwo w sprawie zabójstwa Kateryny i setek innych ataków na działaczy społeczeństwa obywatelskiego od czasu EuroMajdanu.

Pragniemy przekazać wyrazy głębokiego współczucia członkom rodziny Kateryny i jej bliskim. Winni muszą zostać ukarani!

Pełny tekst oświadczenia znajduje się poniżej.

***

Kateryna Handziuk, aktywistka społeczeństwa obywatelskiego i pracownik komitetu wykonawczego Rady Miejskiej w Chersoniu, zmarła w dniu 4 listopada 2018 roku na oddziale oparzeń w Kijowskim Szpitalu Klinicznym nr 2.

Śmierć nadeszła trzy miesiące po dniu 31 lipca 2018 roku, kiedy to w Chersoniu dokonano brutalnego ataku – na głowę Kateryny wylano litr kwasu siarkowego. W rezultacie tego ataku,  aktywistka doznała oparzeń do 40% powierzchni ciała i została przewieziona na oddział intensywnej opieki medycznej. Kateryna Handziuk była leczona tam przez trzy miesiące, przeszła 15 operacji, ale lekarze nie mogli jej uratować.

Brutalny atak na Katerynę Handziuk jest aktem zastraszenia wszystkich obywateli na Ukrainie, aktywistów – mężczyzn i kobiet, którzy w miastach, miasteczkach i wioskach buntują się przeciwko dekadom głęboko zakorzenionej korupcji i zorganizowanej przestępczości.

Dochodzenie w sprawie ataku na Katerynę Handziuk ponownie ujawniło oczywistą nieudolność systemu ścigania, aby skutecznie zbadać to i szereg innych ataków na działaczy społeczeństwa obywatelskiego, które miały miejsce w różnych regionach Ukrainy po Rewolucji Godności.

Tak więc, pomimo ciężkich obrażeń ciała jakich doznała Kateryna Handziuk w wyniku ataku stanowiącego realne zagrożenie dla jej życia, policja początkowo zaklasyfikowała atak jako czyn w rozumieniu art. 296 ukraińskiego kodeksu karnego (chuligaństwo). Gdy sprawa została szeroko rozpowszechniona, ponownie zaklasyfikowano ją jako “poważną szkodę cielesną w celu zastraszenia osoby”. Następnie, klasyfikacja została ponownie zmieniona i  zdefiniowana jako “próba zamachu”. Dopiero po dwóch miesiącach, 25 września 2018 roku, na wniosek radnej Yevgenii Zakrevskajej, Generalna Dyrekcja Policji Krajowej w prowincji Chersoń dodała “przesłanki przestępstwa na zlecenie” do klasyfikacji przestępstwa (zgodnie z art. 115, sekcja 2, punkt 11 ukraińskiego kodeksu karnego). Mimo to, w uzasadnionych podejrzeniach co do działań sprawców, nie ma znamion przestępstwa na zlecenie.

Warto zauważyć, że próbując położyć kres fali społecznego oburzenia i szybko donieść o ujawnieniu głośnego przestępstwa, policja aresztowała przypadkową osobę, Mykolę Novikova, jako podejrzanego o próbę morderstwa. Dziennikarzom śledczym udało się dowiedzieć, że Novikov, którego próbowano “wrobić” w przestępstwo, jest niewinny, co podważyło i tak już niskie zaufanie do organów ścigania w tej sprawie. W tym czasie, prawdziwi sprawcy przestępstwa byli na wolności, a gdyby nie naciski na organa ścigania, nie wiadomo, czy w ogóle zostaliby zidentyfikowani i zatrzymani.

Sama Kateryna Handziuk, która mocno krytykowała korupcję w policji chersońskiej, również wątpiła w zdolność lokalnych organów ścigania do rozwiązania sprawy ataku na nią i wystąpiła z wnioskiem o skierowanie śledztwa do Służby Bezpieczeństwa Ukrainy.

W dniach 17 i 19 sierpnia 2018 r. policja krajowa wraz ze Służbą Bezpieczeństwa Ukrainy zatrzymała pięć osób, które podejrzewane są o zorganizowanie ataku i napaść na działaczkę. Wśród nich jest osoba uznana za organizatora ataku oraz osoba określana jako “bezpośredni wykonawca”. Obie te osoby są obecnie przetrzymywane w areszcie, a kolejna trójka podejrzanych została poddana innemu środkowi zapobiegawczemu – aresztowi domowemu.

Poszkodowana wielokrotnie napotykała problemy proceduralne, które wynikały z przeprowadzenia przedprocesowego dochodzenia dotyczącego wykonawców i organizatorów ataku w dwóch różnych postępowaniach prowadzonych przez dwa różne organy: policję krajową i SBU. Poszkodowana złożyła wniosek, w którym nalegała na połączenie dwóch postępowań i skierowanie ich wyłącznie do Służby Bezpieczeństwa Ukrainy.

Do tej pory nie udało się ustalić organizatorów zabójstwa Kateryny Handziuk. Nawet teoretyczna możliwość ich ustanowienia i dalszego ścigania jest kwestionowana ze względu na nieudolność organów ścigania bądź stworzone celowo przez Prokuraturę Generalną Ukrainy utrudnienia proceduralne.

Dochodzenie w sprawie tego morderstwa, w tym ustanowienie jego przywódców, jest warunkiem skutecznego śledztwa, o którym mowa w art. 2 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Niestety, ten, i co najmniej sto innych ataków na działaczy społeczeństwa obywatelskiego, które miały miejsce na terytorium kontrolowanym przez ukraiński rząd po EuroMajdanie, nie zostało skutecznie zbadanych. Ponadto, nawet w tych odosobnionych przypadkach, w których ustanowiono napastników, nie udało się znaleźć przywódców ataków, a zatem fala ataków na działaczy społeczeństwa obywatelskiego rośnie i mnoży się bezkarne zło.

Korupcja, bezkarność i brak skutecznej reformy policji i prokuratury są przyczyną masowych ataków na działaczy społeczeństwa obywatelskiego. Dopóki napastnicy, organizatorzy i szefowie ponad stu ataków na działaczy społeczeństwa obywatelskiego, które zostały przeprowadzone w ciągu ostatnich kilku lat, nie zostaną ukarani, żaden działacz nie może czuć się bezpiecznie.

Koalicja na Rzecz Ochrony Społeczeństwa Obywatelskiego składa niniejszym głębokie kondolencje członkom rodziny Kateryny Handziuk i jej przyjaciołom. Dla nas wszystkich jest to trudna i nieopisana strata koleżanki – uczciwej, pryncypialnej, odważnej, zdesperowanej i oddanej ideałom demokratycznej Ukrainy wolnej od korupcji.

Jesteśmy oburzeni stanem rzeczy w związku z dochodzeniem w sprawie ataków i zamachów na działaczy społeczeństwa obywatelskiego i niniejszym domagamy się zwolnienia kierownictwa policji w Chersoniu, która od samego początku sabotowała śledztwo w sprawie ataku na Katerynę Handziuk. Żądamy również dymisji prokuratora generalnego Ukrainy, Jurija Łucenko, i ministra spraw wewnętrznych, Arsena Avakova, którzy sabotowali reformę organów ścigania na Ukrainie.

Nalegamy, aby przeprowadzono skuteczne śledztwo w sprawie zabójstwa Kateryny Handziuk i publicznego raportu na temat środków podjętych w celu ustanowienia i ukarania sprawców tej strasznej zbrodni, a także skutecznego zbadania tego i setek innych ataków na działaczy społeczeństwa obywatelskiego, które zostały przeprowadzone na Ukrainie od czasu Euromajdanu.

Sygnatariusze oświadczenia:

1. Centrum Informacji O Prawach Człowieka
2. Stowarzyszenie Ukraińskich Obserwatorów Praw Człowieka na Rzecz Egzekwowania Prawa (UMDPL)
3. Ukrainian Institute for Human Rights
4. Centrum Wolności Obywatelskich
5. Biuro Rozwoju Społecznego i Politycznego
6. Organizacja pozarządowa Tropiciele Prawdy
7. Ługańskie Regionalne Centrum Praw Człowieka «Alternatywa»
8. Helsińska Fundacja Praw Człowieka na Ukrainie
9. Organizacja pozarządowa «CrimeaSOS»
10. Centrum Praw Człowieka w Czerkasy
11. Fundacja Otwarty Dialog
12. Platforma Praw Człowieka
13. centrum Badań Prawnych i Politycznych “SIM”
14. Inicjatywa Helsińska-XXI
15. Organizacja pozarządowa “Laboratorium Bezpieczeństwa Cyfrowego”
16. Ukraińskie Niezależne Centrum Studiów Politycznych (UNCSP)
17.Fundacja charytatywna “Prawo Do Ochrony”
18. Krymska Grupa Obrony Praw Człowieka
19. Medialna Inicjatywa na rzecz Praw Człowieka
20. Młodzieżowa organizacja pozarządowa “STAN”
21. Charkowska Fundacja Obwodowa “Alternatywa Obywatelska”
22. Fundacja Charytatywna “Vostok-SОS”
23. Centrum Akcji Przeciw Korupcji
24. Transparency International Ukraine
25. Pakiet Reanimacji Reform
26. Ogólno-ukraińska organizacja “AutoMaidan”
27. Ruch Obywatelski “Chesno”
28. Organizacja pozarządowa Centrum UA
29. NGO StateWatch
30. Ukraiński Narodowy Związek Dziennikarzy (NUJU)
31. Organizacja pozarządowa Instytut Informacji Masowej (IMI)
32. Organizacja pozarządowa “Detector Media”
33. Centrum Strategii Gospodarczej
34. Organizacja pozarządowa Platforma Kontroli Publicznej
35. Organizacja pozarządowa “Obrona ludowa”
36. Organizacja charytatywna Fundacja “Parytet”
37. Forum Antykorupcyjne Obwodu Lwowskiego
38. Organizacja pozarządowa Obukowskie Stowarzyszenie Rozwoju Regionalnego
39. Organizacja Pozarządowa “Dyvovyzhni” (“Wspaniali”)
40. Ogólnoukraińskie stowarzyszenie publiczne “Opir.org”
41. Centrum Badań Ruchu Wyzwolenia
42. Sieć cywilna OPORA
43. Zgromadzenie ekspertów
44. Stowarzyszenie Nauk Politycznych
45. Koalicja na rzecz reformy Bohuslava
46. Organizacja pozarządowa “Buslav Sich”
47. Organizacja pozarządowa “Centrum Rozwoju Regionalnego i Prawa”
48. Tarnopolski oddział Ogólnoukraińskiego Stowarzyszenia “AutoMajdan”
49. Organizacja pozarządowa “Kreatywne stowarzyszenie “Nivroku” “
50. Wspólnota wolontariuszy “BUNKER S”
51. Charkowska Regionalna organizacja non-profit “Nowoczesna kobieta”
52. Centrum Polityki Ukraińskiej “Ekzampej”
53. Organizacja pozarządowa Kontrola Ludowa nad Regionem Kirowogradzkim
54. NGO “Terytorium Sukcesu”
55. Centrum badań mediów “ProZorro”
56. Regionalna Organizacja Kobiet Kirovohrad “SVIZH”
57. Organizacja pozarządowa “Wspólna Sprawa”
58. Kirovogradzka Regionalna Organizacja Ogólnoukraińskiego Towarzystwa “Prosvita”
59. Rada Reformowa Sumy
60. Stowarzyszenie kobiet w Charkowie “Kula”
61. Organizacja pozarządowa Ruch Antykorupcyjny Kobiet
62. Koalicja “Reformy Dnipro”
63. Organizacja pozarządowa “Społeczeństwo ekologiczne z Podillyi”
64. Rada Reformy Obwodu Chmielnickiego
65. Koalicja “Stowarzyszenie organizacji społecznych – Czerkasy”
66. Organizacja pozarządowa “Charkowskie Centrum Antykorupcyjne”
67. Koalicja reformatorów w Charkowie
68. Edukacyjny Dom Praw Człowieka w Czernihowie
69. Organizacja pozarządowa “MART”
70. Organizacja pozarządowa Ruch Wyzwolenia
71. Fundacja DEJURE
72. Organizacja pozarządowa “ECO-BUCHA”
73. Centrum Studiów Politycznych i Analiz “Eidos”
74. Centrum polityki i reformy prawnej
75. Organizacja pozarządowa Media Cyfrowe
76. Fundacja Charytatywna na rzecz Innowacji Edukacyjnych
77. Grupa inżynierska “Arey”

Fundacja wielokrotnie wskazywała na prześladowania antykorupcyjnych aktywistów na Ukrainie. Przeczytaj nasze oświadczenie i raporty:

• Otwarty Dialog popierał list otwarty, który wzywa do zakończenia ataków na ukraińskich działaczy antykorupcyjnych
• “Osiągnięcia” Vitaliya Yaremy. Efekt działania Prokuratury Generalnej Ukrainy: rok po Euromajdanie
• Polityczne prześladowania i nękanie na Ukrainie po Majdanie. Jak oligarchowie podkopują wysiłki reformatorów