Otwarty apel platformy «Agenda na Rzecz Praw Człowieka»: przestańcie kopiować rosyjską politykę w sprawie «ustawy o agentach zagranicznych»

W ostatnim czasie członkowie największych frakcji parlamentarnych apelowali o prawne uregulowanie określenia „agenci zagraniczni”. Takie rozwiązanie miałoby na celu umożliwić jego stosować je w odniesieniu do organizacji obywatelskich i mediów, które „w sposób bezpośredni lub pośredni służą interesom państwa-agresora”, tj. Federacji Rosyjskiej. W swoim dorocznym przemówieniu do parlamentu prezydent Ukrainy do poparcia tej inicjatywy wezwał również deputowanych ludowych. 

Inicjatorzy wspomnianych zmian legislacyjnych uzasadniają je koniecznością przeciwdziałania bezprawnej ingerencji Rosji w ukraińską politykę wewnętrzną, która, według prognoz, nabierze rozpędu w przyszłym roku w związku z nadchodzącymi wyborami. Tymczasem w samej Rosji uchwalenie analogicznej ustawy doprowadziło do niemal całkowitego zniszczenia niezależnego społeczeństwa obywatelskiego i przyczyniło się do powstania państwa autorytarnego. 

Wdrażanie dokumentów takich jak Ustawa o rejestracji agentów zagranicznych (uchwalona w 1938 r. w Stanach Zjednoczonych jako środek kontroli nazistowskiej propagandy) jest zwyczajnie niemożliwe na Ukrainie, gdzie nadal mamy do czynienia z systemowymi problemami z niezawisłością sądów. 

Co więcej, organizacje na rzecz praw człowieka odnotowały wzrost politycznie umotywowanych działań organów państwowych przeciwko organizacjom obywatelskim, które ujawniają korupcję lub prowadzą wiece protestacyjne przeciwko wysokiej rangi urzędnikom. Można zatem przypuszczać, że mechanizm identyfikacji zagranicznych agentów zostanie wykorzystany przede wszystkim przeciwko członkom społeczeństwa obywatelskiego, którzy będą nielojalni wobec władz. Takie rozwiązanie zagroziłoby osobom, które ujawniają przypadki nadużywania władzy w rządzie, publicznie wypowiadają się w sposób niezgodny z jego retoryką lub krytykują nieskuteczność urzędników. Te właśnie organizacje zostaną okrzyknięte „agentami Kremla” oraz wrogami ukraińskiej państwowości i suwerenności, jeśli dopuścimy do prawnego ustanowienia statusu „agenta zagranicznego”.

Organizacje praw człowieka pragną zwrócić uwagę parlamentu i prezydenta Ukrainy na fakt, że najlepszą metodą przeciwdziałania nielegalnej ingerencji Federacji Rosyjskiej jest zwiększenie kompetencji i zdolności technicznych organów państwowych, które są odpowiedzialne za zwalczanie zagrożeń zewnętrznych. Ważne jest, aby organy te były w stanie prowadzić skuteczne dochodzenia w sprawie wszelkich przejawów takiej ingerencji, demaskować faktycznych podżegaczy i sprawców przestępstw przeciwko bezpieczeństwu narodowemu oraz zapewniać, że nakładane będą odpowiednie kary. Nad tym powinny pracować władze ukraińskie — a nie nad wdrażaniem typowo rosyjskiej polityki w sprawie „agentów zagranicznych”.