W kwietniu 2015 roku Wysoki Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka zainicjował przeprowadzenie konsultacji na temat opracowania rekomendacji, mających na celu stworzenie korzystniejszego środowiska dla działań społeczeństwa obywatelskiego. Na podstawie materiałów otrzymanych od organizacji broniących praw człowieka i krajów ONZ w kwietniu 2016 roku został opublikowany raport Wysokiego Komisarza.
W ciągu ostatnich 5 lat nastąpiło krytyczne zwężenie przestrzeni dla działań społeczeństwa obywatelskiego w postsowieckich państwach niedemokratycznych. Dlatego Fundacja Otwarty Dialog podkreśliła znaczenie inicjatywy Wysokiego Komisarza ONZ i przedstawiła raport, który opiera się na doświadczeniach komunikacji ze społeczeństwem obywatelskim w Kazachstanie. Fundacja jest wdzięczna za rozpatrzenie i publikację niniejszego raportu, a także za wykorzystanie niektórych pomysłów z raportu w końcowym dokumencie Wysokiego Komisarza.
W raporcie Fundacja zaznacza, że kazachstańskie ustawodawstwo i środowisko polityczne są niekorzystne dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Aktywiści są na różne sposoby dyskryminowani – poprzez areszty, oskarżenia, zakaz przeprowadzania demonstracji itp. Władze przeszkadzają niezależnym mediom w rozwoju, ograniczając działalność źródeł informacyjnych, niezbędnych dla działalności społeczeństwa obywatelskiego.
Władze Kazachstanu wspierają organizacje zajmujące się usługami publicznymi i projektami społecznymi, ale nie wspiera projektów związanych z obroną praw człowieka, edukacją polityczną, praworządnością, reformami rządowymi itd. Kazachstan obawia się także wpływu niezależnych organizacji pozarządowych, które są finansowane przez zagranicznych darczyńców.
W porozumieniu z Wysokim Komisarzem ONZ, Fundacja Otwarty Dialog wysunęła swój projekt zaleceń dla Kazachstanu w sprawie ochrony społeczeństwa obywatelskiego, a mianowicie:
– Zmniejszenie liczby biurokratycznych wymogów dotyczących rejestracji i działalności organizacji społecznych, partii politycznych i wspólnot religijnych;
– Usunięcie z ustawy o stowarzyszeniach publicznych zakazu istnienia nieformalnych stowarzyszeń;
– Wykluczenie z kodeksu karnego artykułu o interwencji stowarzyszeń publicznych w działalności organów państwowych i zniesienie pojęcia “lider stowarzyszenia publicznego”, które działa jako czynnik obciążający;
– Dekryminalizacja artykułu o zniesławieniu i rozpowszechnianiu fałszywych informacji;
– Przerwanie praktyki wywierania nacisku, nękania i zastraszania, aresztowań działaczy społeczeństwa obywatelskiego i dziennikarzy;
– Odstąpienie od wymagań o ekstradycję polityków opozycyjnych, którzy finansowali i wspierali opozycję, oraz działaczy społeczeństwa obywatelskiego w Kazachstanie;
– Stosowanie się do zaleceń społeczności międzynarodowej w sprawie uwolnienia więźniów politycznych;
– Określanie priorytetów dla ogólnopaństwowych projektów grantowych poprzez rzeczywiste konsultacje publiczne na podstawie rzeczywistych potrzeb społeczeństwa.
Ponadto w raporcie zaznaczone są ogólne zalecenia co do zapewnienia rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w krajach postsowieckich z niskim poziomem demokracji, w szczególności:
– Wspieranie i rozwój sektora publicznego, ponieważ da to możliwości krytyki społecznej i politycznej;
– Publiczna krytyka obecnego systemu lub rządowych organów politycznych nie może być podstawą do oskarżenia społeczeństwa obywatelskiego. Rozwój społeczeństwa obywatelskiego nie jest możliwy bez gwarancji wolności zgromadzeń i wolności słowa;
– Zachęcanie do uczestnictwa i uwzględnianie poglądów społeczeństwa obywatelskiego we wszystkich etapach procesu podejmowania decyzji publicznych. Promowanie inicjatywy i komentarzy społeczeństwa obywatelskiego podczas omawiania projektów ustaw;
– ONZ, UE, OBWE, PACE, a także rządy i parlamenty państw demokratycznych powinny wspierać organizacje pozarządowe broniące praw człowieka, członkowie których często ryzykują swoim życiem w obronie wartości praw człowieka i demokracji. Stała komunikacja ze społeczeństwem obywatelskim będzie sprzyjać obiektywnemu informowaniu dyplomatów i polityków o sytuacji w krajach niedemokratycznych, a także umożliwi zapobieganie konfliktom zbrojnym.
Tekst raportu oraz pełną listę rekomendacji Fundacji Otwarty Dialog można znaleźć na stronie Urzędu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka: http://www.ohchr.org/Documents/AboutUs/CivilSociety/ReportHC/6_OpenDialogue.pdf
Aby uzyskać więcej informacji, prosimy o kontakt:
Igor Savchenko – [email protected]
Lyudmila Kozlovska – [email protected]
Fundacja Otwarty Dialog
