W związku ze skalą swojej działalności oraz znaczącą i rosnącą ilością tzw. mowy nienawiści, Fundacja Otwarty Dialog (ODF) nie jest w stanie komentować na bieżąco wszystkich zarzutów kierowanych pod jej adresem, w szczególności odnosić się do luźno związanej z faktami krytyki wyrażanej przez anonimowych autorów. Jednocześnie ODF podejmuje kroki prawne w przypadku stwierdzenia i udokumentowania naruszenia własnych dóbr osobistych (np. wobec wydawcy tygodnika “Wprost”).
W związku z posiadanymi informacjami, zgodnie z którymi ww. opracowanie miałoby w negatywny sposób wpływać na reputację ODF wśród jej potencjalnych i ważnych partnerów oraz skutkować decyzjami odmownymi odnośnie współpracy w realizacji projektów grantowych, pragniemy się do niego ustosunkować w możliwie wyczerpujący sposób.
Poniższe opracowanie zawiera anonimowe zarzuty podnoszone pod adresem Fundacji. Pod każdym fragmentem znajduje się nasz oficjalny komentarz ustosunkowujący się do podniesionych w nim kwestii.
1. Ivan Sherstyuk
ANONIMOWY ZARZUT:
KOMENTARZ ODF:
Fundacja Otwarty Dialog została utworzona w grudniu 2009 r. W 2010 r. uzyskała wpis do Krajowego Rejestru Sądowego.
Ivan Sherstyuk od 2011 roku nie jest w żaden sposób związany z ODF i jej działalnością. Od tego też czasu zarówno Zarząd, jak i zespół ODF nie utrzymuje z nim żadnych kontaktów. ODF nie ponosi odpowiedzialności za prywatne działania i koleje losu swoich fundatorów. Pragniemy podkreślić, że nie mają one żadnego związku ani wpływu na działalność ODF.
2. Fundacja “Dialog na rzecz Rozwoju” i misja obserwacyjna w Gruzji w 2008 r.
ANONIMOWY ZARZUT:
KOMENTARZ ODF:
Prezes Zarządu ODF Lyudmyla Kozlovska nie jest w żaden sposób związana z “Fundacją Dialog na rzecz Rozwoju” od 2009 roku. Lyudmyla Kozlovska nie była organizatorem ww. misji obserwacyjnej w Gruzji, a w 2008 r. koncentrowała się na organizacji pomocy humanitarnej z Polski i Ukrainy dla ofiar agresji FR na Gruzję. W tym roku Lyudmyla Kozlovska, w ramach działalności ww. fundacji organizowała międzynarodowe Forum Praw Człowieka w Azji Środkowej (Warszawa, grudzień 2008 r.).
3. Źródła finansowania ODF
ANONIMOWY ZARZUT:
KOMENTARZ ODF:
ODF respektując obowiązujące przepisy prawa przygotowuje i składa coroczne sprawozdania finansowe (Urząd Skarbowy, KRS), jak również merytoryczne (kierowane do Ministra Spraw Zagranicznych RP). Pragnąc dodatkowo zadośćuczynić zasadom przejrzystości (jak i wymogom wynikajacym z regulaminu niektórych konkursów grantowych), na swoich stronach internetowych publikuje zarówno sprawozdania merytoryczne, jak i finansowe, które dostępne są pod adresem: https://odfoundation.eu/sprawozdania (strona zawiera sprawozdania od początku działalności ODF).
ODF w związku ze specyfiką prowadzonej działalności prowadzi również dodatkową sprawozdawczość dot. środków pozyskiwanych w ramach zbiórek publicznych i przeznaczonych w głównej mierze na finansowanie pomocy humanitarnej: https://odfoundation.eu/a/5576,podsumowanie-dzialan-fundacji-otwarty-dialog-i-euromajdan-warszawa-na-rzecz-ukrainy, a nawet prezentowała jej rezultaty na cyklicznych konferencjach prasowych.
Jak wielokrotnie wskazywaliśmy, ODF jest finansowana z różnego rodzaju darowizn i grantów pochodzących od osób prywatnych, firm i instytucji, zarówno z Polski, jak i z zagranicy.
ODF nie komentuje faktów z życia prywatnego, jak również nie prowadzi spekulacji dotyczących brzmienia nazwisk, czy też krajów i miejsc pochodzenia swoich darczyńców indywidualnych. Podkreślić należy, że w wielu przypadkach roztrząsanie tych kwestii nie jest wskazane ze względów bezpieczeństwa dotyczących ww. osób, a częstokroć także nie jest w ogóle możliwe ze względów praktycznych (przykładowo: ponad 2 000 darczyńców w roku 2014 r., brak możliwości identyfikacji tożsamości darczyńców wrzucających pieniądze do puszek kwestarskich).
Fundacji nie są znane jakiekolwiek (wspomniane w rzeczonym opracowaniu) “zewnętrzne naciski” ani fakty rzekomego braku wiedzy “jednego z członków Rady Fundacji” w zakresie źródeł finansowania ODF. Podkreślić natomiast należy, że sprawozdania merytoryczne i finansowe ODF zatwierdzane są właśnie w drodze uchwał przyjmowanych na posiedzeniach Rady przez jej członków.
Pragniemy również nadmienić, że w związku z prowadzoną działalnością (i zainteresowaniem jakie wzbudza) niejednokrotnie przechodziliśmy różnego rodzaju kontrole ze strony powołanych do tego instytucji.
Dodatkowo, ODF, jako posiadacz koncesji MSW na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie obrotu określonymi wyrobami o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (w związku z potrzebą dostarczania kamizelek kuloodpornych i hełmów w ramach pomocy humanitarnej na Ukrainę) przechodziła proces opiniowania m. in. ze strony Policji, ABW i Służby Kontrwywiadu Wojskowego. Proces weryfikacyjny zakończył się pozytywnie – ODF koncesję otrzymała: https://odfoundation.eu/a/5615,koncesja-dla-naszej-fundacji
Domniemywamy w związku z tym, że ww. instytucje wykluczyły ewentualne niebezpieczne (agenturalne? idące wbrew polskiej racji stanu, bezpieczeństwu, porządkowi publicznemu?) powiązania ODF, jakie zdaje się w kilku miejscach aluzyjnie sugerować autor przedmiotowego opracowania.
4. Fundusz Wyszehradzki
ANONIMOWY ZARZUT:
KOMENTARZ ODF:
Zgodnie z informacjami dostępnymi na stronach oraz w sprawozdaniach ODF, Fundusz Wyszechradzki finansował organizację ww. projektu w 2012 r. Realizacja projektu została następnie w pełni zatwierdzona przez donora.
Nie rozumiemy, czego dokładnie miałby dowodzić ww. wywód.
5. Zbiórki publiczne
ANONIMOWY ZARZUT:
KOMENTARZ ODF:
Szczegółowe informacje dot. prowadzonych zbiórek publicznych dostępne są na stronach internetowych ODF oraz portalu zbiórek publicznych prowadzonym przez MSWiA.
Zbiórka prowadzona w roku 2014 r. został rozliczona ostatecznie w marcu 2015 r. a sprawozdanie zostało opublikowane na stronie ODF:
https://odfoundation.eu/sprawozdanie/10026,publiczne-ogloszenie-wynikow-zbiorki-nr-51-2014-z-pozn-zm
W związku z tym ww. sugestia o braku rozliczenia nie jest prawdziwa.
6. Ojcowie Bazyliani z ulicy Miodowej
ANONIMOWY ZARZUT:
KOMENTARZ ODF:
Fałsz. ODF nigdy nie atakował oo. Bazylianów. Cenimy ich działalność, choć na co dzień nie mamy wielu punktów stycznych. Nie mielibyśmy w tym żadnego celu.
7. Petro Kozlovsky
ANONIMOWY ZARZUT:
Jak wskazano wcześniej, ODF nie komentuje życia prywatnego swoich darczyńców. Zalecamy również ograniczone zaufanie do przytoczonych wyżej źródeł informacji, w szczególności oficjalnych i quasi-oficjalnych rejestrów dot. sytuacji na tymczasowo okupowanych przez FR Krymie i mieście Sewastopol.
8. Zbiórka na rzecz “20-letniej Swietłany z Ukrainy”
ANONIMOWY ZARZUT:
KOMENTARZ ODF:
ODF faktycznie przez krótki okres zajmowała się wsparciem na rzecz ww. rodziny. Zbiórka publiczna nie została ogłoszona, jednak wynikało to ze zmiany przepisów, zgodnie z którymi obecnie za zbiórkę publiczną nie uznaje się akcji przeprowadzanych w internecie (za pomocą mediów społecznościowych), a jedynie zbiórki o formie tradycyjnej, w których ramach pieniądze są zbierane fizycznie w przestrzeni publicznej (najczęściej w formie jaką znamy z akcji WOŚP – wyposażeni w puszki wolontariusze kwestujący na ulicach).
Oczywiście całość kwoty pozyskanej na rzecz ww. osoby została jej następnie przekazana o czym ODF informowała:
https://www.facebook.com/events/543797615749685/permalink/598202680309178/
9. Caritas i Gazeta Wyborcza
ANONIMOWY ZARZUT:
KOMENTARZ ODF:
Autorem była dziennikarka Gazety Wyborczej i ww. informacja (faktycznie nieprecyzyjna) pochodziła od niej. ODF nie pretenduje do “partnerowania” całej, złożonej strukturze ukraińskiego Cartiasu/ów, natomiast wspiera działania Centrum Wolontariatu Grekokatolickiego Cartiasu Diecezji Sambirsko-Drohobyckiej w Drohobyczu (o czym szeroko informujemy m. in w naszych sprawozdaniach), którym kieruje br. Artur Deska. Cała sytuacja była już swego czasu szeroko omawiana z udziałem przedstawicieli wszystkich zainteresowanych strona (GW, drohobycki Caritas, ODF, “przyjaciele ODF”) w mediach społecznościowych.
Obecnie zapis pod artykułem wygląda następująco:
Chcielibyśmy podkreślić, że nasz wpływ na interpretacje pewnych faktów i sytuacji (często uproszczone naturalną koleją rzeczy) przez media jest ograniczony.
10. Współpraca z włoskim “Ruchem 5 Gwiazd”
ANONIMOWY ZARZUT:
KOMENTARZ ODF:
W 2013 r. ODF organizowała misję parlamentarzystów “Ruchu 5 Gwiazd” do Kazachstanu w związku z uprowadzeniem z Rzymu i osadzeniem w areszcie domowym Almy Shalabayevey (wraz z 6-letnią córką), żony kazachskiego biznesmena i dysydenta Mukhtara Ablyazova. Następnie pod silnym naciskiem społeczności międzynarodowej Kazachstan zezwolił na powrót ww. osób do Włoch w grudniu 2013 r.; ww. misja była częścią działań prowadzonych przez ODF w ramach kampanii mającej na celu jej uwolnienie: https://odfoundation.eu/a/1247,deportacja-almy-shalabayevej-efektem-specoperacji. Dodać należy, że ww. wyjazd był finansowany ze środków własnych “Ruchu 5 Gwiazd” / jego przedstawicieli i był tylko jednym z wielu organizowanych w drugiej połowie roku przez (bądź przy wsparciu) ODF. W tym okresie w misjach do Kazachstanu w związku z sytuacją Almy Shalabayevey brali udział przedstawiciele różnych ugrupowań politycznych z Polski, Włoch i innych krajów, jak również dziennikarze i działacze organizacji pozarządowych, jak również Naczelna Rada Adwokacka: http://www.adwokatura.pl/z-zycia-nra/sukces-adwokatury-polskiej-w-obronie-praw-deportowanych-z-ue/ ODF jest apolityczną organizacją pozarządową, współpracuje jednakże z politykami z różnych krajów i różnych ugrupowań w celu obrony praw człowieka i realizacji innych celów przewidzianych swoim statutem. ODF spotyka się również czasami z politykami nastawionymi do ww. kwestii negatywnie w celu wywarcia na nich wpływu (np. poprzez konfrontację z udokumentowanymi faktami naruszeń praw człowieka i ofiarami prześladowań). Politycy “Ruchu 5 Gwiazd” sprzeciwiali się w owym okresie dyktaturze prezydenta Kazachstanu N. Nazarbayeva i domagali się powrotu A. Shalabayevey do Europy.
ODF nie kontynuowała współpracy z przedstawicielami ww. ugrupowania po 2013 r. ODF, czemu wyraz dawała niejednokrotnie w swojej działalności, konsekwentnie sprzeciwia się dyktaturze W. Putina, w tym w szczególności agresji na Ukrainę i okupacji Krymu (do czego – przypominamy – doszło na wiosnę 2014 r.).
Nie możemy ponosić odpowiedzialności za ewolucję poglądów, czy też działania sprzeczne z naszymi przekonaniami, niezależnych od nas osób i instytucji – nawet, jeśli w przeszłości łączyła nas współpraca w pewnych obszarach.
11. Debata z przedstawicielami kandydatów na Prezydenta Ukrainy
ANONIMOWY ZARZUT:
KOMENTARZ ODF:
Zgodnie z naszą wiedzą, liderzy startujących w wyborach partii politycznych, jak i kandydaci na urząd Prezydenta RP, w ramach kampanii wyborczych spotykają się często z obywatelami polskimi zamieszkałymi za granicą (np. w Wielkiej Brytanii, czy USA): http://www.tvp.info/19155832/duda-w-londynie-nie-chce-by-kolejne-pokolenie-polakow-rodzilo-sie-za-granica. Na analogicznej zasadzie organizowane było ww. spotkanie w prowadzonym przez nas centrum “Ukraiński Świat” w Warszawie. Celem spotkania było dotarcie do licznych obywateli Ukrainy mieszkających w Polsce; drugą grupą docelową byli polscy dziennikarze zainteresowani tematyką ukraińską. Spotkanie zostało zorganizowane z inicjatywy i na prośbę Dzielnicowej Komisji Wyborczej przy Ambasadzie Ukrainy w RP. ODF na prośbę ówczesnego kierownika Wydziału Konsularnego, jak i p.o. ambasadora wspierała proces organizacji wyborów prezydenckich i parlamentarnych w 2014 r. (głównie poprzez udostępnienia miejsca na spotkania informacyjne dot. zasad rejestracji i przebiegu głosowania dla obywateli Ukrainy). Ww. spotkanie było częścią tego procesu. Z punktu widzenia ODF okazało się ono sukcesem o czym świadczyła zarówno bardzo wysoka frekwencja i zainteresowanie mediów, jak i deklaracje o istotnym znaczeniu pojednania i współpracy polsko-ukraińskiej wyrażane przez przedstawicieli poszczególnych komitetów wyborczych: http://wyborcza.pl/1,76842,15943322,Prawy_Sektor_w_Warszawie___Granice_po_II_wojnie_sa.html
“Fala antyukraińskich komentarzy” po wydarzeniu, o których mowa, była ograniczona wyłącznie do najbardziej radykalnych, antyukraińskich środowisk skrajnej prawicy i lewicy.
12. Kamizelki kuloodporne
ANONIMOWY ZARZUT:
KOMENTARZ ODF:
Zgodnie z posiadaną przez nas wiedzą, znacząca część podmiotów przewożących pomoc humanitarną (w tym hełmy i kamizelki kuloodporne) na Ukrainę w 2014 r., robiła to albo wbrew przepisom (nie będąc nawet świadoma ich obowiązywania), albo wykorzystując luki w prawie (tzw. metoda na mrówkę – deklarowana przez jednego wolontariusza jedna sztuka na własną “ochronę osobistą”); trzeba też mieć świadomość złożoności i pewnej niejednoznaczności przepisów w tej materii.
Zwrócić jednak należy uwagę, że tego rodzaju akcje organizowane były na podstawie pełnego przekonania o działaniu w stanie tzw. wyższej konieczności, w warunkach krwawych walk ulicznych ostatnich dni Rewolucji Godności i następnie – początkach rosyjskiej agresji na Krymie i w Donbasie (tzw. wojna hybrydowa). Uwarunkowania te wymagały działań szybkich i zdecydowanych, a ich celem była ochrona ludzkiego życia i zdrowia. Trzeba również dodać, że obok pomocy kierowanej bezpośrednio do członków Samoobrony Majdanu oraz żołnierzy batalionów ochotniczych na Ukrainie, ODF zobowiązana była i starała się w związku z tym zapewnić ochronę swoim koordynatorom i wolontariuszom (obserwatorom i korespondentom) działającym w warunkach zagrożenia w czasie protestów na Majdanie oraz rosyjskich działań na Krymie i w Donbasie. Oni również potrzebowali hełmów i kamizelek ochronnych. Ponadto, ze wsparcia ODF w tym zakresie korzystali kilkakrotnie także udający się na Ukrainę reporterzy polskich mediów.
Sprawa zatrzymanego transportu kamizelek kuloodpornych (i pokrewne wypadki) była przedmiotem bardzo szerokiego zainteresowania mediów m. in.:
- http://wyborcza.pl/1,76842,16822065,Zatrzymane_kamizelki_kuloodporne_przejechaly_na_Ukraine_.html
- https://odfoundation.eu/a/4530,umorzenie-sledztwa-przez-prokurature-nie-oznacza-wydania-kamizelek-kuloodpornych-na-ukraine
- http://swiat.newsweek.pl/celnicy-zwroca-helmy-zatrzymane-na-granicy-z-ukraina-newsweek-pl,artykuly,346130,1.html
- http://www.new.org.pl/1945,post.html
- http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114871,16364903,Siemoniak__Nie_ma_powodu__by_blokowac_przewoz_przez.html
- http://www.rmf24.pl/raporty/raport-ukraina/fakty/news-na-ukrainie-gina-ludzie-a-kamizelki-leza-w-magazynach,nId,1483544
- http://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/jechal-na-ukraine-z-setkami-helmow-dla-mieszkancow-grozi-mu-do-10-lat-wiezienia,454084.html
- http://warszawa.ngo.pl/wiadomosc/973535.html
- http://stara.belsat.eu/pl/artykuly/ukraina-wojna-woluntariuszy/
- http://www.gazetalubuska.pl/wiadomosci/zielona-gora/art/7462807,jakie-tajemnice-skrywa-200-kamizelek-kuloodpornych-ktore-trzyma-abw,id,t.html
Dosyć szczegółowo jest to przedstawione także w sprawozdaniu merytorycznym ODF za 2014 r.:
Począwszy od marca 2014 r. Fundacja napotkała istotne problemy prawne związane z logistyką pomocy humanitarnej. Wolontariusze i pracownicy Fundacji byli kilkukrotnie uczestnikami postępowań karnych i karno-skarbowych związanych z podejrzeniami nieuprawnionego obrotu hełmami i kamizelkami kuloodpornymi wynikającymi z ich przewożenia z Polski na Ukrainę i zatrzymywania na granicy przez polskie służby graniczne i celne; ostatecznie pod presją opinii publicznej udało się doprowadzić do umorzenia ww. postępowań, a prawnicy Fundacji w oparciu o zdobyte doświadczenie pomagali innym organizacjom i grupom wolontariuszy w rozwiązywaniu podobnych problemów. W wyniku zainicjowanych przez Fundację działań lobbingowych, zmianie (liberalizacji) uległy także przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie wykazu uzbrojenia, na obrót którym jest wymagane zezwolenie z dn. 8.05.2014 r. (Dz.U.2014.627). Nowelizacja z dnia 12 sierpnia 2014 roku (DZ.U.2014. poz.1113) dotyczyła liczby sztuk kamizelek kuloodpornych i hełmów, które bez zezwolenia można posiadać i przewozić przez granicę na tzw. użytek osobisty.
W związku z dalszą potrzebą dostarczania na Ukrainę w ramach pomocy humanitarnej towarów, takich jak podlegający obrotowi koncesjonowanemu specjalistyczny sprzęt ochronny (hełmy i kamizelki kuloodporne), Fundacja 15.12.2014 r. uzyskała koncesję Ministra Spraw Wewnętrznych o numerze B-088/2014 na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie obrotu określonymi wyrobami o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (przechodząc wcześniej proces weryfikacyjny wymagający m. in. uzyskania opinii Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Służby Kontrwywiadu Wojskowego).
https://odfoundation.eu/sprawozdanie/10043,sprawozdanie-merytoryczne-2014 (sekcja: 2.2 Realizacja celów w 2014 roku – Pomoc humanitarna).
W naszej ocenie przypisywane ODF intencje świadczą o wyjątkowo złej woli autora rzeczonego opracowania i stoją w sprzeczności z jednym z głównych celów, jakie nam przyświecają: rozwojowi współpracy polsko-ukraińskiej.
Fundacja była wspierana w ww. działaniach m. in. przez ukraińskie MSW, Radę Bezpieczeństwa i Obrony Narodowej Ukrainy, Ambasadę Ukrainy w RP, grono parlamentarzystów z Polski i Ukrainy.
13. Mukhtar Ablyazov i artykuły prasowe
ANONIMOWY ZARZUT:
KOMENTARZ ODF:
Mukhtar Ablyazov jest od przeszło 15 lat (od chwili powołania przez niego ugrupowania “Demokratyczny Wybór Kazachstanu” w 2001 r.) osobą o fundamentalnym znaczeniu dla opozycji, społeczeństwa obywatelskiego i niezależnych od władzy mediów w Kazachstanie. Ablyazov w związku ze swoją działalnością prześladowany jest przez rządzący reżim (więcej informacji, w tym raporty o jego sprawie dostępne są na stronach ODF m. in.: https://odfoundation.eu/mukhtar-ablyazov)
Przywołany artykuł Tygodnika Powszechnego uważamy za stosunkowo obiektywny i pozostawiamy czytelnikom wyrobienie sobie własnego zdania dotyczącego poruszanych w nim kwestii.
Artykuł Wprost narusza nasze dobra osobiste i jako taki jest obecnie przedmiotem postępowania sądowego na podstawie naszego pozwu (wobec bezskuteczności wezwania wydawcy i autorów ww. artykułu do sprostowania i zadośćuczynienia). Sprawa została w ostatnich tygodniach skierowana przez sąd do mediacji pomiędzy stronami; znajduje się obecnie na ich początkowym etapie.
Treść oficjalnego oświadczenia ODF w zwiąkzu z artykułem jest dostępna na stronach ODF: https://odfoundation.eu/a/1399,oswiadczenie-fundacji-w-zwiazku-z-publikacja-wprost
W świetle licznych ataków na ODF (o których także donosiły media) m. in.:
- http://www.rp.pl/artykul/1180437-Zastraszyc-Otwarty-Dialog.html#ap-2
- http://www.rp.pl/artykul/1177855-Putin-bije-mediami.html
- http://polska.newsweek.pl/wybuch-w-fundacji-otwarty-dialog-na-nowym-swiecie-,artykuly,370333,1.html
- http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,34862,18753898,ladunek-pirotechniczny-w-siedzibie-ukrainskiego-swiata.html
zarówno powyższy art. tygodnika Wprost, jak i całe rzeczone opracowanie (do którego ustosunkowujemy się w niniejszym dokumencie) przywodzą nam na myśl celowe ataki służące zdyskredytowaniu działalności ODF i ograniczeniu naszych możliwości działania.
Opracował: Bartosz Kramek