Jak co roku, ODF wzięła aktywny udział w warszawskiej Konferencji Wymiaru Ludzkiego (Warsaw Human Dimension Conference – WHDC) OBWE. Inaczej niż w 2022 r. nie skupiliśmy się tylko na wyzwaniach związanych z praworządnością w Polsce, ale przedstawiliśmy również nasze ustalenia dotyczące wykluczenia finansowego wynikającego z nadużywania przepisów AML/CFT przez państwa autorytarne.
WHDC to 10-dniowe wydarzenie poświęcone dyskusjom na temat praw człowieka i podstawowych wolności na obszarze OBWE. Organizowana przez jej przewodnictwo w Macedonii Północnej w 2023 r., przy wsparciu Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR), konferencja ocenia realizację zobowiązań OBWE w zakresie wymiaru ludzkiego.
Uczestnicy poruszają tematy takie jak instytucje demokratyczne, praworządność, tolerancja, walka z dyskryminacją, podstawowe wolności i kwestie humanitarne. W konferencji biorą udział przedstawiciele państw członkowskich OBWE, organizacji międzyrządowych, społeczeństwa obywatelskiego i innych zainteresowanych stron. Wydarzenie sprzyja dialogowi, zachęca do prezentacji bieżących prac i podkreśla pilne kwestie dla społeczności międzynarodowej, dlatego ODF jest na niej obecna każdego roku. Oprócz przedstawiania naszej pracy i priorytetów podczas sesji plenarnej, organizujemy przesłuchania lub wydarzenia towarzyszące, które pozwalają nam zagłębić się w konkretne zobowiązania OBWE w zakresie wymiaru ludzkiego, które są częścią naszej działalności rzeczniczej.
W ramach sesji plenarnej Marcin Mycielski zabrał głos, aby przypomnieć zagranicznym dyplomatom i przedstawicielom instytucji międzynarodowych o ciągłych nadużyciach ze strony upolitycznionej prokuratury Zbigniewa Ziobry. Temat był szczególnie aktualny, biorąc pod uwagę szczyt okresu wyborczego i ostatnią szansę dla Polski na odejście od autorytarnej ścieżki rządu PiS. Wiceprezes ODF przedstawił najnowszą edycję naszego corocznego raportu na temat prokuratury, wspominając o przypadkach prześladowanych aktywistów, takich jak Bartosz Staszewski i Bartosz Kramek, polityków, takich jak ówczesny lider opozycji Donald Tusk i Roman Giertych, przedsiębiorców, takich jak Piotr Osiecki i Przemysław Krych, czy artystów, takich jak raper Mata i pisarz Jakub Żulczyk.
Marcin zapytał również ambasadora Polski przy OBWE, który wcześniej chwalił obserwatorów wyborczych organizacji, jak rząd planuje wyjaśnić im propagandę telewizji państwowej wyraźnie faworyzującą partię rządzącą przed wyborami. Zaprosił również uczestników sesji do udziału w specjalnym wydarzeniu inaugurującym raport ODF 2023, które odbyło się w WHDC w najbliższy poniedziałek.
Drugie wystąpienie ODF podczas sesji plenarnej należało do naszej głównej rzeczniczki, Kasi Szczypskiej. Zwróciła ona uwagę na wykluczenie finansowe wynikające z nadużywania przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (AML/CFT), które stały się tanią bronią dla opresyjnych rządów do odwetu na swoich przeciwnikach. Kasia przedstawiła jako przykład nasz własny przypadek pozbawienia nas bankowości w Belgii. Nadużycia te zakłóciły życie i działalność na rzecz praw człowieka wielu innych osób, od krytyków Erdogana, takich jak Ismail Sezgin, po bojowników o wolność, takich jak Fundacja Antykorupcyjna Aleksieja Nawalnego. Kasia przedstawiła istotne, praktyczne rozwiązanie takich sytuacji: Bitcoin, który posłużył jako koło ratunkowe przeciwko wykluczeniu finansowemu i represjom politycznym, ułatwiając zbieranie funduszy i dostarczanie pomocy humanitarnej. Ostatnio pozwolił nawet ochronić wybory w Gwatemali przed manipulacją.
6 października Przewodniczący Rady Fundacji Bartosz Kramek został zaproszony do udziału w panelu eksperckim na temat integracji społeczeństwa obywatelskiego w pracach parlamentów narodowych i międzynarodowych organizacji parlamentarnych. W wydarzeniu, zorganizowanym przez wiceprzewodniczącego OBWE Kyriakosa Hadjiyianniego (Cypr), oprócz Bartosza udział wzięli Andrew Gardner z Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE oraz Nana Kalandadze, menedżerka programowa International IDEA. Podczas swojego wystąpienia Przewodniczący Rady ODF podkreślił, że zapewnienie społeczeństwu obywatelskiemu płynnego dostępu do sesji parlamentów i instytucji ponadnarodowych pozostaje niezwykle ważne w celu informowania parlamentarzystów o pojawiających się zagrożeniach dla społeczeństw demokratycznych. W tym kontekście wspomniał o zaleceniach ODF dotyczących zmiany regulaminu parlamentów i zgromadzeń parlamentarnych, zwiększenia przejrzystości i ułatwienia pracy organizacjom pozarządowym.
Wreszcie, 9 października, ODF miał zaszczyt zorganizować – jak się okazało – najpopularniejsze wydarzenie towarzyszące sesji: premierę naszego raportu “Polish Public Prosecutor’s Office: Selected Cases of Malicious Prosecution and Dereliction of Duties since 2015“, z udziałem gwiazdorskiej plejady prelegentów:
- Leszka Balcerowicza, byłego wicepremiera i ministra finansów
- Przemysława Krycha, założyciela Cornerstone Investment Management
- Piotra Osieckiego, założyciela Altus TFI
- Jakuba Karnowskiego, ekonomisty i byłego prezesa zarządu PKP S.A.
- Bartosza Kramka, Przewodniczącego Rady Fundacji Otwarty Dialog
- wydarzenie było moderowane przez wiceprezesa ODF Marcina Mycielskiego
Po wprowadzeniu prof. Balcerowicza, dotyczącym wyzwań dla praworządności i polskiej gospodarki, paneliści opowiedzieli własne historie o tym, jak padli ofiarą upolitycznionej prokuratury Zbigniewa Ziobry – od bycia ukaranym za działalność filantropijną po stanie się kozłem ofiarnym największej afery finansowej PiS. Wszystko to zostało oczywiście szczegółowo opisane w naszym raporcie, a także w dedykowanych mini-raportach w sprawach Przemysława Krycha i Piotra Osieckiego. Sala była wypełniona po brzegi dyplomatami, przedstawicielami instytucji międzynarodowych i mediów, a prezentacje relacjonowała m.in. gazeta Rzeczpospolita.
