13 listopada 2017 r. posłowie do Parlamentu Europejskiego skierowali dwa pisemne zapytania do Wiceprzewodniczącej/Wysokiej Przedstawiciel UE w sprawie politycznie umotywowanych postępowań sądowych w Kazachstanie. Stało się to po tym, jak 19 października eurodeputowani wystosowali pisma do władz Kazachstanu, domagając się uwolnienia kilku więźniów politycznych. W swoich apelach eurodeputowani wymienili konkretne przypadki ścigania karnego działaczy społeczeństwa obywatelskiego i związków zawodowych, dziennikarzy, blogerów i osób protestujących przeciwko reformie rolnej. Podpisali oni również osobne pismo i pisemne zapytanie dotyczące spraw Mukhtara Dzhakisheva i Muratkhana Tokmadi.
W dniu 19 października kilku eurodeputowanych, w tym: Przewodniczący Komisji DROI Pier Antonio PANZERI (Włochy, S&D), Brando BENIFEI (Włochy, S&D), Mady DELVAUX (Luksemburg, S&D), Ana GOMES (Portugalia, S&D), Tunne KELAM (Estonia, EPP), Urmas PAET (Estonia, ALDE), Julie WARD (Wielka Brytania, S&D), Helmut SCHOLZ (Niemcy, GUE/NL), Lola SANCHEZ CALDENTEY (Hiszpania, GUE/NL), Igor SOLTES (Słowenia, Greens/EFA), Barbara SPINELLI (Włochy, GUE/NL), Bart STAES (Belgia, Greens/EFA) i Hilde VAUTMANS (Belgia, ALDE) podpisali oficjalne pismo skierowane do władz Republiki Kazachstanu, zawierające apel w sprawie ofiar ścigania karnego o charakterze politycznym oraz więźniów politycznych. Drugie pismo dotyczyło konkretnie pilnej sytuacji Dzhakisheva i Tokmadi.
Sytuacja w zakresie praw człowieka w Kazachstanie, a w szczególności politycznie umotywowane ściganie karne były przedmiotem szczególnego zaniepokojenia organizacji pozarządowych, których uwaga jest skupiona na tym kraju. Podczas misji do Parlamentu Europejskiego, która miała miejsce we wrześniu 2017 roku, Fundacja Otwarty Dialog przedstawiła wnioski i rekomendacje dotyczące praw obywatelskich, politycznych i praw człowieka w Republice Kazachstanu. ODF i delegacja z Kazachstanu przeprowadziły serię dwustronnych spotkań z posłami do Parlamentu Europejskiego, dziennikarzami, doradcami politycznymi, ESDZ i Stałymi Przedstawicielstwami przy UE.
Jak podkreślili europosłowie, pogorszenie sytuacji w zakresie swobód obywatelskich, m.in. wolności słowa lub zgromadzeń, jest głęboko niepokojące. Obywatele Kazachstanu są “skazywani za publiczną krytykę władz, za udział w pokojowych wiecach, za działalność obywatelską i związkową, za prowadzenie śledztw dziennikarskich, za publikowanie i udostępnianie postów w sieciach społecznościowych”.
Europosłowie wyrazili swoje zaniepokojenie z powodu 17-stu więźniów politycznych osadzonych w kazachstańskich zakładach karnych. Ich nazwiska i szczegóły spraw zostały wymienione w ostatnim raporcie ODF. Posłowie podnieśli również kwestię represji państwa wobec wolności mediów i wolności słowa, w wyniku których “wszystkie wpływowe niepaństwowe mass media w Kazachstanie [zostały] zamknięte”, a obywatele zostali aresztowani i skazani na karę pozbawienia wolności za wyrażanie poglądów politycznych i opinii w sieciach społecznościowych. “Działacze społeczeństwa obywatelskiego Maks Bokayev i Talgat Ayan otrzymali wyroki pozbawienia wolności za udział w pokojowym wiecu. Grupa robocza ONZ ds. arbitralnych zatrzymań zaleciła władzom Kazachstanu natychmiastowe uwolnienie Bokayeva i Ayana” – napisali posłowie. Dodali oni, iż “działacze związkowi Amin Eleusinov i Nurbek Kushakbayev zostali osadzeni w zakładach karnych za legalną pracę na rzecz ochrony praw pracowniczych. Niezależne związki zawodowe w Kazachstanie zostały zniszczone”.
Z zadowoleniem przyjmujemy fakt, że 24 listopada 2017 r. delegacja UE odwiedziła Bokayeva w zakładzie karnym w Pietropawłowsku. Ponadto członkowie Parlamentu Europejskiego złożyli dwa pisemne zapytania do Wiceprzewodniczącej/Wysokiej Przedstawiciel UE, zwracając uwagę na niepokojącą sytuację związaną z łamaniem praw człowieka i politycznie umotywowanymi przypadkami ścigania karnego w Kazachstanie oraz domagając się, aby UE rozpoczęła debatę i bardziej stanowczo rozważyła takie warunki pogłębiania stosunków dyplomatycznych i handlowych z Republiką Kazachstanu.
Ponadto eurodeputowani wystosowali osobne pismo i pisemne zapytanie dotyczące konkretnych przypadków więźniów politycznych Dzhakisheva i Tokmadi. Obaj są “ofiarami politycznie umotywowanego ścigania karnego przeciwko oponentowi Mukhtarowi Ablyazovowi”. Wobec Tokmadi, aresztowanego 12 czerwca 2017 r. podczas operacji przeprowadzonej przez kazachstańskie siły specjalne, “użyto środków przymusu w celu skłonienia go do złożenia fałszywych zeznań przeciwko panu Ablyazovowi”. Pracownicy organów ścigania posunęli się nawet do wywierania nacisku na jego najbliższych krewnych i przyjaciół.
Mukhtar Dzhakishev odbywa obecnie karę 14 lat pozbawienia wolności w odwecie za działalność opozycyjną Ablyazova. Stan zdrowia Dzhakisheva pogarsza się. W ciągu ponad ośmiu lat odbywania kary zapadł na choroby zagrażające życiu, m.in. nadciśnienie tętnicze i przerost lewej komory serca. W zakładzie karnym był wielokrotnie bity i nie zapewniono mu niezbędnej opieki medycznej.
Apel eurodeputowanych został wystosowany po tym, jak członkowie PACE zwrócili się do władz Kazachstanu w tych kwestiach. Łączą swe głosy, aby wezwać Republikę Kazachstanu do zaprzestania politycznie umotywowanego ścigania karnego i złego traktowania osób pozbawionych wolności oraz do “natychmiastowego uwolnienia niesprawiedliwie skazanych więźniów politycznych”.
Pobierz pisma posłów do Parlamentu Europejskiego:
Pobierz pisemne zapytania posłów do Parlamentu Europejskiego:
Czytaj nasze raporty:
- Lista kazachstańskich więźniów politycznych i osób ściganych przez Kazachstan z powodów politycznych (12.10.2017)
- Kazachstan: Życie więźnia politycznego Mukhtara Dzhakisheva jest zagrożone (11.09.2017)
- Raport: Sprawa Muratkhana Tokmadiego (10.08.2017)
Zdjęcie u góry: kierunekkaukaz.pl