W Parlamencie Europejskim odbyła się trzydniowa konferencja (29.02-02.03.2016) poświęcona dobrym praktykom parlamentarnym i tworzenia prawa. W wydarzeniu udział wzięło około siedemdziesięciu osób, w tym ponad czterdziestu członków Rady Najwyższej Ukrainy na czele z jej przewodniczącym Volodymyrem Groysmanem i wiceprzewodniczącą Oksaną Syroid. Była to pierwsza taka konferencja w PE, do tej pory żaden krajowy parlament nie pracował wspólnie z przedstawicielami organów UE nad poprawą praktyk parlamentarnych. Podstawą rozmów był tzw. raport Pata Coxa, byłego przewodniczącego Parlamentu Europejskiego.
Stronę ukraińską w Brukseli reprezentowali m.in. przewodniczący kluczowych ukraińskich komisji parlamentarnych oraz szefowie frakcji politycznych. W konferencji uczestniczyli także przedstawiciele instytucji unijnych, w tym EEAS i Komisji Europejskiej, oraz przedstawiciele parlamentów krajowych państw członkowskich UE. Unijni urzędnicy i dyplomaci podkreślali przede wszystkim wagę Ukrainy jako bliskiego sąsiada i partnera Unii, zapewniono także o wsparciu Europy dla reform i procesu pokojowego, prowadzących do dalszej demokratyzacji kraju. Unijni decydenci – Przewodniczący PE Martin Schulz, komisarz ds. Europejskiej Polityki Sąsiedztwa i negocjacji akcesyjnych Johannes Hahn, zastępczyni sekretarza generalnego Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych Helga Schmid, przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych PE Elmar Brok oraz szef delegacji do Komisji Parlamentarnej Stowarzyszenia UE-Ukraina Andrej Plenković – zwrócili się do przedstawicieli Rady Najwyższej Ukrainy, by wytrwali i wzięli pełną odpowiedzialność za proces reform. “Potrzebujecie naszego wsparcia i otrzymacie je. Jednak rekomendacje reform dla Rady Najwyższej Ukrainy nie powinny być odkładane do szuflady, a zaimplementowane” – stwierdził Martin Schulz.
Poza deklaracjami politycznymi, wydarzenie było okazją dla ukraińskich i unijnych parlamentarzystów do omówienia także w mniejszych grupach i bardziej kuluarowych warunkach tematyki związanej m.in. z dobrym rządzeniem (good governance) czy tzw. budowania potencjału (capacity building).
Jednym z dyskutowanych tematów było znaczenie otwartości, transparentności i odpowiedzialności ukraińskiego parlamentu. Głos w tej sprawie zabrali m.in. Rebecca Harms (współprzewodnicząca frakcji Zielonych i Wolnego Sojuszu Europejskiego, Niemcy) oraz Jan Tombiński (szef delegacji UE do Ukrainy), którzy podkreślali konieczność zabiegania o dobrze funkcjonujące instytucje, które w obecnych warunkach powinny działać ponad politycznymi podziałami. To od członków parlamentu zależy zbudowanie politycznego krajobrazu – stwierdził ambasador Tombiński – A obywatele powinni wiedzieć, za czym dani politycy i partie polityczne się opowiadają, jakie wartości i stanowiska wspierają. Rebecca Harms także wystąpiła z apelem do parlamentarzystów z Ukrainy, zwracając uwagę na konieczność rozdzielenia dziś nierozłącznych sfery biznesu i polityki. Podniosła także kwestię niskich wynagrodzeń polityków, które sprawiają, że są oni podatni na wpływy oligarchów. Podwyżka wypłat nie rozwiąże wszystkich problemów – podkreślała Harms – ale bez niej zbudowanie transparentności wydaje się mało prawdopodobne.
Wiele miejsca poświęcono także kwestiom związanym z formowaniem się i funkcjonowaniem partii politycznych. Wyraźnie zarysowane programy polityczne uznano za szczególnie ważne, jako że pozwalają one obywatelom rozliczać partie z obietnic. Takie rozwiązanie przysłuży się do większej transparentności, politycznej odpowiedzialności i zaufania społecznego do parlamentarzystów.
Transparentność i otwartość podczas wprowadzania reform to także jeden z postulatów od dawna wysuwanych przez Fundację Otwarty Dialog. Jednocześnie niejednokrotnie wzywaliśmy do zacieśnienia relacji pomiędzy decydentami a społeczeństwem, które cały czas wydaje się być niewystarczająco poinformowane. To prowadzi do częstych i niepotrzebnych napięć, a także ułatwia znacznie zadanie prokremlowskiej propagandzie, która wykorzystuje nieufność ludzi do władzy.
Budowanie kultury dialogu oraz osiąganie konsensusu w ramach wielopartyjnego systemu było także jednym z tematów trzydniowej konferencji. O potrzebie wzajemnego szacunku pomiędzy politycznymi adwersarzami mówiła m.in. Lolita Čigãne, łotewskia posłanka i przewodnicząca Komisji Spraw Europejskich w łotewskim parlamencie. Čigãne na przykładzie swojego kraju tłumaczyła, jak ważne jest wdrażanie zmian ponad podziałami partyjnymi. Jej zdaniem Łotwa mogła się oglądać na dwa inne bałtyckie kraje: Estonię i Litwę. Ukraina powinna obecnie spoglądać w kierunku Polski, swojego silnego sojusznika i rzecznika sprawy ukraińskiej w UE.
Uczestnicy konferencji rozmawiali także o potrzebie włączenia społeczeństwa w proces zmian – wyszczególniając przy tym rolę, jaką mają do odegrania organizacje pozarządowe.
“Ukraiński tydzień” zakończyło podpisanie “Umowy o współpracy administracyjnej” pomiędzy sekretariatami Najwyższej Rady Ukrainy a Parlamentu Europejskiego. Dokument przyjęto z entuzjazmem, wyrażając przy tym nadzieję, że konferencja rozpocznie serię wydarzeń poświęconych Ukrainie, które będą kontynuowane w Kijowie bądź Brukseli. Na zakończenie przewodniczący Najwyższej Rady Ukrainy Volodymyr Groysman stwierdził, że konferencja była okazją nie tylko do rozmów, ale także zacieśniania stosunków i wymiany kontaktów. Wcześniej uwagę na to zwracała także Helga Schmidt. Deputowany do Najwyżej Rady Ukrainy Ostap Semerak podziękował za debaty i rekomendacje, włącznie z raportem Coxa, i zobowiązał się do wdrożenia konkretnych zmian do czasu następnego spotkania.
Fundacja Otwarty Dialog z zadowoleniem przyjmuje kolejną inicjatywę Parlamentu Europejskiego, która pokazuje wsparcie, jakie Europa jest gotowa udzielić Ukrainie podczas jej procesu reform. Wierzymy, że Parlament Europejski ma bardzo ważną rolę do odegrania, w szczególności w zakresie mobilizowania ekspertów, tak, by usprawnić funkcjonowanie Najwyższej Rady Ukrainy oraz ustanowić bardziej bezpośredni dialog pomiędzy Brukselą a Kijowem. Bliska współpraca pomoże wynieść reformy spoza budynku Rady i przenieść je także na ukraińskie ulice. Oprócz samego przegłosowywania reform, konieczne jest ich wdrażanie.
Zobacz także:
W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji prosimy o kontakt:
Anna Koj – [email protected]
Fundacja Otwarty Dialog