Fundacja Otwarty Dialog wznowiła kampanię informacyjną dt. procesu oczyszczania organów państwowych, kierowaną do aktywistów i działaczy społecznych z różnych regionów Ukrainy. Tym razem seminarium odbyło się w Zaporożu 11 lutego 2016 roku.
Celem seminarium było przybliżenie lokalnym aktywistom i dziennikarzom tematu lustracji na Ukrainie oraz uświadomienie, w jaki sposób każdy z nich może stać się częścią procesu oczyszczenia władzy w swoim mieście czy regionie.
Seminarium poprowadziły koordynator projektu ds. lustracji i reformy sądowniczej Fundacji Otwarty Dialog Agnieszka Piasecka, przewodnicząca organizacji „Społeczny Komitet Lustracyjny” Oleksandra Drik oraz członkini Tymczasowej Specjalnej Komisji ds. Weryfikacji Sędziów Kateryna Smyrnova.
Podczas pierwszej części seminarium Oleksandra Drik, jako jeden z autorów ukraińskiej ustawy „O oczyszczeniu władzy”, przedstawiła historię przyjęcia dokumentu oraz opowiedziała o tym, ile wysiłku ukraińskie społeczeństwo włożyło w niedopuszczenie do zaniechania procedowania ustawy w parlamencie. Podkreśliła m.in. że głównym przeciwnikiem lustracji są władze, które wszelkimi możliwymi środkami sabotują jej wykonanie. „Lustracji ma podlegać 700 000 urzędników państwowych. Jednak zwolnionych ma być nie więcej niż 5500 osób. Wszelkie starania, by skasować lustrację, to dzieło właśnie tych 5500 osób” – poinformowała Oleksandra Drik. Ekspert opowiedziała także o tym jak urzędnicy usiłują uchylić się przed lustracją, wymieniając przy tym największych przeciwników oczyszczania władzy na Ukrainie. Według Oleksandry Drik, w tej chwili są to Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oraz Państwowa Służba Fiskalna.
W przeciwieństwie do nich, społeczeństwo obywatelskie Ukrainy pełni niejako rolę audytora procesu wdrażania prawa lustracyjnego. Oleksandra Drik przedstawiła uczestnikom seminarium praktyczne sposoby angażowania każdego obywatela w proces oczyszczania władzy w swoim regionie lub w całej Ukrainie. Główne z nich to:
- poszukiwanie i weryfikowanie deklaracji urzędników;
- zgłoszenie do prokuratury lub policji nielegalnego zajmowania posady urzędniczej;
- pozew do sądu;
- prowadzenie dziennikarstwa śledczego;
- organizacja akcji społecznych z konkretnymi postulatami;
- organizacja konferencji prasowych w celu uzyskania publicznego rozgłosu na temat ignorowania przepisów lustracyjnych.
Ekspert Koordynator projektu ds. lustracji z Fundacji Otwarty Dialog Agnieszka Piasecka opowiedziała o polskim doświadczeniu przeprowadzania lustracji, zestawiając nasze doświadczenie z procesem mającym miejsce obecnie na Ukrainie. Jej zdaniem po zmianie elit politycznych w Polsce procesowi lustracyjnemu groziło przerwanie.
Druga część seminarium poświęcona była lustracji sędziów na Ukrainie. Kateryna Smyrnova opisała specyfikę ukraińskiej ustawy „O przywróceniu zaufania do systemu wymiaru sprawiedliwości Ukrainy” oraz prace Tymczasowej Specjalnej Komisji ds. Weryfikacji Sędziów. „W ramach ustawy „O przywróceniu zaufania do systemu wymiaru sprawiedliwości Ukrainy” sędziowie otrzymali możliwość wybrania na nowo swoich przełożonych. Jedynie w 20% przypadków ta możliwość została wykorzystana. W pozostałych przypadkach na stanowiskach administracyjnych pozostały stare kadry, powołane jeszcze za czasów Janukowycza. Wraz z nimi pozostały latami wypracowane schematy korupcyjne” – powiedziała Kateryna Smyrnova. Jej zdaniem organy władzy państwowej nie wykazują żadnego zainteresowania pracą Tymczasowej Specjalnej Komisji ds. Weryfikacji Sędziów, co więcej próbowały sabotowały jej działalność. Na przykład, Rada Najwyższa Ukrainy przez prawie 10 miesięcy nie powoływała 5 członków Komisji (ogólna liczba członków – 15), by zapobiec sformowaniu się kworum.
W czasie prac Komisji nadeszło łącznie prawie 2200 wniosków od obywateli i organizacji społecznych ze skargami na pracę sędziów na Ukrainie. 303 wnioski kwalifikowały się do rozpatrzenia przez Komisję. Na podstawie decyzji nr. 41 Tymczasowej Specjalnej Komisji ds. Weryfikacji Sędziów wszczęto postępowania dyscyplinarne.
Uczestnicy seminarium z Zaporoża aktywnie dyskutowali z ekspertami i zadawali im pytania. Wśród pytań, które najbardziej nurtowały działaczy społecznych, znalazły się te, które traktowały o:
- zasadności wykluczenia z procesu lustracji uczestników ATO oraz sensie nadawania statusu uczestnika ATO urzędnikom państwowym;
- sposobach dokonywania lustracji majątkowej urzędników, w przypadku, gdy są oni właścicielami (lub założycielami) podmiotów prawnych;
- możliwości i zasadności kompletnej wymiany sędziów na Ukrainie, wprowadzenie otwartych konkursów dla sędziów;
- możliwości pociągnięcia do odpowiedzialności urzędników ignorujących ustawę „O dostępie do informacji publicznej”;
- podstawach odpowiedzialności karnej sędziów.
W seminarium wzięło udział ok. 40 ukraińskich aktywistów z Zaporoża. Obecni byli m.in. działacze i przedstawiciele organizacji społecznych: „Państwo Prawa” (ukr. „Правова країна”), „Wspólna Kontrola” (ukr. „Спільний контроль”), Antykorupcyjna organizacja społeczna (ukr. ГО „Антикорупційна”), Zaporoska Obwodowa Organizacja Społeczna „Obrona Narodowa” (ukr. ЗОГО „Народний захист”), Ogólnoukraińska Młodzieżowa Organizacja Społeczna „Europejska Młodzież Ukrainy” (ukr. ВМГО „Європейська молодь України”), Ogólnoukraińska Organizacja Społeczna „Związek adwokatów udzielających bezpłatnej pomocy prawnej” (ukr. ВГО „Об’єднання адвокатів, які надають безоплатну правову допомогу”), „Ruch Antykorupcyjny Właściwa Sprawa” (ukr. „Антикорупційний Рух Права Справа”), „Otwarty Świat i Ukraina” (ukr. „Відкритий світ і Україна”), Zaporoska Organizacja Społeczna „Buduj życie” (ukr. ЗМО „Будуй життя”), „Liga Antykorupcyjna” (ukr. „Антикорупційна ліга”), Zaporoski Miejski Oddział Ukraińskiego Związku Weteranów Afganistanu (ukr. Запорізьке міське об’єднання Української Спілки ветеранів Афганістану), „Obrońca Praw Człowieka Zaporoża” (ukr. „Правозахисник Запоріжжя”), „Społeczna Warta Zaporoża” (ukr. „Громадська варта Запоріжжя”), Związek Terytorialny Narodowego Forum Związków Zawodowych Ukrainy w obwodzie zaporoskim (ukr. ТООП НФПУ в Запорізькій області), „Instytut Reform Podatkowych” (ukr. „Інститут податкових реформ”), Development Foundation i in. Na seminarium byli obecni również przedstawiciele mediów – Narodowej Telekompanii Ukrainy „Zaporoże” (ukr. НТКУ „Запоріжжя”) oraz portalu internetowego Yes.
Uczestnicy seminarium wyrazili swoją chęć wzięcia udziału w procesach oczyszczania władzy. Uznali także, że podobne seminaria powinny odbywać się jak najczęściej, ponieważ nie posiadają oni jeszcze wiedzy i praktycznych umiejętności obserwacji i kontrolowania działalności przedstawicieli władzy.
Z przygotowanymi przez Fundację Otwarty Dialog materiałami dotyczącymi procesu lustracji na Ukrainie można zapoznać się, klikając w linki poniżej:
- Analityczno-informacyjna broszura „Lustracja: dlaczego jest potrzebna?”
- Informator „Oczyszczenie władzy: pytania i odpowiedzi”
- Plakat informacyjny „Zanim będzie rewolucja. Poradnik, jak można pomóc państwu oczyścić się z korupcji i wprowadzić sprawiedliwe sądownictwo”
W celu otrzymania bardziej szczegółowych informacji prosimy o kontakt:
Agnieszka Piasecka – [email protected]
Andriy Osavoliyk – [email protected]
Czytaj także:
