W poniedziałek, 25 stycznia 2016 roku podczas otwierającej rok sesji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy (PACE) w Strasburgu przedstawiciele ukraińskiego i rosyjskiego społeczeństwa obywatelskiego zgromadzili się na wydarzeniu zorganizowanym przez Fundację Otwarty Dialog oraz Kiev Dialogue, by omówić z członkami Zgromadzenia sytuację ukraińskich więźniów politycznych przetrzymywanych w Rosji oraz status implementacji porozumień mińskich.
Podczas spotkania przedstawiono wspólny raport, przygotowany przez analityków Fundacji Otwarty Dialog oraz Euromaidan SOS – „28 zakładników Kremla”. W raporcie opisane zostały głównie sprawy obywateli Ukrainy, bezprawnie przetrzymywanych w aresztach i więzieniach w Rosji czy na terenie okupowanego Krymu.
Maria Tomak, współautorka raportu, związana z inicjatywą Euromaidan SOS, zarysowała uczestnikom spotkania typologię spraw opisanych w raporcie. Jednocześnie podkreśliła, jak ważne jest podtrzymywanie międzynarodowego zainteresowania tymi sprawami, włączając w to te mniej dyskutowane na forum publicznym. Wspierana przez Fundację Otwarty Dialog kampania #LetMyPeopleGo ma na celu wspomaganie działań, które przyczynią się do uwolnienia politycznych więźniów, których sprawy karne w Rosji są pokłosiem konfliktu rozgrywającego się na Ukrainie. Sergey Davidis z Centrum Obrony Praw Człowieka „Memoriał” z siedzibą w Moskwie wyliczył naruszenia, których dopuściły się rosyjskie władze, w tym m.in. brak sprawiedliwego procesu, upolitycznienie rosyjskich sądów, utrudnianie dostępu do przysługującego oskarżonym adwokata. W wielu przypadkach dochodziło też do stosowania tortur i złego traktowania. Sfałszowane zarzuty prowadzą do wydłużenia okresu aresztu tymczasowego i procesów rodem z Kafki, które pozostawiają trwałe piętno na psychikach ofiar i prowadzą do utraty zdrowia, nierzadko zagrażającej nawet ich życiu.
Swoją odwagę ukraińscy zakładnicy mogą przypłacić zdrowiem, a nawet życiem, czego przykładem jest sprawa Nadii Savchenko, która obecnie już drugi raz ogłosiła wyniszczający i długotrwały strajk głodowy. Naszą rolą jest upewnienie się, że każda z tych osób jest znana z imienia i nazwiska opinii publicznej oraz że świat dowie się o przerażających aktach tortur i złego traktowania, i będzie na nie reagował, domagając się wypuszczenia uwięzionych.
Problem ten jest przedmiotem szerszej debaty na poziomie wykonalności i dotychczasowej implementacji tak zwanych porozumień mińskich, które przewidywały możliwość wymiany jeńców wojennych pomiędzy Rosją a Ukrainą. Oleksandr Pavlichenko z Charkowskiej Grupy Obrony Praw Człowieka (Kharkiv Human Rights Protection Group) wskazał na wiele problemów, które stoją na drodze implementacji mińskich porozumień, sprawiając, że są one niemożliwe do wypełnienia. Jeden z wymienionych przez niego przykładów odnosił się do nierozwiązanej kwestii szarej strefy w rejonie Donbasu. Brak właściwiej terminologii, a tym samym wyraźnego wskazania jurysdykcji, której podlegałby Donbas, de facto uniemożliwia przeprowadzenie lokalnych wyborów.
Podczas spotkania rozmawiano także o innych kontrowersjach związanych z porozumieniami mińskimi, w tym o podnoszonej co jakiś czas kwestii amnestii i ryzyku objęcia nią winnych poważnych przestępstw popełnionych przeciwko ludności, szczególnie w kontekście ich możliwego wyboru do lokalnych struktur władzy oraz potencjalnych wniosków do Międzynarodowego Trybunału Karnego.
Partnerzy Fundacji Otwarty Dialog wraz z ekspertami i organizacjami międzynarodowymi popierają zorganizowanie szerszej debaty poświęconej kwestiom, które mają zasadnicze znaczenie dla demokracji, pokoju na Ukrainie oraz rozwoju ukraińskiego społeczeństwa obywatelskiego. Jesteśmy przekonani, że międzynarodowa presja jest kluczem do wyzwolenia politycznych więźniów, nielegalnie przetrzymywanych w Federacji Rosyjskiej. Jednocześnie wciąż istnieje też potrzeba monitorowania i asystowania Ukrainie w jej reformatorskim wysiłku.
- Obejrzyj wywiad z Marią Tomak z Euromaidan SOS dot. raportu
- Przeczytaj raport “28 zakładników Kremla” (wersja ENG)
- Zobacz aneks do raportu (wersja ENG)
W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji prosimy o kontakt:
Lyudmyla Kozlovska: [email protected]
Anna Koj: [email protected]