Dziennikarze portalu „Nakanune.kz” Guzal Baidalinova i Rafael Balgin zostali aresztowani na okres 2 miesięcy. Ich współpracowniczce, Yulii Kozlovej, również grozi aresztowanie. Dziennikarze są ścigani karnie z art. 274 KK RK („rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji”). Yulia Kozlova dodatkowo usłyszała zarzut „posiadania narkotyków”.
W dniu 23.12.2015 r. Guzal Baidalinova została zatrzymana na 72 godziny. Następnego dnia, Prezydent Fundacji ds. Obrony Dziennikarzy „Adil soz” Tamara Kaleyeva i dyrektor Fundacji „Karta Praw Człowieka” Zhemis Turmagambetova złożyły wniosek o zwolnienie dziennikarki z aresztu za ich osobistym poręczeniem.
W dniu 26.12.2015 r. Almalinsky Sąd Rejonowy w Almaty wydał postanowienie o tymczasowym aresztowaniu Guzal Baidalinovej na okres 2 miesięcy z możliwością zwolnienia za kaucją w wysokości 5.946.000 tenge (ok. 16,000 euro). W tym samym dniu wniesiono kaucję w postaci mieszkania krewnych Baidalinovej. Jednak dziennikarka nie została zwolniona z aresztu, ponieważ, zgodnie z prawem, prokuratura ma 3 dni na odwołanie się od decyzji.
W dniu 28.12.2015 r. prokuratura miasta Almaty odwołała się od decyzji sądu odnośnie możliwości zwolnienia Baidalinovej za kaucją. Śledczy stwierdzili, że będąc na wolności, dziennikarka może „utrudniać śledztwo” i „nadal angażować się w działalność przestępczą”.
W dniu 31.12.2015 r. Sąd Miejski Almaty utrzymał w mocy skargę prokuratury i pozostawił Baidalinovą w areszcie poprzez wstrzymanie możliwości wyjścia za kaucją. W związku z tą decyzją, dziennikarka spędzi święta noworoczne w areszcie śledczym.
Wiadomo już, że Rafael Balgin, współpracownik Guzal Baidalinovej, pozostanie w areszcie co najmniej przez najbliższe 2 miesiące. Taka decyzja została podjęta przez sądy kazachstańskie (sąd pierwszej instancji oraz sąd apelacyjny) odpowiednio w dniach 21.12.2015 r. i 30.12.2015 r.
Dziennikarka Yulia Kozlova jest obecnie oskarżona również w innej sprawie karnej z art. 296, ust. 2 KK RK („nielegalne nabycie i posiadanie środków odurzających bez zamiaru sprzedaży”). W dniu 18.12.2015 r. podczas przeszukania jej mieszkania, policja rzekomo „znalazła” narkotyki; należy podkreślić, że przeszukanie odbyło się pod nieobecność Kozlovej i jej adwokata. Kozlova twierdzi, że narkotyki zostały jej „podrzucone” przez policję. Policjanci, którzy przeprowadzali przeszukanie, powiedzieli synowi Kozlovej: „Pożegnaj się z mamą, bo my ją wyślemy do więzienia”. Adwokat Ayman Umarova obawia się, że Yulii Kozlovej również grozi aresztowanie.
Przypomnijmy, że postępowanie karne przeciwko dziennikarzom „Nakanune.kz” zostało wszczęte w dniu 03.12.2015 r. Śledczy twierdzą, że dziennikarze publikowali „nieprawdziwe informacje” o „Kazkommertsbanku”, „wyrządzając szkodę” bankowi na kwotę 144.235.090 tenge (ok. 393.800 euro). Po przeszukaniu w dniu 18.12.2015 r. policja skonfiskowała z biura redakcji „Nakanune.kz” dokumenty i sprzęt. W dniu 28.12.2015 r. dziennikarze odzyskali dostęp do biura, ale ich praca jest utrudniona ze względu na konfiskatę sprzętu.
W „Nakanune.kz” pracują byli dziennikarze gazety „Golos Respubliki” [„Głos Republiki”], która została zamknięta przez sąd kazachstański pod zarzutem „ekstremizmu”. Wszczęcie postępowania karnego przeciwko dziennikarzom może być reakcją władz na publikację na portalu „Respublika” ujawnionej korespondencji najwyższych urzędników Kazachstanu („KazakhLeaks”).
Dziennikarze „Nakanune.kz” utrzymują kontakty z dziennikarką portalu „Respublika”, Iriną Petrushovą, która obecnie mieszka na terenie UE. Celem ścigania karnego dziennikarzy może być zmuszenie ich do złożenia „korzystnych dla władzy” zeznań przeciwko Petrushovej. Według niej, za ściganiem karnym dziennikarzy stoi premier Kazachstanu Karim Masimov i Minister Spraw Wewnętrznych Kalmukhanbet Kasymov. Petrushova oświadczyła, że w ten sposób Kazachstan chce wydać międzynarodowy nakaz aresztowania jej, a tym samym pozbawić jej swobody przemieszczania się na terenie UE, a przez to – możliwości obrony kazachstańskich uchodźców politycznych w Europie (m.in. Mukhtara Ablyazova i jego współpracowników).
Fundacja Otwarty Dialog niniejszym potwierdza konieczność zajęcia przez UE, OBWE, ONZ zasadniczego stanowiska i bardziej stanowczego domagania się od Kazachstanu bezwarunkowego spełnienia swoich zobowiązań międzynarodowych w dziedzinie wolności słowa. Pozwoli to uratować życie i zdrowie dziennikarzy i działaczy. Kazachstan powinien anulować artykuł kodeksu karnego dotyczący „zniesławienia” i „rozpowszechniania nieprawdziwych informacji”, natychmiast umorzyć postępowania karne przeciwko dziennikarzom i zaprzestać utrudniania pracy niezależnych mediów.
W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji prosimy o kontakt:
Igor Savchenko – [email protected]
Lyudmyla Kozlovska – [email protected]