Fundacja, w odpowiedzi na apel Grupy Roboczej ONZ do spraw Arbitralnych Zatrzymań, skierowany do organizacji pozarządowych i innych zainteresowanych stron, zgłosiła swoje uwagi i rekomendacje do będącego wówczas w przygotowaniu Projektu Wytycznych i Zasad dotyczących Środków Odwoławczych oraz Procedur w zakresie Prawa Osób Pozbawionych Wolności poprzez Aresztowanie lub Zatrzymanie do Wszczęcia Postępowania Sądowego. Obok generalnych zaleceń, Fundacja zaproponowała szczegółowe rozwiązania, odwołując się do konkretnych zapisów roboczej wersji dokumentu.
We wstępnej wersji raportu WGAD nie było jasne na ile zobowiązuje on sygnatariuszy do przestrzegania zapisanych w nim zasad i czy ewentualne naruszenia pociągną za sobą automatycznie sankcje. Istnieją też grupy, których ochronę należało by wzmocnić, tj. aresztowanych dzieci, kobiet, obcokrajowców, czy osób niepełnosprawnych. Istnieje też potrzeba rozszerzenia listy osób, zaproponowanej przez WGAD. Z doświadczenia Fundacji wynika, że ofiarami bezprawnych aresztowań często padają także oponenci i krytycy reżimów, w tym niezależni dziennikarze. Doprecyzować należy również kwestię przymusowego leczenia psychiatrycznego, po którą sięgają autorytarne reżimy by prześladować działaczy i aktywistów.
Ważne jest także dopisanie środków kontroli bezstronności, kompetencji i niezależności sądu, który ma być instancją odwoławczą w sprawach o bezprawne zatrzymania i aresztowania. W dokumencie przewidziano prawo zatrzymanego do uzyskania informacji o jego sytuacji w zrozumiałym dla niego języku, co warto rozszerzyć o prawo do zajęcia stanowiska w tym języku. Co więcej prawniczy język, którym posługuje się Trybunał Sprawiedliwości, czyni jego werdykty mało zrozumiałe nawet dla biegle władających angielskim.
Fundacja zaproponowała także dodanie kliku zapisów, m.in. o tym, że przepisy krajowe (bazowe dla wszelkich ograniczeń wolności) powinny być zgodne z podstawowymi zasadami praw człowieka.
Szereg zgłoszonych uwag odnosi się do sytuacji uchodźców. W dokumencie znajdują się szczegółowe przepisy mające na celu zapewnić ochronę uchodźcom i osobom ubiegających się o azyl, niemniej jednak wciąż dochodzi do zatrzymań obrońców praw człowieka na podstawie mechanizmów Interpolu. System zawodzi na polu weryfikowania czy wnioski składane przez kraje mają podłoże polityczne. Brakuje konkretnych kryteriów, dzięki którym łatwiej byłoby ocenić dany wniosek. Fundacja sporządziła raport, w którym udokumentowane zostały 44 historie oponentów politycznych, ściganych przez kraje macierzyste, które wykorzystują przy tym narzędzia międzynarodowej policji. Dlatego potrzebna jest m.in. reforma międzynarodowego statusu uchodźy. Status ten powinien uniemożliwiać areszt osoby na wniosek kraju, z którego dany uchodźca ucieka. W szczególności niedozwolone powinno być aresztowanie przez kraj członkowski UE osoby, która w innym państwie zrzeszonym uzyskała ochronę międzynarodową.
Oprócz doprecyzowania części zapisów i wyszczególnienia przypadków aresztowań uchodźców, oponentów politycznych czy obrońców praw człowieka, koniecznym wydaje się także zagwarantowanie efektywnej implementacji dokumentu.
Komentarze i rekomendacje ODF do Projektu Wytycznych i Zasad dotyczących Środków Odwoławczych oraz Procedur w zakresie Prawa Osób Pozbawionych Wolności poprzez Aresztowanie lub Zatrzymanie do Wszczęcia Postępowania Sądowego, przygotowanego przez Grupę Roboczą ONZ do spraw Arbitralnych Zatrzymań (WGAD):
