Ze względu na to, że wczoraj po 40 minutach oczekiwania na wyznaczone spotkanie, ani mi, ani też obecnym na sali gościom z Kazachstanu: Alii Turusbekovej, żonie aresztowanego lidera partii „Alga” Vladimira Kozlova i Oksanie Makushynej, redaktorowi naczelnemu gazety „Respublika” nie udało się spotkać z panem Bartolozzi, postanowiliśmy, że ja w ich imieniu zadam dziś pytania tu na sali.
1. pytanie od Alii Turusbekovej – żony aresztowanego Kozlova:
W dniu 31. 01.2012 r. po posiedzeniu delegacji ds. Azji Środkowej w Parlamencie Europejskim przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego Kazachstanu poinformowali, że z przyczyn, które nie są znane ani krewnym, ani prawnikom Kozlova, stan jego zdrowia uległ pogorszeniu, powodując konieczność przeprowadzenia zabiegu, jak twierdzą lekarze więzienni. Do dnia dzisiejszego Kozlov jest całkowicie odizolowany, odmówiono mu wizyt jego bliskich. Szanowny Panie Przewodniczący delegacji ds. stosunków pomiędzy Azją Środkową a UE, mówił Pan, że monitoruje Pan sytuację i jest w stałym kontakcie z ambasadą Kazachstanu, oraz, że złożył Pan oficjalny wniosek. Czy otrzymał Pan odpowiedź? Jakie inne kroki Pan przedsięwziął?
2. pytanie ode mnie:
Władze kazachskie obiecały w obecności eurodeputowanych, że śledztwo w sprawie tragedii w Zhanaozen będzie obiektywne, otwarte oraz że będzie uwzględniało wszystkie okoliczności. Jak ocenia Pan w związku z tym oświadczenie Prokuratury Generalnej Kazachstanu z dnia 22.02.2012r. o zamiarze pociągnięcia do odpowiedzialności, w tym również do odpowiedzialności karnej osób, które dostarczają informacje o tych wydarzeniach prasie, a także dziennikarzy, którzy o tym piszą?
3. Pytanie z Oksany Makushynej, redaktora naczelnego gazety „Respublika”:
Czy uważa pan za normalną sytuację w Kazachstanie, który deklaruje swoje przywiązanie do zasad demokracji, a jednocześnie całe zespoły redakcyjne niezależnych mediów są wzywane na 6-8-godzinne przesłuchania przez służby specjalne, które wywierają presję i zastraszają dziennikarzy? Kiedy do więzienia wysyła się ludzi na okres do 7 lat za wyrażenie swoich poglądów, jak stało się to z Igorem Vinyavskiy, redaktorem gazety „Vzglyad”, a teraz to samo może spotkać również mnie, ponieważ wraz z kolegami redakcyjnymi pokazaliśmy na konferencji prasowej ulotkę, za którą został aresztowany Igor.
Naszą uwagę na Republikę Kazachstanu kieruje niepokojące nagromadzenie czynników kształtujących w ostatnich miesiącach jego sytuację wewnętrzną:
1. Brutalna pacyfikacja pokojowego strajku pracowników sektora wydobywczego w dniu 16.12.2011 r. w mieście Zhanaozen, w regionie Mangistau, w zachodnim Kazachtanie, która doprowadziła do śmierci minimum 16 osób; do niedawna w Zhanaozen obowiązywał stan wyjątkowy, a rodziny oraz prawdziwi i domniemani sympatycy strajkujących pracowników są nadal poddawani represjom;
2. Kontrowersyjne zmiany w ustawodawstwie Kazachstanu: „O bezpieczeństwie narodowym RK”, „O radiofonii i telewizji”, „O religii”.
3. Uznane przez OBWE za nie spełniające standardów demokratycznych, przedterminowe wybory parlamentarne przeprowadzone 15.01.2012 r.
4. Nasilenie prześladowań wymierzonych w niezależne media oraz polityków opozycji; 23.01.2012 r. w związku z zaangażowaniem w wyjaśnianie przyczyn i przebiegu tragedii w Zhanaozen zatrzymano redaktora naczelnego gazety „Vzglyad” oraz 15 działaczy partii Alga, której przewodniczący Vladmir Kozlov i działacz Serik Sapargali są obecnie zagrożeni karą do 12 lat więzienia za „wzniecanie waśni społecznych”. Do znajdującego się w ciężkim stanie zdrowia i Vladimira Kozlova nie są dopuszczani przedstawiciele rodziny i nie przeprowadzono pilnego zabiegu operacyjnego, co jest jednym z najbardziej powszechnych rodzajów tortur w Kazachstanie.
W związku z powyższym uważamy za zasadne podjęcie następujących kroków:
- powołanie międzynarodowej komisji śledczej w celu dogłębnego zbadania wydarzeń w Zhanaozen;
- pilna pomoc w przeprowadzeniu zabiegu i medycznego nadzoru V. Kozlovowi;
- zbadanie zgodności z międzynarodowymi normami przyjętych przez władze Kazachstanu ustaw „nadzwyczajnych”, przede wszystkim „O bezpieczeństwie narodowym RK”, „O radiofonii i telewizji”, a także zastosowania ich w praktyce w celu ograniczenia praw politycznych i obywatelskich Kazachów;
- pilne skierowanie unijnych środków finansowych przeznaczonych na zacieśnienie współpracy i rozwój Kazachstanu na organizację pomocy humanitarnej dla ludności miasta Zhanaozen i regionu Mangistau, pomoc psychologiczną dla rodzin ofiar, aresztowanych i uwięzionych, a także na organizację misji międzynarodowych obserwatorów do objętego stanem wyjątkowym regionu,
- wywieranie presji dyplomatycznej na rząd Kazachstanu w celu zagwarantowania jawności i sprawiedliwego przebiegu procesów uwięzionych reprezentantów strajkujących pracowników, niezależnych dziennikarzy i działaczy partii opozycyjnych, oraz zaprzestania motywowanych względami politycznymi prześladowań środowisk niezależnych i opozycyjnych
- uzależnienie dalszych negocjacji w sprawie nowego porozumienia o zacieśnieniu współpracy w nadchodzących latach prowadzonych między Unią Europejską a rządem Republiki Kazachstanu od przestrzegania przez Kazachstan prawa międzynarodowego, w szczególności Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz zobowiązań zadeklarowanych i przyjętych na siebie w związku z obejmowaniem przewodnictwa w OBWE w 2010 r.
- zapewnienie wsparcia dyplomatycznego dla w/w działań.
W związku z działaniami prowadzonymi aktualnie przez Komitet Bezpieczeństwa Narodowego w oparciu o deklaracje Prokuratury Generalnej RK, istnieją obawy, że represje związane z faktem rozpowszechniania informacji dotyczących tragedii w Zhanaozen bedą kontynuowane. Prokuratura Generalna RK podczas konferencji prasowej 22.02.2012 r. złożyła oficjalne oświadczenie o zakazie rozprzestrzeniania dezinformacji na temat wydarzeń z dni 16 – 17 grudnia 2011 r. w Zhanaozen oraz na temat obecnej sytuacji w regionie, wymieniając jednocześnie te media, które rzekomo tym właśnie się zajmują, tj. rosyjskie wydanie „Novaya Gazeta” i kazachstańską gazetę “Golos Respubliki”. Jednocześnie swoje żądanie skierowane do mediów aby opierały się wyłącznie na “sprawdzonych faktach” i nie dopuszczały do opublikowania nieprawdziwych informacji, Prokuratura Generalna RK wzmocniła groźbami pod adresem dziennikarzy, jak również obywateli, którzy zgłaszają im informacje oraz je komentują.
Te oświadczenia stoją w ostrej sprzeczności z zapewnieniami o całkowitej otwartości i gotowości na współpracę z niezależnymi środowiskami oraz ekspertami międzynarodowymi w sprawie wyjaśnienia wydarzeń w Zhanaozen składanymi jednocześnie przez przedstawicieli władzy Posłowi do Parlamentu Europejskiego, Piotrowi Borysowi, który przebywał z oficjalną wizytą w tym kraju niemal w tym samym okresie, tj. w dniach 20 – 22.02.2012 r.
