Pan Mateusz Morawiecki
Prezes Rady Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej
Pan Zbigniew Ziobro
Minister Sprawiedliwości, Prokurator Generalny
Pan Mariusz Kamiński
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, Minister-Koordynator Służb Specjalnych
Gdańsk, dnia 14 lipca 2021 r.
Szanowny Panie Premierze, Szanowni Ministrowie,
Piszemy, aby wyrazić nasze głębokie zaniepokojenie w związku z zatrzymaniem p. Bartosza Kramka, polskiego aktywisty i Przewodniczącego Rady Fundacji Otwarty Dialog (ODF), międzynarodowej organizacji pozarządowej z siedzibą w Polsce, stojącej na pierwszej linii frontu w walce o praworządność w kraju. Od 2017 roku ODF, jej aktywiści i podmioty powiązane stały się celem wielu inicjowanych przez rząd ataków i kampanii dezinformacyjnych w odwecie za ich kluczową działalność strażniczą, w tym informowanie organów UE o niepokojących wydarzeniach w kraju.
W dniu 23 czerwca, o godzinie 11:00, p. Kramek został zatrzymany przez funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW), na wniosek Prokuratury Okręgowej w Lublinie [Zatrzymanie znanego działacza i przewodniczącego Rady ODF było szeroko komentowane w polskiej prasie]. Po zatrzymaniu został przewieziony z Warszawy do Lublina w celu przedstawienia mu “zarzutów” i przesłuchania. W dniu 24 czerwca 2021 r. prokurator wystąpił do sądu z wnioskiem o zastosowanie wobec p. Kramka bezwarunkowego aresztu tymczasowego. Dzień później, 25 czerwca 2021 r., sąd wyraził zgodę na zastosowanie wobec niego aresztu śledczego z poręczeniem majątkowym w wysokości 300.000 zł, które ma być dostarczone do 8 lipca 2021 r. Prokurator złożył sprzeciw, co oznacza, że niezależnie od wpłaty p. Kramek nie wyjdzie na wolność do czasu uprawomocnienia się postanowienia sądu, czyli do czasu rozpatrzenia apelacji prokuratora przez sąd drugiej instancji. Jeśli sąd się zgodzi, znany krytyk rządu i działacz obywatelski trafi za kraty na przynajmniej 3 miesiące, co uczyni go więźniem politycznym w jednym z państw członkowskich UE.
Uważamy, że sprawa przeciwko p. Kramkowi i ODF jest przykładem wysiłków rządu zmierzających do uciszenia swoich krytyków i wywołania efektu mrożącego w społeczeństwie obywatelskim. Należy zauważyć, że pod rządami obecnej władzy prokuratura została całkowicie upolityczniona i podporządkowana partii rządzącej. Stosując taktykę znaną z takich państw jak Rosja, Białoruś czy Turcja, prokuratura oskarża Kramka o “ukrywanie funduszy w rajach podatkowych”, “pranie brudnych pieniędzy” i “powiązania z szemranymi interesami”, sugerując nielegalne źródło pochodzenia środków ODF, które następnie miały finansować działania fundacji “wbrew interesowi państwa”. Te same zarzuty zostały wykorzystane do umieszczenia żony p. Kramka i prezes ODF, pani Lyudmyly Kozlovskiej, na czarnej liście Systemu Informacyjnego Schengen. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który miał dostęp do akt, trzykrotnie uchylił decyzję o jej wpisie, stwierdzając, że materiały dostarczone przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego były “ogólnikowe” i “niewystarczające do podjęcia decyzji o odmowie”.
Od 2017 roku, kiedy ODF publicznie wystąpiła przeciwko PiS-owskiemu zamachowi na praworządność w Polsce, stała się ona obiektem prześladowań ze strony organów państwowych i mediów wspierających rządzącą koalicję. W ciągu ostatnich kilku lat Fundacja była m.in. poddawana wielokrotnym kontrolom celnym i skarbowym, które nie wykazały żadnych nieprawidłowości. Rząd polski nie potrafił również uzasadnić przyczyn odmowy udzielenia pozwolenia na pobyt w Polsce pani Lyudmyly Kozlovskiej – żonie obywatela polskiego – oraz uzasadnić innym państwom członkowskim UE umieszczenia jej na czarnej liście SIS. Warto zaznaczyć, że wpis ten został zignorowany m.in. przez rządy Niemiec, Francji, Belgii i Szwajcarii oraz Wielkiej Brytanii.
Jak z pewnością Państwo wiecie, w ramach kontrofensywy, ODF złożył w 2019 roku około 20 pozwów przeciwko urzędnikom partii rządzącej i ich poplecznikom. Te z pozwów, które zostały rozstrzygnięte, były zwycięskie dla ODF. Co więcej, dzień przed swoim zatrzymaniem, p. Kramek przyleciał do Warszawy, aby wziąć udział w procesach, które stanowią część prawnego kontrataku ODF. Dlatego uważamy, że czas, w którym podejmowane są Państwa działania, nie jest przypadkowy.
Aresztowanie podejrzanie zbiegło się też w czasie z wprowadzeniem nowych przepisów, które znacznie utrudniają wpłacanie kaucji, a także z planowanym przez ODF uruchomieniem platformy “Listy Hańby” z projektami aktów oskarżenia przeciwko kierownictwu partii, jej poplecznikom, a nawet poszczególnym policjantom nadużywającym władzy stosując przemoc wobec protestujących.
Wreszcie, uważamy za niepokojące, że rząd polski szuka pomocy prawnej u rządu rosyjskiego, mimo że, jak dowodzą dokumenty, ani ODF, ani firma pana Kramka nie miały żadnych relacji biznesowych z Rosją. Wszelkie działania prowadzone przez Fundację w Rosji poświęcone są wyłącznie ochronie praw człowieka. Również “informacje wywiadowcze” pochodzące od skorumpowanych niegdyś władz mołdawskich, które ODF oskarżała o łamanie praw człowieka, nie wydają się szczególnie wiarygodne.
Wzywamy Państwa do natychmiastowego uwolnienia p. Kramka i zaprzestania prześladowań politycznych Fundacji Otwarty Dialog. Nie ma podstaw do obaw, że w razie konieczności p. Kramek nie stawi się w sądzie, co czyni jego zatrzymanie bezpodstawnym, a tym samym bezprawnym. Prokuratura odseparowała również p. Kramka od jego żony, która mieszka w Belgii i nie może się z nim widzieć z powodu zakazu wjazdu, który utrzymujecie Państwo mimo trzech wyżej wymienionych wyroków sądowych zobowiązujących do jego zniesienia. Takie działania są sprzeczne z zasadami UE i wspólnoty demokratycznych państw opartych na rządach prawa i poszanowaniu praw człowieka. Dopóki p. Kramek nie zostanie uwolniony, my – podobnie jak cała społeczność międzynarodowa – będziemy postrzegać go jako więźnia politycznego, a wasze działania jako porównywalne z działaniami niedemokratycznych państw, takich jak Rosja, Białoruś czy Turcja.
Z poważaniem
Lech Wałęsa, b. Prezydent RP i laureat Pokojowej Nagrody Nobla
Prof. Bruce Ackerman, Profesor Sterlinga prawa i politologii, Uniwersytet Yale, USA
Prof. Alberto Alemanno, HEC Paryż, Francja
Kaliaskar Amrenov, były więzień polityczny i obrońca praw człowieka, Kazachstan
Maksut Appasov, były więzień polityczny i obrońca praw człowieka, Kazachstan
Prof. Leszek Balcerowicz, były Wicepremier i Minister Finansów
Robert Biedroń, Poseł do Parlamentu Europejskiego (S&D)
Prof. Andrzej Blikle, przedsiębiorca, mistrz cukierniczy
Michał Boni, były minister i Poseł do Parlamentu Europejskiego (EPL)
Michał Broniatowski, dziennikarz, Onet.pl
Serhiy Burov, Dyrektor Educational Human Rights House, Ukraina
Andrew Chernousov, Wiceprzewodniczący Charkowskiego Instytutu Badań Społecznych, Ukraina
Prof. Piotr Chrząstowski, Uniwersytet Warszawski
Halyna Coynash, Charkowska Grupa Ochrony Praw Człowieka, Ukraina
Prof. Paul Craig, St John’s College, Uniwersytet Oksfordzki, Wielka Brytania
Wojciech Czuchnowski, dziennikarz, Gazeta Wyborcza
Mark Demesmaeker, Senator, były Poseł do Parlamentu Europejskiego (ECR), Belgia
Gunnar M. Ekelove-Slydal, Zastępca Sekretarza Generalnego, Norweski Komitet Helsiński, Norwegia
Władysław Frasyniuk, były działacz “Solidarności”, poseł i przewodniczący Unii Wolności
Beata Geppert, tłumaczka literatury francuskiej i aktywistka
Ana Gomes, ambasador (w stanie spoczynku), była posłanka do Parlamentu Europejskiego, Portugalia
Igor Grigoriev, uchodźca polityczny w Hiszpanii, ekspert wyborczy, Mołdawia
Prof. Gábor Halmai, Europejski Instytut Uniwersytecki, Florencja, Włochy
Agnieszka Holland, reżyserka, Przewodnicząca Europejskiej Akademii Filmowej
Emin Huseynov, Dyrektor Wykonawczy, Instytut Wolności i Bezpieczeństwa Reporterów, Azerbejdżan
Serik Idyryshev, były więzień polityczny, Kazachstan
Pavel Ivlev, przewodniczący Komitetu Wolności Gospodarczej Rosji, Stany Zjednoczone
Bota Jardemalie, uchodźca polityczny, prawnik, obrońca praw człowieka, Belgia
Danuta Jazłowiecka, Posłanka do Parlamentu Europejskiego (EPL), Polska
Nurgul Kaluova, były więzień polityczny i obrońca praw człowieka, Kazachstan
Jakub Karyś, Przewodniczący Komitetu Obrony Demokracji
Paweł Kasprzak, działacz polityczny i obrońca praw człowieka, lider ruchu Obywatele RP
Daryn Khasenov, były więzień polityczny i obrońca praw człowieka, Kazachstan
Daniyar Khassenov, obrońca praw człowieka i ofiara prześladowań politycznych, Kazachstan
Nikolay Koblyakov, Przewodniczący, Russie-Libertés, Francja
Prof. Dimitry Kochenov, Instytut Demokracji, Uniwersytet Środkowoeuropejski, Węgry
Jakub Kocjan, współlider Studenckiego Komitetu Antyfaszystowskiego na UW
Marek Kossakowski, opozycjonista antykomunistyczny, były lider Partii Zielonych
Igor Kotelianets, szef “Stowarzyszenia krewnych więźniów politycznych Kremla”, Ukraina
Jacek Kucharczyk, socjolog, Prezes Instytutu Spraw Publicznych
Danuta Kuroń, była działaczka “Solidarności”
Jarosław Kurski, Pierwszy Zastępca Redaktora Naczelnego, Gazeta Wyborcza
Marta Lempart, liderka Ogólnopolskiego Strajku Kobiet
Linus Lewandowski, przywódca Homokomando
Krzysztof Lisek, były Poseł do Parlamentu Europejskiego (EPL)
Tomasz Lis, Redaktor Naczelny, Newsweek Polska
Oleksandra Matviichuk, Dyrektor Zarządu, Centrum Wolności Obywatelskich, Ukraina
Wojciech Maziarski, dziennikarz, pisarz, opozycjonista antykomunistyczny, Gazeta Wyborcza
Prof. Kalypso Nicolaidis, Europejski Instytut Uniwersytecki, Włochy i Uniwersytet Oksfordzki, Wielka Brytania
Bartłomiej E. Nowak, politolog, ekonomista, Prezes Grupy Uczelni Vistula
Ilia Novikov, były adwokat prezydenta Petro Poroshenko, Ukraina/Rosja
Nurbol Onerkhan, były więzień polityczny, Kazachstan
Alex Orlowski, ekspert ds. cyfrowej komunikacji politycznej i propagandy internetowej, Włochy
Vladimir Osechkin, uchodźca, prezes fundacji Nowi dysydenci i projektu Gulagu.net, Francja
Eugen Panov, były więzień polityczny Kremla, Ukraina
Prof. Laurent Pech, Kierownik Katedry Prawa i Polityki, Uniwersytet Middlesex, Wielka Brytania
Tetiana Pechonchyk, Przewodnicząca Zarządu, Centrum Praw Człowieka ZMINA, Ukraina
Prof. Vlad Perju, Szkoła Prawa Boston College, USA
Prof. Thomas Perroud, Uniwersytet Panthéon-Assas, Francja
Prof. Tadeusz Pilch, Uniwersytet Warszawski
Prof. Sébastien Platon, Uniwersytet w Bordeaux, Francja
Wojciech Przybylski, Redaktor Naczelny, Visegrad Insight, Przewodniczący Res Publica Nowa
Dominik Puchała, współlider Studenckiego Komitetu Antyfaszystowskiego na UW
Helen Pushkarskaya, naukowiec i wykładowca, Yale School of Medicine, USA
Piotr Pytlakowski, scenarzysta i dziennikarz, tygodnik “Polityka”
Vadym Pyvovarov, Dyrektor Wykonawczy, Stowarzyszenie UMDPL, Ukraina
Piotr Rachtan, Redaktor Naczelny, Monitor Konstytucyjny
Jacek Rakowiecki, dziennikarz, opozycjonista antykomunistyczny
Roberto Rampi, Senator, Członek Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, Włochy
Kostiantyn Rieutskyi, Dyrektor Wykonawczy, Fundacja Charytatywna Wschód SOS, Ukraina
Susan Rose-Ackerman, profesor emeritus, Uniwersytet Yale, USA
Anna Rurka, b. Przewodnicząca Konferencji Międzynarodowych Organizacji Pozarządowych Rady Europy, Francja
Prof. Wojciech Sadurski, Uniwersytet w Sydney i Uniwersytet Warszawski, Australia
Isabel Santos, Posłanka do Parlamentu Europejskiego (S&D), Portugalia
Mikhail Savva, Przewodniczący Zarządu, Grupa Ekspertów “OWL”, Ukraina
Prof. Stefan Schennach, poseł do parlamentu Austrii i Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, Austria
Prof. Kim Lane Scheppele, Uniwersytet Princeton, USA
Helmut Scholz, poseł do Parlamentu Europejskiego (GUE/NGL), Niemcy
Anna Schmidt-Fic, nauczycielka, liderka Protest z Wykrzyknikiem
Oleh Sentsov, filmowiec, były więzień polityczny Kremla, laureat Nagrody Sacharowa, Ukraina
Sebastian Słowiński, współlider Studenckiego Komitetu Antyfaszystowskiego na UW
Yehor Sobolev, były dziennikarz, Deputowany do Rady Najwyższej, Ukraina
Prof. Antonio Stango, Przewodniczący Włoskiej Federacji Praw Człowieka, Włochy
Maximilian Steinbeis, Redaktor Naczelny, Verfassungsblog, Niemcy
Katya Stelmakh, adwokat, Stelmakh & Associates LLC, USA
Jaromír Štětina, były poseł do Parlamentu Europejskiego, Czechy
Klementyna Suchanow, pisarka, współprzewodnicząca Ogólnopolskiego Strajku Kobiet
Helena Szmuness, była dziennikarka BBC, córka prof. Wolfa Szmunessa
Prof. Dariusz Szostek, Uniwersytet Opolski
Marcin Święcicki, były minister i Prezydent m.st. Warszawy
Róża Thun, Posłanka do Parlamentu Europejskiego (EPL)
Ugur Tok, dyrektor, Platforma na rzecz Pokoju i Sprawiedliwości, Belgia
Bakhytzhan Toregozhina, Prezeska, Ar.Rukh.Khak, Kazachstan
Ekaterina Tskhai, obrończyni praw człowieka, Kazachstan
Ana Ursachi, prawniczka, obrończyni praw człowieka, Mołdawia/Belgia
Liviu Vovc, były członek parlamentu Mołdawii, wiceprzewodniczący partii politycznej Godność i Prawda, Mołdawia
Julie Ward, b. Posłanka do Parlamentu Europejskiego (S&D), Wielka Brytania
Prof. Josef Weidenholzer, były Poseł do Parlamentu Europejskiego (S&D), Austria
Bartosz T. Wieliński, zastępca redaktora naczelnego, Gazeta Wyborcza
Andrzej Wielowieyski, były Poseł do Parlamentu Europejskiego, senator i działacz “Solidarności”
Kajetan Wróblewski, dziennikarz, Fundacja “Asymetryści”
Ali Yildiz, adwokat, członek izb adwokackich w Ankarze i Brukseli, Turcja
Leyla Yunus, Dyrektorka Instytutu na rzecz Pokoju i Demokracji, laureatka Nagrody Sacharowa, Azerbejdżan
Arif Yunusov, były więzień polityczny i obrońca praw człowieka, Azerbejdżan
Iskander Yerimbetov (z rodziną), były więzień polityczny, uchodźca polityczny, Szwajcaria
Tomáš Zdechovský, Poseł do Parlamentu Europejskiego (EPL), Czechy
Zhanat Zhamaliyev, były więzień polityczny i obrońca praw człowieka, Kazachstan
Mykhailo Zhernakov, Przewodniczący Zarządu, Fundacja DEJURE, Ukraina
Prof. Fryderyk Zoll, Uniwersytet Jagielloński
Beata Zwierzyńska, Członkini Komisji Stałej Konferencji Międzynarodowych Organizacji Pozarządowych Rady Europy, Polska
oraz
Ar.Rukh.Khak, Kazachstan
Cień Mgły: oddolne wsparcie Strajku Kobiet
Edukacja w Działaniu, Polska
Fundacja DEJURE, Ukraina
Fundacja Praw Człowieka “Freedom Kazakhstan”, USA
Fundacja Praw Człowieka “Qaharman”, Kazachstan
Fundacja Praw Człowieka “Freedom Advocacy”, Austria
Fundacja The Hope Project Polska
Homokomando
Inicjatywa Aresztowanych Prawników, Belgia
Instytut Spraw Publicznych
Instytut Wolności i Bezpieczeństwa Reporterów, Azerbejdżan
Obywatele RP
Organizacja praw człowieka “Stowarzyszenie krewnych więźniów politycznych Kremla”, Ukraina
Platforma na rzecz Pokoju i Sprawiedliwości, Belgia
Protest z Wykrzyknikiem
Ruch na rzecz praw człowieka “405”, Kazachstan
Ruch na rzecz praw człowieka “BostandyQ”, Kazachstan
Ruch na rzecz praw człowieka “Elimay”, Kazachstan
Ruch na rzecz praw człowieka “Femina Virtute”, Kazachstan
Ruch na rzecz praw człowieka “Veritas”, Kazachstan
Ruch na rzecz praw człowieka “Article 14”, Kazachstan
Safeguard Defenders, Hiszpania
Stowarzyszenie Sędziów “Themis”
Studencki Komitet Antyfaszystowski na Uniwersytecie Warszawskim
Światowy Komitet na rzecz Państwa Prawa “Marco Pannella”, Włochy
Włoska Federacja Praw Człowieka, Włochy