11 września w Hotelu President odbył się współorganizowany przez kijowskie biuro Fundacji Otwarty Dialog oraz USAID FAIR Justice Project okrągły stół „Lustracja: Międzynarodowe doświadczenia i perspektywy na Ukrainie”.
W wydarzeniu udział wzięli deputowani Rady Najwyższej, prawnicy, przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego z regionów oraz z Kijowa, Specjalnego Sądu Administracyjnego oraz Tymczasowej Komisji ds. Weryfikacji Sędziów, a także korpusu dyplomatycznego.
W pierwszej części prowadzona była dyskusja nad obecnym stanem prac nad ustawą numer 4359a „O oczyszczeniu władzy” oraz nad praktycznymi aspektami pracy Tymczasowej Komisji.
Jurij Derevjanko z partii Volyaoraz Oleh Bondarczuk z partii Swoboda przedstawili historię prac nad ustawą oraz wyrazili nadzieję na jej przegłosowanie 16 września. Yehor Sobolev przewodniczący Komitetu Lustracyjnego Ukrainy podkreślił, że bez lustracji Ukraina nie utrzyma niezależności. Z kolei prawnik Leonid Antonenko omówił techniczne mankamenty ustawy i sfery, w których z jego perspektywy należy ją poprawić.
W dyskusji nie brakowało emocji, gdyż udało się zgromadzić środowiska zarówno popierające proces lustracji, jak i występujące przeciwko niemu. Eksperci mieli także odmienne zdania odnośnie praktycznych aspektów wprowadzania procesu.
Eksperci oraz deputowani wraz z Davidem Vaughnem, dyrektorem USAID FAIR Justice Project i Lyudmylą Kozlovską wzięli także udział w konferencji prasowej.
Jako nadzwyczajny gość wydarzenia wystąpił także prof. Roger Myerson, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii. Zwrócił uwagę na to, że konieczne jest odpowiednie przeszkolenie urzędników – zaczynając od jednostek samorządu terytorialnego kończąc na szczeblu centralnym.
























































Druga sesja poświęcona była doświadczeniom lustracji Polski oraz Czech. W jej ramach eksperci – prof. Roman David z Uniwersytetu Lingnan w Hong Kongu, dr Radosław Peterman, Zastępca Dyrektora Biura Lustracyjnego Instytutu Pamięci Narodowej oraz dr Pavel Zacek, twórca i pierwszy prezes czeskiego Instytutu Badania Reżimów Totalitarnych w Pradze, a także mecenas Paweł Osik reprezentujący Komisję Praw Człowieka Naczelnej Rady Adwokackiej w Polsce dyskutowali nad praktycznymi aspektami lustracji i jej zgodności z prawem międzynarodowym.
W części trzeciej omówiono aspekty weryfikacji pracy sędziów. Anna Suchova z USAID FAIR Justice Project przedstawiła proces weryfikacji pracy sędziów w świetle wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Teresa Gardocka, profesor prawa karnego, zastępca rektora Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej podzieliła się polskimi doświadczeniami. Głos w dyskusji zawarł także przedstawiciel społeczeństwa obywatelskiego, Oleksij Buriaczenko.
Jakie wnioski płyną z wydarzenia? Prawnicy wyrazili zrozumienie wobec konieczności dostosowania prawa do wymagań UE, ale nie jest jeszcze jasne dla deputowanych oraz zwykłych obywateli. Obawy budzą wymagania Rady Europy, a zwłaszcza Rezolucja 1096 (1996), która przyznaje osobie lustrowanej prawo do odwołania. Zebrani zgodzili się także z Yehorem Sobolevem, który podkreślił, że aparat sprawiedliwości pozostawia wiele do życzenia, nie jest godny zaufania i dlatego nie ma jasnej odpowiedzi na to, jak lustrację przeprowadzić tak, aby skorumpowane sądy nie orzekały na korzyść oskarżonego z pominięciem dowodów i zdrowego rozsądku. Dlatego konieczne jest stworzenie takiego umocowania prawnego Tymczasowej Komisji ds. Weryfikacji Sędziów, by dysponowała odpowiednimi instrumentami do wykonywania swoich zadań. Z tego powodu kijowskie biuro Fundacji Otwarty Dialog zamierza kontynuować współpracę z USAID FAIR Justice Project poprzez dostarczanie ekspertyz oraz dalej wspierać proces lustracji poprzez pogłębianie jakości debaty publicznej przy asyście ekspertów.
Koordynator projektu z ramienia Fundacji Otwarty Dialog podziękowała ekspertom, którzy przez wiele miesięcy pro bono pracowali nad opiniami o ustawie „O oczyszczeniu władzy” – Ich wsparcie stanowi realną pomoc dla Ukrainy, za co bardzo dziękujemy – zwłaszcza panu Radosławowi Petermanowi z IPN, panu dr Pavlowi Zackowi, który obecnie jest konsultantem czeskiego Ministerstwa Obrony, profesorowi Romanowi Davidowi z Uniwersytetu Lingnan, Petrusce Sustrovej, legendzie opozycji czeskiej, sygnatariuszce Karty 77. wymienionemu również wyżej mecenasowi Pawłowi Osikowi, a także Bohdanowi Vitvitskiemu, byłemu zastępcy Prokuratora Generalnego USA. Podczas spotkań w Kijowie zwłaszcza dr Peterman i dr Zacek przyczynili się do pogłębiania zrozumienia czym jest lustracja – powiedziała Agnieszka Piasecka.
W celu otrzymania bardziej szczegółowych informacji prosimy o kontakt:
Agnieszka Piasecka – [email protected]