Szanowny Panie Przewodniczący (Smith), Szanowny Panie Senatorze (Cardin) i pozostali członkowie Komitetu Helsińskiego, dziękuję za przeprowadzenie tak ważnych przesłuchań w sprawie sytuacji z poszanowaniem praw człowieka w Kazachstanie. Doceniamy to, że nasz bliski przyjaciel i sojusznik, Stany Zjednoczone Ameryki, jest zaniepokojony ostatnimi wydarzeniami w Zhanaozen i ogólnie stabilnością sytuacji w Kazachstanie. W imieniu mojego rządu chciałbym wyrazić swoją opinię w odniesieniu do niektórych poruszonych kwestii i przedstawić Państwu, jakie kroki podejmuje Kazachstan w celu zapewnienia ciągłej stabilności w naszym kraju oraz w odniesieniu do wydarzeń, które miały miejsce 16 grudnia.
Wsparcie ze strony Stanów Zjednoczonych dla naszej młodej demokracji w ciągu ostatnich dwudziestu lat miało duże znaczenie dla naszego rozwoju. Spodziewamy się, że przez następne 20 lat będziemy ściśle współpracować w tych kwestiach, w miarę, jak Kazachstan rozwija się na drodze swojej niepodległości.
Jak Państwo dobrze wiedzą, Stany Zjednoczone stały się pierwszym krajem, który uznał suwerenną niepodległość Kazachstanu od Związku Radzieckiego w dniu 25 grudnia 1991r. W związku z niedawnymi obchodami 20. rocznicy niepodległości Kazachstanu, z dumą patrzymy, ile osiągnęliśmy w tak krótkim okresie czasu. Demokracja – to coś więcej niż prawo i instytucje, jest ona fundamentem dla tradycji, zwyczajów, kultury, wspieranych przez prawo własności i opartych na rządach prawa. Kiedy 20 lat temu uzyskaliśmy możliwość wyboru sposobu rządzenia, wybraliśmy demokrację, ponieważ wierzymy, że jest to najlepszy sposób kierowania naszym społeczeństwem, zapewnienia rozkwitu naszego narodu i zagwarantowania długoterminowego bezpieczeństwa i sukcesu naszego państwa. I pomimo, iż wskaźniki Kazachstanu w tych obszarach nie są idealne, jesteśmy dumni z postępu, jaki osiągnęliśmy.
Powiązania Kazachstanu ze Stanami Zjednoczonymi są silne, uniwersalne i trwałe. Podzielamy cele wzmocnienia współpracy w dziedzinie polityki, gospodarki, infrastruktury i bezpieczeństwa, która może być wzajemnie korzystna dla obu narodów. Osiągnęliśmy wiele w zakresie budowania zdolności instytucjonalnej i dalszego rozwoju w takich dziedzinach, jak edukacja, społeczeństwo obywatelskie, wolność mediów i samorząd terytorialny.
Kazachstan jest zdeterminowany, aby być odpowiedzialnym członkiem społeczności międzynarodowej. Po tym, jak Kazachstan doświadczył prawie 500 radzieckich prób nuklearnych, które zniszczyły życie 1,5 mln osób, Kazachstan zrobił bezprecedensowy krok, będąc już niepodległym państwem, a mianowicie, dobrowolnie zamknął poligon jądrowy i zrezygnował z czwartego na świecie pod względem wielkości arsenału jądrowego. W tym czasie nasz arsenał jądrowy był większy, niż łączna suma zapasów broni jądrowej w Wielkiej Brytanii, Francji i Chinach. Prezydent Nazarbajew oparł się silnej presji ze strony sił zewnętrznych, które starały się nakłonić Kazachstan do zachowania swojej broni jądrowej i stania się pierwszym krajem muzułmańskim z potencjałem nuklearnym. Podjął taką decyzję, ponieważ wiedział, że odpowiedzialne uczestnictwo w społeczności międzynarodowej jest ważniejsze, niż zapasy broni jądrowej.
Dziś Kazachstan aktywnie współpracuje ze Stanami Zjednoczonymi, przyczyniając się do osiągnięcia pokoju i stabilności w Afganistanie. Kiedy operacje Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych w Manas były zagrożone w wyniku destabilizacji politycznej w Kirgistanie w 2010 roku, rząd Kazachstanu zaproponował swoją przestrzeń powietrzną dla amerykańskich lotów wojskowych do Afganistanu.
Jesteśmy ważnym elementem i partnerem w północnej sieci dostaw, która jest trasą, po której transportowane są ładunki dla wojsk koalicji w północnym Afganistanie.
Region euroazjatycki w ostatnich latach stał się bardzo niestabilny. W Kirgistanie niepokoje polityczne z kwietnia 2010r. doprowadziły do obalenia rządów prezydenta Bakijewa. Rząd Kazachstanu współpracował ze Stanami Zjednoczonymi, Rosją, Unią Europejską i Organizacją Narodów Zjednoczonych w zakresie udzielenia pomocy i przywrócenia porządku w czasie tych wydarzeń. Współpracując z rządem tymczasowym, motywowaliśmy go do współpracy w celu powrotu kraju do normalności poprzez przywrócenie działalności instytucji politycznych i podstawowej działalności gospodarczej. Byliśmy zadowoleni z wyników wyborów prezydenckich w ubiegłym roku i jesteśmy gotowi do współpracy z Prezydentem Atambayevem w tworzeniu stabilności w regionie.
Przejawiliśmy gorliwość we wprowadzaniu stabilizacji w całym regionie i jesteśmy gotowi zapewnić bezpieczeństwo na terytorium swojego własnego kraju. Dlatego właśnie nasz rząd jest głęboko zaniepokojony wydarzeniami w zachodnim Kazachstanie z grudnia ubiegłego roku. Rząd w dalszym ciągu prowadzi śledztwo, na razie możemy powiedzieć, że niewielka grupa ludzi z okrucieństwem uniemożliwiła obchody święta narodowego. I w czasie, gdy inni obywatele radośnie obchodzili 20. rocznicę odzyskania przez Kazachstan niepodległości od Związku Radzieckiego, agitatorzy podpalali samochody policyjne i budynki rządowe z do tej pory nieustalonych przyczyn. I te zamieszki, z przykrością stwierdzam, doprowadziły do 16 ofiar śmiertelnych i wielu rannych, i jest to przykład trudności, z jakimi boryka się nasz młody kraj. Pracownicy firm naftowych w Zhanaozen wywierają presję, aby uzyskać wyższe wynagrodzenia i lepsze warunki pracy, a rząd zaangażowany jest w rozwiązywanie tych problemów. Niemniej jednak, strajkujący, prawdopodobnie podżegani przez ludzi z zewnątrz, wybrali ścieżkę destrukcyjną, nie zaś negocjacyjną.
Głęboko żałujemy, że w wyniku tego incydentu zginęło 16 osób. W odpowiedzi na ten przejaw przemocy, prezydent Nazarbajew wezwał do przeprowadzenia pełnego śledztwa w sprawie w ciągu 24 godzin. Powoławszy komisję rządową na której czele stanął pierwszy wicepremier, minister Shukeyev i współpracując z zespołem śledczych kierowanym przez minister spraw wewnętrznych Kasimova, rząd kazachstański spodziewa się otrzymać szczegółowy raport na temat tego, co faktycznie się stało. Grupy te są nie tylko badają sprawę związaną z działaniami uczestników protestów, ale również przeprowadzają szczegółowe dochodzenie dotyczące działań policji podczas tych wydarzeń. Ponadto zaprosiliśmy międzynarodowych ekspertów do udziału w procesie dochodzenia, w tym także z FBI i Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Rząd Kazachstanu chce, by winni ponieśli odpowiedzialność. Osoby uznane za winne użycia przemocy staną przed sądem i będzie musiały odpowiedzieć za swoje czyny. Każdy, kto zostanie uznany za winnego, poniesie cały ciężar kary, i to odnosi się także do służb bezpieczeństwa i rządu.
W celu położenia kresu zamieszkom i trwającym sporom ze spółkami naftowymi, bezrobotnym naftowcom w regionie były oferowane nowe miejsca pracy. Ponadto, urzędnicy rządowi i przedstawiciele firm, którzy nie potrafili poradzić sobie z problemami, zostali zdjęci z zajmowanych przez nich stanowisk, a na ich miejsce powołano nowe osoby. Nowy minister rozwoju gospodarczego i handlu, Bahtyzhan Sagintayev planuje przeprowadzenie siedmioletniego planu działań mającego na celu rewitalizację regionu. Plan ten został opracowany celu rozwiązania problemów związanych z odbudową zniszczonego mienia, zwiększeniem bezpieczeństwa żywności i poprawą warunków życia.
Działania te mają na celu przywrócenie stabilności i już przyniosły pewne rezultaty. W regionie zapewnione zostało wystarczające bezpieczeństwo, aby jego mieszkańcy mogli w pełni uczestniczyć w wyborach parlamentarnych, które odbyły się w zeszłym tygodniu i mieszkańcy tego regionu mieli możliwość pełnego uczestnictwa w tych wyborach.
Przemoc w Zhanaozen zaczęła się nagle i wstrząsnęła całym narodem. Obserwatorzy zauważali jednak, że mimo tego rząd zareagował dojrzale na te wydarzenia, ze szczególnym naciskiem na fakt, że kryzys został rozwiązany odpowiednio, zaś informacje na jego temat były przejrzyste, otwarte i uczciwe.
Ja osobiście zorganizowałem konferencję prasową w Waszyngtonie w celu omówienia tych wydarzeń i reakcji rządu na nie. W celu zapewnienia przejrzystości, na następny dzień po zamieszkach opublikowałem na stronie internetowej Ambasady (kazakhembus.com) przebieg wydarzeń w tym dniu oraz dane dotyczące śledztwa w miarę ich pojawiania się.
Wybory parlamentarne, które odbyły się w dniu 15 stycznia, po raz kolejny udowadniają, że Kazachstan krok po kroku rozwija się w ustanawianiu demokracji. Po raz pierwszy w historii w Kazachstanie został wybrany wielopartyjny parlament. To pokazuje, że Kazachstan zmierza w dobrym kierunku w dziedzinie tworzenia pluralizmu politycznego, państwa prawa i demokratycznych instytucji. Ponad 75 procent mieszkańców uprawnionych do udziału w wyborach, przyszło na głosowanie, zaś ponad połowa Kazachów mieszkających za granicą głosowała w lokalach wyborczych w urzędach dyplomatycznych i konsularnych. Również mieszkańcy zachodniego Kazachstanu aktywnie uczestniczyli w głosowaniu. Różni międzynarodowi obserwatorzy mówili o wysokim poziomie organizacji wyborów i ogólnie zatwierdzili je. Wybory były obserwowane przez 819 obserwatorów. Spośród nich 309 – to przedstawiciele OBWE/ODIHR, 262 – z misji obserwacyjnej WNP, 45 – ze Zgromadzenia Parlamentarnego OBWE, 15 – z PACE, 11 – z misji obserwacyjnej SOW, 9 – z Rady Współpracy Państw Tureckojęzycznych i 7 – z OIC, dziesięciu ze strony Zgromadzenia Parlamentarnego Krajów Tureckojęzycznych, zaś 150 pozostałych obserwatorów pochodziło z 29 różnych krajów. Oprócz tego, wybory komentowało 156 przedstawicieli zagranicznych mediów. Powyższe dane wskazują, że wybory były otwarte i przejrzyste. Wszystkie organizacje międzynarodowe przeprowadziły niezależną ocenę i wyciągnęły wnioski na podstawie własnych obserwacji przebiegu wyborów.
OBWE wydała krytyczne oświadczenie na podstawie wstępnych ustaleń i wniosków. Ale nawet w ocenie OBWE nie można było nie zauważyć poprawy. W szczególności, OBWE, stwierdziła: “Wybory były dobrze zorganizowane z technicznego punktu widzenia i obserwatorzy zauważyli zmiany prawne, mające na celu zapewnienie przedstawicielstwa co najmniej drugiej partii w parlamencie, ale rząd nie stworzył warunków koniecznych do wyborów prawdziwie pluralistycznych”. Pomimo takiej oceny ze strony OBWE ODIHR, wniosek jest jasny: Kazachstan poczynił duży krok naprzód w celu wzmocnienia systemu wielopartyjnego i wzmocnienia demokracji.
Kazachstan ma wyjątkowe położenie w regionie świata podatnym na niestabilność i niewłaściwe zarządzanie. Jednak przy całej tej niestabilności, Kazachstan ustanawia stabilną demokracji. Nie jesteśmy idealni, ale jesteśmy dojrzałym państwem. Aby stworzyć odpowiednie instytucje i wykorzystać tradycje kulturowe do stworzenia takiej demokracji, jaką zna świat zachodni, potrzeba dużo czasu. Co roku czynimy kroki w tym kierunku. Kazachstan wygrał w wyniku znacznego postępu w krótkim okresie czasu częściowo dlatego, że skupiliśmy się na wzmocnieniu naszej gospodarki. Silna gospodarka – to pierwszy ważny krok na drodze demokracji. Zaczęliśmy dwadzieścia lat temu, kiedy panowała hiperinflacja, ubóstwo i wysoki poziom bezrobocia. Dziś nasza gospodarka rozwija się najszybciej i jest najbardziej stabilna w naszym regionie.
Rozwój pełnowartościowej demokracji – to niełatwe zadanie i nie odbywa się z dnia na dzień. Jednak Kazachstan jest gotowy dążyć do ideałów wolności, rządów prawa i wzrostu gospodarczego. Nasz rząd weźmie na siebie pełną odpowiedzialność i zażąda wzięcia na siebie winy, kiedy popełni błąd. Jesteśmy jednak również zobowiązani do ochrony naszych obywateli przed zbyt gorliwymi aktywistami, którzy wybierają przemoc zamiast dialogu. Jesteśmy wdzięczni za wsparcie i partnerstwo ze Stanami Zjednoczonymi i mamy nadzieję na wzmocnienie stosunków dwustronnych w miarę, jak wspólnie pracujemy nad rozwiązaniem problemów.
Jestem wdzięczny za możliwość podzielenia się z Państwem opinią mojego Rządu.
Ponadto, w ramach naszego nieustającego dążenia do tego, by zapewnić otwartość i przejrzystość w prowadzeniu śledztwa dotyczącego użycia przemocy w grudniu ubiegłego roku w zachodnim Kazachstanie, poniżej załączam pełny raport prokuratora generalnego. Warto goczytać, ponieważ jest napisany powściągliwie i otwarcie.
Przesłuchanie w sprawie sytuacji z poszanowaniem praw człowieka w Komisji Helsińskiej przy Kongresie USA z dnia 25 stycznia 2012r.
Oświadczenie skierowane przez ambasadora Kazachstanu w Stanach Zjednoczonych, Erlana Idrissova
Szanowny Panie Przewodniczący (Smith), Szanowny Panie Senatorze (Cardin) i pozostali członkowie Komitetu Helsińskiego, dziękuję za przeprowadzenie tak ważnych przesłuchań w sprawie sytuacji z poszanowaniem praw człowieka w Kazachstanie. Doceniamy to, że nasz bliski przyjaciel i sojusznik, Stany Zjednoczone Ameryki, jest zaniepokojony ostatnimi wydarzeniami w Zhanaozen i ogólnie stabilnością sytuacji w Kazachstanie. W imieniu mojego rządu chciałbym wyrazić swoją opinię w odniesieniu do niektórych poruszonych kwestii i przedstawić Państwu, jakie kroki podejmuje Kazachstan w celu zapewnienia ciągłej stabilności w naszym kraju oraz w odniesieniu do wydarzeń, które miały miejsce 16 grudnia.
Wsparcie ze strony Stanów Zjednoczonych dla naszej młodej demokracji w ciągu ostatnich dwudziestu lat miało duże znaczenie dla naszego rozwoju. Spodziewamy się, że przez następne 20 lat będziemy ściśle współpracować w tych kwestiach, w miarę, jak Kazachstan rozwija się na drodze swojej niepodległości.
Jak Państwo dobrze wiedzą, Stany Zjednoczone stały się pierwszym krajem, który uznał suwerenną niepodległość Kazachstanu od Związku Radzieckiego w dniu 25 grudnia 1991r. W związku z niedawnymi obchodami 20. rocznicy niepodległości Kazachstanu, z dumą patrzymy, ile osiągnęliśmy w tak krótkim okresie czasu. Demokracja – to coś więcej niż prawo i instytucje, jest ona fundamentem dla tradycji, zwyczajów, kultury, wspieranych przez prawo własności i opartych na rządach prawa. Kiedy 20 lat temu uzyskaliśmy możliwość wyboru sposobu rządzenia, wybraliśmy demokrację, ponieważ wierzymy, że jest to najlepszy sposób kierowania naszym społeczeństwem, zapewnienia rozkwitu naszego narodu i zagwarantowania długoterminowego bezpieczeństwa i sukcesu naszego państwa. I pomimo, iż wskaźniki Kazachstanu w tych obszarach nie są idealne, jesteśmy dumni z postępu, jaki osiągnęliśmy.
Powiązania Kazachstanu ze Stanami Zjednoczonymi są silne, uniwersalne i trwałe. Podzielamy cele wzmocnienia współpracy w dziedzinie polityki, gospodarki, infrastruktury i bezpieczeństwa, która może być wzajemnie korzystna dla obu narodów. Osiągnęliśmy wiele w zakresie budowania zdolności instytucjonalnej i dalszego rozwoju w takich dziedzinach, jak edukacja, społeczeństwo obywatelskie, wolność mediów i samorząd terytorialny.
Kazachstan jest zdeterminowany, aby być odpowiedzialnym członkiem społeczności międzynarodowej. Po tym, jak Kazachstan doświadczył prawie 500 radzieckich prób nuklearnych, które zniszczyły życie 1,5 mln osób, Kazachstan zrobił bezprecedensowy krok, będąc już niepodległym państwem, a mianowicie, dobrowolnie zamknął poligon jądrowy i zrezygnował z czwartego na świecie pod względem wielkości arsenału jądrowego. W tym czasie nasz arsenał jądrowy był większy, niż łączna suma zapasów broni jądrowej w Wielkiej Brytanii, Francji i Chinach. Prezydent Nazarbajew oparł się silnej presji ze strony sił zewnętrznych, które starały się nakłonić Kazachstan do zachowania swojej broni jądrowej i stania się pierwszym krajem muzułmańskim z potencjałem nuklearnym. Podjął taką decyzję, ponieważ wiedział, że odpowiedzialne uczestnictwo w społeczności międzynarodowej jest ważniejsze, niż zapasy broni jądrowej.
Dziś Kazachstan aktywnie współpracuje ze Stanami Zjednoczonymi, przyczyniając się do osiągnięcia pokoju i stabilności w Afganistanie. Kiedy operacje Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych w Manas były zagrożone w wyniku destabilizacji politycznej w Kirgistanie w 2010 roku, rząd Kazachstanu zaproponował swoją przestrzeń powietrzną dla amerykańskich lotów wojskowych do Afganistanu.
Jesteśmy ważnym elementem i partnerem w północnej sieci dostaw, która jest trasą, po której transportowane są ładunki dla wojsk koalicji w północnym Afganistanie.
Region euroazjatycki w ostatnich latach stał się bardzo niestabilny. W Kirgistanie niepokoje polityczne z kwietnia 2010r. doprowadziły do obalenia rządów prezydenta Bakijewa. Rząd Kazachstanu współpracował ze Stanami Zjednoczonymi, Rosją, Unią Europejską i Organizacją Narodów Zjednoczonych w zakresie udzielenia pomocy i przywrócenia porządku w czasie tych wydarzeń. Współpracując z rządem tymczasowym, motywowaliśmy go do współpracy w celu powrotu kraju do normalności poprzez przywrócenie działalności instytucji politycznych i podstawowej działalności gospodarczej. Byliśmy zadowoleni z wyników wyborów prezydenckich w ubiegłym roku i jesteśmy gotowi do współpracy z Prezydentem Atambayevem w tworzeniu stabilności w regionie.
Przejawiliśmy gorliwość we wprowadzaniu stabilizacji w całym regionie i jesteśmy gotowi zapewnić bezpieczeństwo na terytorium swojego własnego kraju. Dlatego właśnie nasz rząd jest głęboko zaniepokojony wydarzeniami w zachodnim Kazachstanie z grudnia ubiegłego roku. Rząd w dalszym ciągu prowadzi śledztwo, na razie możemy powiedzieć, że niewielka grupa ludzi z okrucieństwem uniemożliwiła obchody święta narodowego. I w czasie, gdy inni obywatele radośnie obchodzili 20. rocznicę odzyskania przez Kazachstan niepodległości od Związku Radzieckiego, agitatorzy podpalali samochody policyjne i budynki rządowe z do tej pory nieustalonych przyczyn. I te zamieszki, z przykrością stwierdzam, doprowadziły do 16 ofiar śmiertelnych i wielu rannych, i jest to przykład trudności, z jakimi boryka się nasz młody kraj. Pracownicy firm naftowych w Zhanaozen wywierają presję, aby uzyskać wyższe wynagrodzenia i lepsze warunki pracy, a rząd zaangażowany jest w rozwiązywanie tych problemów. Niemniej jednak, strajkujący, prawdopodobnie podżegani przez ludzi z zewnątrz, wybrali ścieżkę destrukcyjną, nie zaś negocjacyjną.
Głęboko żałujemy, że w wyniku tego incydentu zginęło 16 osób. W odpowiedzi na ten przejaw przemocy, prezydent Nazarbajew wezwał do przeprowadzenia pełnego śledztwa w sprawie w ciągu 24 godzin. Powoławszy komisję rządową na której czele stanął pierwszy wicepremier, minister Shukeyev i współpracując z zespołem śledczych kierowanym przez minister spraw wewnętrznych Kasimova, rząd kazachstański spodziewa się otrzymać szczegółowy raport na temat tego, co faktycznie się stało. Grupy te są nie tylko badają sprawę związaną z działaniami uczestników protestów, ale również przeprowadzają szczegółowe dochodzenie dotyczące działań policji podczas tych wydarzeń. Ponadto zaprosiliśmy międzynarodowych ekspertów do udziału w procesie dochodzenia, w tym także z FBI i Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Rząd Kazachstanu chce, by winni ponieśli odpowiedzialność. Osoby uznane za winne użycia przemocy staną przed sądem i będzie musiały odpowiedzieć za swoje czyny. Każdy, kto zostanie uznany za winnego, poniesie cały ciężar kary, i to odnosi się także do służb bezpieczeństwa i rządu.
W celu położenia kresu zamieszkom i trwającym sporom ze spółkami naftowymi, bezrobotnym naftowcom w regionie były oferowane nowe miejsca pracy. Ponadto, urzędnicy rządowi i przedstawiciele firm, którzy nie potrafili poradzić sobie z problemami, zostali zdjęci z zajmowanych przez nich stanowisk, a na ich miejsce powołano nowe osoby. Nowy minister rozwoju gospodarczego i handlu, Bahtyzhan Sagintayev planuje przeprowadzenie siedmioletniego planu działań mającego na celu rewitalizację regionu. Plan ten został opracowany celu rozwiązania problemów związanych z odbudową zniszczonego mienia, zwiększeniem bezpieczeństwa żywności i poprawą warunków życia.
Działania te mają na celu przywrócenie stabilności i już przyniosły pewne rezultaty. W regionie zapewnione zostało wystarczające bezpieczeństwo, aby jego mieszkańcy mogli w pełni uczestniczyć w wyborach parlamentarnych, które odbyły się w zeszłym tygodniu i mieszkańcy tego regionu mieli możliwość pełnego uczestnictwa w tych wyborach.
Przemoc w Zhanaozen zaczęła się nagle i wstrząsnęła całym narodem. Obserwatorzy zauważali jednak, że mimo tego rząd zareagował dojrzale na te wydarzenia, ze szczególnym naciskiem na fakt, że kryzys został rozwiązany odpowiednio, zaś informacje na jego temat były przejrzyste, otwarte i uczciwe.
Ja osobiście zorganizowałem konferencję prasową w Waszyngtonie w celu omówienia tych wydarzeń i reakcji rządu na nie. W celu zapewnienia przejrzystości, na następny dzień po zamieszkach opublikowałem na stronie internetowej Ambasady (kazakhembus.com) przebieg wydarzeń w tym dniu oraz dane dotyczące śledztwa w miarę ich pojawiania się.
Wybory parlamentarne, które odbyły się w dniu 15 stycznia, po raz kolejny udowadniają, że Kazachstan krok po kroku rozwija się w ustanawianiu demokracji. Po raz pierwszy w historii w Kazachstanie został wybrany wielopartyjny parlament. To pokazuje, że Kazachstan zmierza w dobrym kierunku w dziedzinie tworzenia pluralizmu politycznego, państwa prawa i demokratycznych instytucji. Ponad 75 procent mieszkańców uprawnionych do udziału w wyborach, przyszło na głosowanie, zaś ponad połowa Kazachów mieszkających za granicą głosowała w lokalach wyborczych w urzędach dyplomatycznych i konsularnych. Również mieszkańcy zachodniego Kazachstanu aktywnie uczestniczyli w głosowaniu. Różni międzynarodowi obserwatorzy mówili o wysokim poziomie organizacji wyborów i ogólnie zatwierdzili je. Wybory były obserwowane przez 819 obserwatorów. Spośród nich 309 – to przedstawiciele OBWE/ODIHR, 262 – z misji obserwacyjnej WNP, 45 – ze Zgromadzenia Parlamentarnego OBWE, 15 – z PACE, 11 – z misji obserwacyjnej SOW, 9 – z Rady Współpracy Państw Tureckojęzycznych i 7 – z OIC, dziesięciu ze strony Zgromadzenia Parlamentarnego Krajów Tureckojęzycznych, zaś 150 pozostałych obserwatorów pochodziło z 29 różnych krajów. Oprócz tego, wybory komentowało 156 przedstawicieli zagranicznych mediów. Powyższe dane wskazują, że wybory były otwarte i przejrzyste. Wszystkie organizacje międzynarodowe przeprowadziły niezależną ocenę i wyciągnęły wnioski na podstawie własnych obserwacji przebiegu wyborów.
OBWE wydała krytyczne oświadczenie na podstawie wstępnych ustaleń i wniosków. Ale nawet w ocenie OBWE nie można było nie zauważyć poprawy. W szczególności, OBWE, stwierdziła: “Wybory były dobrze zorganizowane z technicznego punktu widzenia i obserwatorzy zauważyli zmiany prawne, mające na celu zapewnienie przedstawicielstwa co najmniej drugiej partii w parlamencie, ale rząd nie stworzył warunków koniecznych do wyborów prawdziwie pluralistycznych”. Pomimo takiej oceny ze strony OBWE ODIHR, wniosek jest jasny: Kazachstan poczynił duży krok naprzód w celu wzmocnienia systemu wielopartyjnego i wzmocnienia demokracji.
Kazachstan ma wyjątkowe położenie w regionie świata podatnym na niestabilność i niewłaściwe zarządzanie. Jednak przy całej tej niestabilności, Kazachstan ustanawia stabilną demokracji. Nie jesteśmy idealni, ale jesteśmy dojrzałym państwem. Aby stworzyć odpowiednie instytucje i wykorzystać tradycje kulturowe do stworzenia takiej demokracji, jaką zna świat zachodni, potrzeba dużo czasu. Co roku czynimy kroki w tym kierunku. Kazachstan wygrał w wyniku znacznego postępu w krótkim okresie czasu częściowo dlatego, że skupiliśmy się na wzmocnieniu naszej gospodarki. Silna gospodarka – to pierwszy ważny krok na drodze demokracji. Zaczęliśmy dwadzieścia lat temu, kiedy panowała hiperinflacja, ubóstwo i wysoki poziom bezrobocia. Dziś nasza gospodarka rozwija się najszybciej i jest najbardziej stabilna w naszym regionie.
Rozwój pełnowartościowej demokracji – to niełatwe zadanie i nie odbywa się z dnia na dzień. Jednak Kazachstan jest gotowy dążyć do ideałów wolności, rządów prawa i wzrostu gospodarczego. Nasz rząd weźmie na siebie pełną odpowiedzialność i zażąda wzięcia na siebie winy, kiedy popełni błąd. Jesteśmy jednak również zobowiązani do ochrony naszych obywateli przed zbyt gorliwymi aktywistami, którzy wybierają przemoc zamiast dialogu. Jesteśmy wdzięczni za wsparcie i partnerstwo ze Stanami Zjednoczonymi i mamy nadzieję na wzmocnienie stosunków dwustronnych w miarę, jak wspólnie pracujemy nad rozwiązaniem problemów.
Jestem wdzięczny za możliwość podzielenia się z Państwem opinią mojego Rządu.
Ponadto, w ramach naszego nieustającego dążenia do tego, by zapewnić otwartość i przejrzystość w prowadzeniu śledztwa dotyczącego użycia przemocy w grudniu ubiegłego roku w zachodnim Kazachstanie, poniżej załączam pełny raport prokuratora generalnego. Warto goczytać, ponieważ jest napisany powściągliwie i otwarcie.
