Prokurator Generalny Ukrainy,
Makhnitskyi Oleh Ihorovych
Minister MSW Ukrainy,
Avakov Arsen Borysovych
Szef Służby Bezpieczeństwa Ukrainy,
Nalyvaichenko Valentyn Oleksandrovych
Minister Sprawiedliwości,
Petrenko Pavlo Dmytrovych
Wniosek
Jesteśmy głęboko zaniepokojeni faktem, że ukraińskie organy wymiaru sprawiedliwości nie zdołały zrezygnować z praktyk stosowanych za czasów sprawowania władzy przez Viktora Yanukovycha, jak i wcześniej. Do takich niewesołych wniosków skłaniają nas odpowiedzi Prokuratury Generalnej Ukrainy (PGU), Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (MSW) i Służby Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU), jakie otrzymaliśmy na nasze zapytania.
Pod koniec marca 2014 roku przedstawiciele społeczeństwa wystosowali pismo do kierownictwa SBU, MSW i PGU zawierające szereg postulatów, dotyczących między innymi: złożenia oficjalnych przeprosin i przeprowadzenia śledztwa w sprawie uchodźców oraz ich rodzin, poszkodowanych w wyniku działań Ukrainy; wycofania wniosku Interpolu o wydanie międzynarodowego nakazu aresztowania dla kazachskiego opozycjonisty Mukhtara Ablyazova i osób występujących w jego sprawie; zaprzestania współpracy ze służbami specjalnymi Rosji, Kazachstanu, Uzbekistanu oraz innych autorytarnych reżimów (w szczególności postsowieckich), której celem jest ściganie, porwania i przekazywanie politycznych przeciwników i uchodźców.
W odpowiedziach uzyskanych z Państwowej Służby Migracyjnej Ukrainy i Centrum Współpracy Międzynarodowej SBU stwierdzono, że zgodnie z artykułem 574 Kodeksu postępowania karnego Ukrainy, centralnymi organami Ukrainy uprawnionymi do wydawania (ekstradycji) osób, są Prokuratura Generalna Ukrainy i Ministerstwo Sprawiedliwości Ukrainy. W piśmie otrzymanym z Prokuratury Generalnej Ukrainy znajduje się jedynie informacja na temat rozpatrzenia wniosku w sprawie „wstrzymania procedury ekstradycji na Ukrainę Ablyazova M.K., Paraskevich T.M., Kononko I.V., Solodchenko R.V.”. Odpowiedzi tej nie można uważać za wyczerpującą, ponieważ nie wymieniono ani zakresu kontroli, ani przyczyn, które powodują, że „obecnie nie przewiduje się unieważnienia decyzji procesowych”.
Nie uzyskaliśmy także odpowiedzi w sprawie:
- Przeprosin dla rodzin Dirara Abu Sisi, Filippa Dolbunova (Galtsova), Ulugbeka Zaynabetdinova, Leonida Razvozzhaeyva, Denisa Solopova, Ruslana Suleimanova, Khamidullo Turgunova oraz innych osób, w których sprawach należy ustalić i usunąć błędy prawne.
- Śledztwa dotyczące działalności byłego prokuratora generalnego Viktora Pshonki oraz innych pracowników struktur siłowych, którzy sfałszowali zarzuty i wniosek o ekstradycję Mukhtara Ablyazova oraz jego kolegów, tym samym przyczyniając się do ich politycznego prześladowania w Kazachstanie i Rosji.
- Zaprzestania współpracy ze służbami specjalnymi Rosji, Kazachstanu, Uzbekistanu oraz innych autorytarnych (w szczególności postsowieckich) reżimów, której celem są prześladowania, porwania i przekazywanie politycznych przeciwników i uchodźców.
Takie odpowiedzi skłaniają nas do podejrzeń, że współpraca Prokuratury Generalnej i kancelarii prawnej „Ilyashev i Partnerzy” jest kontynuowana. Przede wszystkim chodzi o zaplanowany udział pracowników tej struktury w rozprawie sądowej, jaka ma się odbyć w sprawie Mukhtara Ablyazova 26 maja 2014 w Lyonie (Francja). Według informacji mediów, usługi prywatnych kancelarii prawnych w sprawie M. Ablyazova są opłacane przez „BTA Bank”, a nie przez Prokuraturę Generalną ze środków budżetu państwa. Dowodzi to, iż Prokuratura Generalna Ukrainy łamie ustawę „O zasadach zapobiegania i zwalczania korupcji” oraz ustawę „O prokuraturze”. Między innymi, zgodnie z artykułem 5 ustawy „O prokuraturze”, powinna ona reprezentować interesy państwa przed sądem, a artykuł 52 tejże ustawy stwierdza, że „finansowanie organów odbywa się ze środków budżetu państwa”.
Jesteśmy zaniepokojeni współpracą ukraińskich władz i grup lobbystów, jaką prowadzą z dyktatorskimi reżimami, a także wykorzystywaniem środków struktur komercyjnych do działania organów śledczych. Tego rodzaju kooperacja jest sprzeczna z ukraińskim ustawodawstwem i niesie zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego wizerunku Ukrainy.
Jesteśmy również zaniepokojeni tym, że Ukraina nie prowadzi działań zmierzających do określenia roli Rosji, jaką ta pełni w ukrywaniu Viktora Yanukovycha, Viktora Pshonki, Vitaliya Zakharchenko oraz innych przedstawicieli byłej władzy. W szczególności, zgodności tego rodzaju działań Federacji Rosyjskiej z normami Interpolu oraz innych międzynarodowych organizacji.
W związku z tym domagamy się:
- Wyznaczenia osób odpowiedzialnych za przeprowadzenie śledztwa dotyczących współpracy służb specjalnych w sprawach Dirara Abu Sisi, Filippa Dolbunova (Galtsova), Ulugbeka Zaynabetdinova, Leonida Razvozzhaeyva, Denisa Solopova, Ruslana Suleimanova, Khamidullo Turgunova, Mukhtara Ablyazova oraz innych osób występujących w sprawie „BTA Banku”, a po zakończeniu śledztwa, złożenia oficjalnych przeprosin wymienionym osobom.
- Udzielenia informacji o tym, czy istnieją porozumienia zawarte pomiędzy Prokuraturą Generalną Ukrainy a prywatnymi kancelariami prawnymi, dotyczące reprezentowania interesów Ukrainy przed obcym (zagranicznym) sądem. W przypadku istnienia takich porozumień, prosimy o podanie podstaw prawnych takiej współpracy. Przede wszystkim interesują nas podstawy prawne i finansowe zaplanowanej obecności pracowników kancelarii „Ilyashev i Partnerzy” na posiedzeniu w sprawie Mukhtara Ablyazova 26 maja 2014 w Lyonie (Francja).
- Przeprowadzenia rewizji wniosków ekstradycyjnych złożonych na wniosek Ukrainy w przedmiocie ich legalności, występowania motywów politycznych, i poinformowania społeczeństwa o wynikach rewizji.
- Zaprzestania współpracy ze służbami specjalnymi Rosji, Kazachstanu, Uzbekistanu oraz innych autorytarnych (w szczególności postsowieckich) reżimów, których celem są prześladowania, porwania i przekazywanie politycznych przeciwników i uchodźców.
- Zainicjowania kontroli legalności działań Rosji w związku z ukrywaniem przez nią na swoim terytorium przedstawicieli reżimu Viktora Yanukovycha.
Wniosek podpisali:
Lyudmyla Kozlovska, Prezes Fundacji „Otwarty Dialog” (Polska)
Aleksandra Matviychuk, Przewodnicząca Zarządu Centrum Swobód Obywatelskich (Ukraina)
Arkadiy Bushchenko, Dyrektor Wykonawczy Ukraińskiego Związku Helsińskiego na rzecz obrony praw człowieka
Tatyana Pechonchik, szefowa Centrum Informacji o Prawach Człowieka (Ukraina)