W dniu 11 kwietnia w siedzibie UNIAN odbyła się konferencja prasowa pod tytułem „Walka z reżimami autorytarnymi: rewizja ekstradycji na wniosek Ukrainy i wykluczenie z Interpolu członków naruszających jego Statut”. W konferencji prasowej wzięli udział: Lyudmyla Kozlovska, Fundacja Otwarty Dialog (Polska); Oleg Levitskiy, Ukraiński Helsiński Związek Praw Człowieka; Alexandra Matviychuk, Centrum Swobód Obywatelskich.
Obecnie Ukraina i sytuacja wokół niej jest bacznie obserwowana przez społeczność międzynarodową. Według uczestników konferencji prasowej, po rewolucyjnych wydarzeniach na Ukrainie na przełomie 2013/2014 roku, ważne jest zapewnienie legalności nowego rządu oraz wejście do obszaru prawa międzynarodowego. Jest to kwestia nie tylko zewnętrznego wizerunku naszego kraju, ale także zapewnienia jego rozwoju zgodnie z międzynarodowymi normami prawnymi.
Obrońcy praw człowieka zaznaczyli, że przypadki współpracy Ukrainy z reżimami autorytarnymi w sferze ścigania karnego działaczy politycznych to poważne ryzyko dla reputacji Ukrainy. W szczególności, Federacja Rosyjska, Kazachstan i inne kraje wykorzystują umowy międzynarodowe Ukrainy (np. umowę o wzajemnej ekstradycji przestępców) do prześladowania swoich przeciwników politycznych za granicą.
Najbardziej znane w tym kontekście są głośne sprawy Leonida Razvozzhayeva, Filipa Dolbunova (Galtsova), Ulugbeka Zaynabetdinova, Denisa Solopova, Ruslana Suleimanova, KhamidulloTurgunova. Oleg Levitskiy stwierdził, że sprawa kazachstańskiego przywódcy opozycji Mukhtara Ablyazova, oskarżonego na podstawie sfabrykowanych zarzutów Banku BTA, jest jednym z przykładów ilustrujących tę tendencję. W Ukrainie wniosek o ekstradycję Ablyazova nadal ma moc prawną. Jednocześnie, w kwietniu 2014 r. francuski Sąd Kasacyjny w Paryżu anulował decyzję o ekstradycji Mukhtara Ablyazova do Rosji i Ukrainy, a Sąd Okręgowy w Pilźnie (Czechy) wydał postanowienie o zwolnieniu z aresztu Tatiany Paraskevich, która występuje jako strona w sprawie Banku BTA.
Podczas konferencji prasowej Lyudmyła Kozlovska podkreśliła konieczność zrewidowania wniosków o ekstradycję. Według niej, pozwoli to powstrzymać scenariusz zatrzymywania przeciwników politycznych, wykorzystywany przez Rosję i Kazachstan. „Zgodnie z artykułem 3 Statutu Międzynarodowej Organizacji Interpolu, wykorzystywanie tej organizacji w celu ścigania karnego z przyczyn politycznych jest zabronione. Jeśli kraj wykorzystuje Interpol w celu nękania przeciwników politycznych, to narusza on Statut tej organizacji i powinien być pozbawiony prawa do korzystania z tych mechanizmów”– powiedziała prelegentka.
Podczas dyskusji, Alexandra Matviychuk poinformowała o oświadczeniu Agencji Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców, w którym jest mowa o tym, iż Ukraina nie może być uznana za kraj bezpieczny dla uchodźców. „Naruszenie praw uchodźców, – zauważyła obrończyni praw człowieka – miało bardzo negatywny wpływ na międzynarodowy wizerunek Ukrainy i podważyło zaufanie społeczności międzynarodowej do władz ukraińskich w sferze przestrzegania standardów demokratycznych”.
Uczestnicy konferencji prasowej wyrazili gotowość udzielenia pomocy eksperckiej oraz wsparcia organizacyjnego Służbie Bezpieczeństwa Ukrainy, Prokuraturze Generalnej Ukrainy i Ministerstwu Spraw Wewnętrznych we wszystkich powyższych przypadkach.
W dniu 28 marca 2014 r. organizacje obrony praw człowieka opublikowały list otwarty do Prokuratora Generalnego Ukrainy, szefa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz szefa SBU.W oświadczeniu, działacze praw człowieka wezwali nowy rząd, aby nie powtarzał błędów minionego reżimu i odmówił współpracy z reżimami autorytarnymi Rosji i Kazachstanu w kwestii nadużywania Interpolu w celu prześladowania przeciwników politycznych.
W liście otwartym obrońcy praw człowieka domagają się oficjalnych przeprosin dla uchodźców i ich rodzin; wycofania wniosku o ekstradycję Mukhtara Ablyazova; przeprowadzenia śledztwa w sprawie działań byłego prokuratora generalnego Viktora Pshonki i innych funkcjonariuszy organów ścigania, którzy fałszowali zarzuty oraz wnioski o ekstradycję Mukhtara Ablyazova i jego współtowarzyszy; zaprzestania współpracy ze służbami specjalnymi reżimów autorytarnych w celu ścigania, porywania i przekazywania przeciwników politycznych i uchodźców.
W celu otrzymania bardziej szczegółowych informacji, prosimy o kontakt:
Andriy Valchyshyn, przedstawiciel Fundacji Otwarty Dialog w Ukrainie