Nota biograficzna: Gaziz Kamashevich Aldamzharov, ur. 31.10.1947r, ukończył Astrachański Instytut Przemysłu Rybnego (1972), inżynier-mechanik, politolog. Pierwszy sekretarz Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Kazachstanu, aktywny działacz stowarzyszenia publicznego „Khalyk Maidany” – „Front Ludowy”.
W dniu 04.10.2011r. decyzją Międzyrejonowego Specjalistycznego Sądu Administracyjnego miasta Almaty (dalej – MSSA m. Almaty) Gaziz Aldamzharov, Pierwszy Sekretarz Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Kazachstan oraz Republikańskie Stowarzyszenie Publiczne „Komunistyczna Partia Kazachstanu” zostali uznani za winnych popełnienia wykroczenia administracyjnego, o którym mowa w artykule 374 części 2 Kodeksu Wykroczeń Administracyjnych Republiki Kazachstanu (dalej – KWA) i poddani sankcjom administracyjnym: Gaziz Aldamzharov został ukarany grzywną w kwocie równej 10-krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia (15 120 tenge – 75,6 euro), a działalność Komunistycznej Partii Kazachstanu została zawieszona na okres 6 (sześciu) miesięcy. Kolegium Sądu Apelacyjnego miasta Almaty w dniu 24.10.2011 r. utrzymało w mocy orzeczenie MSSA m. Almaty.
Powyższe wyroki są niezgodne z prawem, nieuzasadnione i powinny zostać unieważnione.
Szczegóły:
G. Aldamzharov został oskarżony o to, że uczestniczył w działalności niezarejestrowanego stowarzyszenia publicznego „Khalyk Maidany” – “Front Ludowy”, tym samym popełniając wykroczenie administracyjne. Gaziz Aldamzharov rzeczywiście podpisywał się, podobnie jak i inni członkowie „Khalyk Maidany”, pod różnymi apelami i deklaracjami, wysyłanymi do różnych organów administracji publicznej. Celem tych apelów była likwidacja naruszeń praw człowieka, jakie mają miejsce w różnych sferach.
Należy podkreślić, że G. Aldamzharov nigdy nie podpisywał tych dokumentów w imieniu Komunistycznej Partii Kazachstanu (KPK), jego podpis nie zawierał nawet informacji o jego stanowisku w KPK. Aldamzharov nie reprezentował w „Khalyk Maidany” Komunistycznej Partii Kazachstanu” (KPK), i nie mógł jej reprezentować, ponieważ Statut KPK wyraźnie stanowi, że aby jakakolwiek osoba mogła reprezentować KPK w dowolnej strukturze organizacyjnej, gremium kierownicze KPK musi podjąć oficjalną decyzję w tej kwestii. Taka decyzja nie została podjęta, nie była nawet omawiana.
Ta okoliczność sprawia, że inicjatywa prokuratury oraz decyzja sądów, które pociągnęły do odpowiedzialności KPK jako osobę prawną, wyłącznie na tej podstawie, że G. Aldamzharov jako osoba fizyczna uczestniczył w działalności „Khalyk Maidany”, jest niezgodna z prawem.
Oceniając tę sytuację, warto zwrócić uwagę na diametralnie różne podejście organów prokuratury kazachstańskiej do ruchu opozycyjnego „Khalyk Maidany” i do ruchu pro-rządowego „Koalicja 2020”:
– Stowarzyszenie Publiczne „Koalicja 2020”. W grudniu 2010r., partia polityczna “Nur Otan” (partia prezydenta Nursultana Nazarbaeva), ogłosiła utworzenie “Koalicji 2020”. Dnia 13 stycznia 2011 r. na prawach osób prawnych, publicznie, przy różnych wypowiedziach w mediach, do „Koalicji 2020” weszło jeszcze pięć partii politycznych oraz około 600 różnych organizacji publicznych. Wszystkie one poparły zamysł partii “Nur Otan” przeprowadzenia referendum dotyczącego przedłużenia kadencji prezydenckiej Nazarbaeva bez konieczności przeprowadzania wyborów do roku 2020 (stąd – „Koalicja 2020”). Inicjatywa ta, popierana jednogłośnie przez wszystkich parlamentarzystów, została uznana przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodną z Konstytucją RK, ale „Koalicja 2020” przetrwała i nadal funkcjonuje. Organy prokuratorskie Kazachstanu nie zgłaszały wniosków w tej sprawie.
– Stowarzyszenie Publiczne “Khalyk Maidany” – “Front Ludowy”. W lipcu 2011r., nieformalne stowarzyszenie aktywnych obywateli Kazachstanu (osób fizycznych) ogłosiło utworzenie Stowarzyszenia Publicznego “Khalyk Maidany” – “Front Ludowy” (KM-FL). Dnia 08.08.2011r. odbyło się spotkanie strajkujących pracowników z regionu Mangistau z przedstawicielami opozycyjnej organizacji “Front Ludowy” w mieście Aktau, po czym około 3000 pracowników naftowych złożyło deklarację odejścia z rządowej partii “Nur Otan”. Dnia 08.09.2011r., na prawach osób fizycznych, publicznie, przy wypowiedziach w mediach, do stowarzyszenia “Khalyk Maidany” dołączyli następujący działacze społeczni: S. Abdildin, G. Aldamzharov, B. Atabaev, A. Kadyrbaeva, J. Mamay, I. Vinyavskyy, S. Sapargali, B. Duysembe, K. Takeeva, A. Artykpaev, G. Belyakov, A. Kurmanov, O. Akzhigit, M. Uatkan, V. Kozlov oraz E. Kaliev, A. Amirova, R. Simbinov, A. Abenova, Z. Doszhanov, M. Nistolyy, P. Kasimova, D. Zharylkasynova, I. Kakimova, S. Zhusip, F. Kasenova. Celem stowarzyszenia jest wniesienie praktycznego wkładu w demokratyzację i modernizację istniejącego systemu politycznego w Kazachstanie oraz gromadzenie członków, gotowych do aktywnego udziału w tym zamierzeniu, zgodnie z obecnym ustawodawstwem Kazachstanu.
W tych warunkach działania prokuratury, prześladującej i żądającej zawieszenia działalności opozycyjnej KPK, mają wyraźnie charakter polityczny i zmierzają do rozbicia tej organizacji jako opozycyjnej.
Obecnie do Prokuratury Generalnej RK skierowano żądanie ponownego rozpatrzenia tej sytuacji:
W Artykule 36 część 2 KAO znajduje się zapis, że „osoba prawna ponosi odpowiedzialność administracyjną za wykroczenia administracyjne, jeżeli czyn, wymieniony w specjalnej części tego rozdziału został popełniony, usankcjonowany, zaaprobowany przez organ lub osobę pełniącą funkcję organu zarządzającego osobą prawną.” W tym przypadku KPK, nie podejmując określonej w Statucie decyzji o podjęciu działalności w „Khalyk Maidany”, nie może i nie powinna ponosić żadnej odpowiedzialności. Pociągnięcie KPK do odpowiedzialności i zawieszenie jej działalności, zgodnie z sankcją określoną w Artykule 374 część 2 KPK, jest błędem zarówno z faktycznego, jak i prawnego punktu widzenia.
Biorąc pod uwagę fakt, iż Komunistyczna Partia Kazachstanu w 2007 roku odmówiła, na znak protestu przeciwko ich niezgodnemu z prawem pozaplanowemu wyznaczeniu, udziału w przedterminowych wyborach do Mażylisu Parlamentu, ich powtórny brak udziału w kolejnych przedterminowych wyborach do Parlamentu, spowodowany zawieszeniem działalności, skutkuje – zgodnie z prawem RK – przymusową likwidacją KPK na drodze sądowej. Wniosek o likwidację partii mogą złożyć organy prokuratorskie działające w interesie państwa.
KPK będzie już drugą partią, zlikwidowaną przez sąd z inicjatywy państwa. Pierwszą zlikwidowaną partią była Partia Ludowa „Demokratyczny Wybór Kazachstanu”, którą na wniosek prokuratora zlikwidowano w 2005 roku.
Ewentualna likwidacja KPK doprowadzi do tego, że już nikt nie będzie mógł utworzyć partii ani użyć logo KPK, ponieważ pełna oraz skrócona nazwa stowarzyszenia publicznego oraz jego symbolika nie mogą w całości lub w znacznej części dublować nazwy oraz symboliki Republiki Kazachstanu oraz innych państw, organów państwowych, stowarzyszeń publicznych, zarejestrowanych w Republice Kazachstanu, a także stowarzyszeń publicznych, zlikwidowanych w związku z naruszeniem prawa Republiki Kazachstanu (Art.18 Ustawy „O organizacjach publicznych”).
Zalecenia: W świetle powyższych informacji należy zwrócić się do rządu Kazachstanu z żądaniem przestrzegania obowiązującego prawa, standardów międzynarodowych w dziedzinie praw człowieka i zasad OBWE, a także zobowiązań, podjętych w listopadzie 2007 r. podczas spotkania OBWE w Madrycie. Podkreślać niedopuszczalność wykorzystywania władzy wykonawczej i sądowniczej jako aparatu represji w stosunku do ruchów i partii opozycyjnych; umożliwić KPK udział w kolejnych wyborach do Parlamentu RK.
