Kilka wypowiedzi Vadima Kuramshina i możliwe dalsze prowokacje wobec niego mogą stać się przyczyną odmowy złagodzenia zasad odbywania kary w kolonii. Presję administracji obrońca praw człowieka określa jako bezprawną i politycznie motywowaną.
07.12.2012 Vadim Kuramshin oskarżony o wymuszenie (art. 181 cz. 4 kk RK) został skazany przez sąd na 12 lat pobytu w kolonii ścisłego reżimu oraz konfiskatę mienia. Przy czym poprzedni sąd przysięgłych uniewinnił Kuramshina, ale decyzją sądu instancji apelacyjnej sprawa została skierowana do ponownego rozpatrzenia. Zdaniem obrońców praw człowieka, Vadim Kuramshin jest „więźniem sumienia” i został skazany, ponieważ aktywnie prowadził działalność jako obrońca praw człowieka. Karę więzienia Vadim Kuramshin odbywa w kolonii ścisłego reżimu ЕС 164/4 w miejscowości Gornyi (obwód północnokazachstański). Zajmując się obroną praw człowieka, Kuramshin niejednokrotnie podnosił kwestię łamania praw więźniów właśnie w tej kolonii, do której go skierowano. W związku z tym istnieją obawy, że pobyt w kolonii ЕС 164/4 może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia Vadima Kuramshinа.
Z uwagi na fakt, iż artykuł, z jakiego został skazany Kuramshin, zaliczany jest do kategorii przestępstw „szczególnie ciężkich”, po przybyciu do kolonii został zaliczony do kategorii więźniów odbywających karę według „ścisłych” zasad. W celi przebywa razem z trzema innymi więźniami. Zgodnie z art. 121 Kodeksu karnego wykonawczego (KKW), więźniom przysługują dwa krótkie widzenia, jedna paczka i jedna przesyłka w ciągu roku. Zwykłe zasady odbywania kary zakładają mieszkanie wspólnie z pozostałymi więźniami w internatach (więźniowie nazywają je barakami) lub innych zamykanych pomieszczeniach. Zgodnie z pkt. 5 art. 120 KKW, „przejście ze ścisłych zasad odbywania kary na zwykłe odbywa się nie wcześniej, niż po upływie roku, pod warunkiem braku kar spowodowanych łamaniem ustalonych zasad odbywania kary”.
W marcu-kwietniu 2014 roku Vadim Kuramshin ma prawo do zmiany zasad odbywania kary i kontynuowanie jej na zasadach ogólnych. Zgodnie z przepisami KKW RK kary nałożone na skazanego zostają anulowane, jeśli w ciągu sześciu miesięcy od dnia odbycia kary dyscyplinarnej, skazany nie zostanie poddany kolejnej karze.Wystarczy jednak, by administracja, prokuratura czy sąd nie „skasowały” (anulowały) jednej kary, aby przejście obrońcy praw człowieka na zasady ogólne odbywania kary, zostało odłożone co najmniej na rok.
Od 14.01.2014 adwokatem Vadima Kuramshina jest Dmitriy Baranov. W komentarzu udzielonym fundacji „Otwarty Dialog” zaznaczył on, że w ostatnim czasie Vadim Kuramshin został ukarany poprzez nałożenie na niego:
– 01.11.2012 – kara 15 dni karceru za „umyślne spowodowanie ciężkich urazów ciała”, karę anulowano 14.06.2013;
– 14.12.2012 – kara „nagany” za to, że „podczas konwojowania w trakcie powrotu ze spaceru porozumiewał się z innym skazanym, nie reagował na zwracanie uwagi”, karę anulowano 14.06.2013;
– 30.12.2013 – kara w postaci rozmowy profilaktycznej za to, że „spał w czasie nieprzewidzianym na to w porządku dnia”;
– 10.01.2014 – kara w postaci „nagany” za to, że „06.01.2014 r. o godzinie 17:00 w oddziale Nr 1 w celi Nr 11 podczas kolejnego obchodu osadzony [Vadim Kuramshin], jako dyżurny celi zgodnie z zatwierdzonym grafikiem, nie przedstawił się i nie zameldował administracji o stanie liczebnym więźniów”. Vadim Kuramshin oznajmił, że nie złamał zasad porządkowych i poprosił o obiektywne rozpoznanie powstałej sytuacji.
Kary, które zostały nałożone 30.12.2013 i 10.01.2014 przez długi okres nie były wykonywane. Istniało więc realne ryzyko, że Kuramshin nadal będzie odbywał karę w oparciu o ścisłe zasady pobytu w więzieniu. Od 25.01.2014 Vadim Kuramshin miał zamiar rozpocząć strajk głodowy z powodu tendencji do nakładania na niego nieuzasadnionych kar. Jednak podczas spotkania z adwokatem 29.01.2014 Kuramshin oznajmił, że odwołał strajk głodowy, ponieważ anulowano mu wszystkie kary. Osadzony obrońca praw człowieka nie wyklucza nowych prowokacji pod swoim adresem.
Zdaniem adwokata, Vadim Kuramshin uważa, że kary są na niego nakładane systematycznie i mają na celu uniemożliwienie mu zmianę zasad odbywania kary, ze ścisłych na ogólne. Adwokat zaznacza, że nie wierzy, by Kuramshin jako mądry i zrównoważony człowiek świadomie łamał zasady obowiązujące w zakładzie karnym. Dmitriy Baranov uważa, że brak jest obiektywnych i bezstronnych dowodów takiego łamania.
Zgodnie z art. 87 KKW RK, skazani odbywający karę na ścisłych zasadach, mają prawo do rozmowy telefonicznej tylko w wyjątkowych okolicznościach o charakterze osobistym. Dany przepis w istotny sposób ogranicza możliwość osadzonych do kontaktowania się ze swoimi bliskimi i przekazywania im informacji o swoim stanie. Naczelnik kolonii ЕС 164/4 Valikhan Baytasov twierdzi, że wszyscy więźniowie bez wyjątku mogą kontaktować się z krewnymi raz w miesiącu. Niemniej jednak, od maja do września 2013 r. Vadimowi Kuramshinowi nie pozwalano na dzwonienie do domu. Żona Vadima Kuramshina, Katerina przygotowuje skargę do prokuratury obwodu północnokazachstańskiego w sprawie nieudzielania pozwolenia jej mężowi na rozmowy telefoniczne. Ostatnią rozmowę telefoniczną odbył w listopadzie 2013 roku. W styczniu 2014 roku Vadim powiedział adwokatowi, że z jego powodu razem z innymi więźniami otrzymał zakaz telefonowania do krewnych i bliskich, a także zakaz oglądania telewizji. Możliwe, że takie działania są obliczone na to, by nastawić innych więźniów przeciwko Kuramshinowi.
Powyższe działania administracji kolonii świadczą o tworzeniu wszelkie warunków, aby odmówić Vadimowi Kuramshinowi prawa do przeniesienia do grupy więźniów odbywających karę na zasadach ogólnych. Kontrolowanie obrońcy praw człowieka jest dużo łatwiejsze w warunkach, kiedy przebywa on w celi z trzeba innymi więźniami, niż w baraku, gdzie mógłby mieć możliwość kontaktowania się z dużą liczbą więźniów i pomagania im w obronie swoich praw. Jedną z przyczyn takiego rodzaju utrudnień może być osobista niechęć pracowników kolonii wobec Kuramshina, spowodowana jego wcześniejszymi doniesieniami o łamaniu praw więźniów w tej placówce.
Obecnie obrońca praw człowieka próbuje uzyskać przeniesienie do kolonii o specjalnym rygorze, która znajduje się w odległości 30 km od Astany w miejscowości Arshaly (wcześniej – Vishnevka) w obwodzie akmolińskim. Na oficjalnej stronie internetowej Komitetu Służby Więziennictwa MSW Kazachstanu poinformowano, że podstawę dla przeniesienia więźnia do innego zakładu karnego stanowią „wyjątkowe okoliczności rodzinne”. Olga Koltunova, matka Vadima Kuramshina ma problemy zdrowotne. Zwraca ona uwagę, że do kolonii w miejscowości Gornyi bardzo trudno się dostać. Vadim Kuramshin twierdzi, że jego matce łatwiej będzie dojechać do Arshaly.
Fundacja Otwarty Dialog wzywa administrację kolonii ЕС 164/4 do zaprzestania wywierania presji na Vadima Kuramshina, ograniczania jego prawa do kontaktów z bliskimi i nastawiania innych więźniów przeciwko obrońcy praw człowieka. Nakładanie nieuzasadnionych kar i utrudnianie mu zmiany zasad odbywania kary na ogólne może być traktowane jako przekroczenie uprawnień służbowych. Uwzględniając systematyczny charakter tortur stosowanych w kazachstańskich miejscach pozbawienia wolności, jesteśmy zaniepokojeni faktem, iż Vadim Kuramshin przybywa w kolonii, gdzie może być brutalnie traktowany przez jej pracowników. Wzywamy władze Kazachstanu do podjęcia decyzji w sprawie przeniesienia Vadima Kuramshina do innej kolonii, w której będzie mógł się czuć bezpiecznie.
Krok uczyniony w kierunku obrońcy praw człowieka, ma szansę potwierdzić deklarowany przez kazachstańskie władze kurs humanizacji przepisów karnych. Pomimo deklaracji władz RK, reforma przepisów karnych i procesowych w obecnym brzmieniu jedynie pogłębia problemy związane z łamaniem prawa do obrony w procesie sądowym i praw więźniów, poszerza uprawnienia organów ścigania, stwarza możliwości do nadużyć ze strony administracji zakładów karnych. Uważamy, że sprawa Vadima Kuramshina zasługuje na ponowne rozpatrzenie przy zachowaniu wszystkich norm prawa procesowego.
Wszyscy zainteresowani udzieleniem pomocy mogą poprzeć nasze apele i wysyłać swoje zapytania pod poniższe adresy:
- Republikańska placówka państwowa „Zakład karny ЕС-164/4” KSWK MSW RK – obwód północnokazachstański, rejon yesilskiy, wieś Gornyi, tel. +7 71543-3-14-03, e-mail: [email protected]. Naczelnik placówki – Baytasov V.O.
- Przewodniczący Komitetu Służby Więziennictwa MSW RK Baurzhan Berdalin – 010000 Astana, ul. B. Maylina 2. Теl. +7 7172 72-30-26, +7 7172 72-30-37. Formularz kontaktowy: http://kuis.kz/kz/otinishter;
- Naczelnik Departamentu Służby Więziennictwa (DUIS) w obwodzie północnokazachstańskim Magsut Zholmagambetov – 150004, obwód północnokazachstański, Petropavlovsk, ul. Toksan bi 39, Tel. +7 7152-33-68-56, +7 7152-33-93-45; telefon zaufania: +7 7152-33-90-47, e-mail: [email protected];
- Minister Spraw zagranicznych Republiki Kazachstanu Yerlan Idrisov – 010000 Astana, Lewy Brzeg, ul. Kunayeva 31. Тel.: +7 (7172) 72-05-18, +7 (7172) 72-05-16, e-mail: [email protected];
- Rzecznik praw człowieka w Republice Kazachstanu Askar Shakirov – 010000 Astana, Lewy Brzeg, Dom Ministerstw, wejście Nr 15; e-mail: [email protected], fax: +7 (7172) 740548.
