Obecnie Tatyana Paraskevich, była współpracownica opozycyjnego polityka Mukhtara Ablyazova, znajduje się pod międzynarodową ochroną w Republice Czeskiej i nie może zostać wydana Ukrainie lub Federacji Rosyjskiej. Jeszcze jedna osoba z kręgu osób blisko związanych z Mukhtarem Ablyazovem, będąca ważnym źródłem informacji dla kazachstańskich służb specjalnych, z powodu prześladowań o charakterze politycznym otrzymała ochronę na terenie Unii Europejskiej. Inne osoby z grona znajomych i współpracowników Ablyazova uzyskały ochronę w Wielkiej Brytanii, Polsce i Czechach.
Wcześniej organy śledcze Ukrainy i Federacji Rosyjskiej skierowały do Republiki Czeskiej wnioski o ekstradycję Tatyany Paraskevich, podejrzanej o popełnienie przestępstw finansowych. Rosyjska i ukraińska prokuratura, posługując się identycznym schematem, oskarżając ją o udział w „grupie przestępczej” Mukhtara Ablyazova, wszczęły wątpliwe sprawy karne przeciwko Tatyanie Paraskevich. Nie wiadomo, czy sprawa karna przeciwko Paraskevich została wszczęta w Kazachstanie, lecz kazachstańskie lobby usiłowało wywierać bezprecedensowy wpływ na władze Czech, żeby doprowadzić do zatwierdzenia ekstradycji i uzyskania odmowy udzielenia jej międzynarodowej ochrony w Czechach. Od ponad 1,5 roku wciąż przebywa ona w areszcie tymczasowym w Pilznie.
18.02.2014 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Republiki Czeskiej podjęło decyzję o udzieleniu Tatyanie Paraskevich międzynarodowej ochrony (International protection) na okres 1 roku. Jest to szczególny status prawny uchodźców, jaki przewiduje ustawodawstwo Republiki Czeskiej. Wniosek o udzielenie międzynarodowej ochrony składa się w przypadku, gdy nie wystarcza podstaw prawnych by domagać się azylu (zgodnie z czeska ustawą o udzielaniu azylu, a istnieją obawy, że osoba szukająca schronienia może zostać poddana prześladowaniom w kraju, którego jest obywatelem.
19.02.2014 Sąd Krajowy w Pilznie podjął decyzję o zwolnieniu Tatyany Paraskevich z aresztu. Już w tym samym dniu istniała możliwość przekazania decyzji sądu do administracji aresztu, aby niezwłocznie zwolnić Tatyanę Paraskevich. W związku z tym sędzia telefonicznie wezwał do sądu prokurator Věrę Čechovą (Verę Cechovą), by ta formalnie zgłosiła rezygnację ze składania apelacji. Należy zaznaczyć, że z prawnego punktu widzenia, składanie skargi przez prokuratora w danym przypadku jest bezsensowne, ponieważ nie ma on możliwości zaskarżenia decyzji w sprawie udzielenia międzynarodowej ochrony. Wezwana do sądu prokurator podjęła nieoczekiwaną decyzję. Oznajmiła, że skorzysta ze swojego prawa, które pozwala jej podjąć decyzję o złożeniu apelacji w terminie 3 dni. Jednocześnie prokurator odmówiła odebrania decyzji sądu bezpośrednio od sędziego, stwierdzając, że decyzję chce otrzymać pocztą.
Na skutek działań prokurator Věry Čechovej (Very Cechovej), decyzja o zwolnieniu Tatyany Paraskevich z aresztu na razie się nie uprawomocniła. Jeżeli prokurator jednak złoży apelację, to sąd rozpatrzy ją mniej więcej w ciągu dwóch tygodni. W ten sposób apelacja prokuratora jedynie przeciąga czas zwolnienia Tatyany Paraskevich z aresztu. Ciekawe, że wcześniej prokurator Věra Čechová (Vera Cechova), także wszelkimi sposobami starała się przeszkodzić we wcześniejszym wyjściu na wolność Tatyany Paraskevich. Wcześniej, 18.11.2013, sąd w Pilznie postanowił zwolnić Tatyanę Paraskevich za poręczeniem majątkowym. Prokurator jednak zaskarżyła to postanowienie, a w grudniu 2013 roku Sąd Najwyższy przychylił się do wniosku oskarżenia. Prokurator zaskarżył także wcześniejsze postanowienia sądu o niedopuszczalności ekstradycji Paraskevich.
Zdaniem adwokat Mariny Machytkovej, po podjęciu decyzji w sprawie udzielenia międzynarodowej ochrony, minister sprawiedliwości Czech powinien teraz odmówić wydania Tatyany Paraskevich na Ukrainę. Co się tyczy rosyjskiego wniosku o ekstradycję, to rozprawy w tej sprawie jeszcze się nie odbyły, lecz sąd będzie musiał odmówić również przychylenia się do tego wniosku, a minister sprawiedliwości potwierdzić tę decyzję.
Zwracamy się do prokuratora Prokuratury Krajowej w Pilznie, Věry Čechovej (Very Cechovej), domagając się by zaprzestała ona wykorzystywać swoje uprawnienia służbowe oraz utrudniać zwolnienie Tatyany Paraskevich. Apelujemy do Ministerstwa Sprawiedliwości o dokonanie oceny prawnej działań prokurator Věry Čechovej (Very Cechovej), w przedmiocie ewentualnego nadużycia przez nią uprawnień. Z powodu systematycznego składania apelacji przez prokuratora, czasem pozbawionych logicznego sensu, Tatyana Paraskevich od półtora roku przebywa w areszcie tymczasowym. Należy ochronić inne osoby szukające schronienia przed podobnymi przypadkami nadużyć.
Fundacja „Otwarty Dialog” z zadowoleniem przyjmuje fakt udzielenia Tatyanie Paraskevich międzynarodowej ochrony, zwłaszcza że jej sprawę można traktować jako polityczne zamówienie ze strony kazachstańskich władz, zainteresowanych jej ekstradycją na Ukrainę lub do Federacji Rosyjskiej. Dyplomatyczne gwarancje Ukrainy i Federacji Rosyjskiej są pozbawione podstaw z uwagi na brak w tych państwach niezawisłego wymiaru sprawiedliwości, praktykę stosowania tortur, ścisłą współpracę z kazachstańskimi służbami specjalnymi i polityczny podtekst spraw przeciwko Mukhtarovi Ablyazovowi oraz jego współtowarzyszom. Ludzie z otoczenia Ablyazova – Zhaksylyk Zharimbetov i Roman Solodchenko – otrzymali status uchodźcy w Wielkiej Brytanii, a Muratbek Ketebayev w Polsce. W związku z niedawną decyzją hiszpańskiego rządu w sprawie zatwierdzenia ekstradycji Aleksandra Pavlova do Kazachstanu, apelujemy do kompetentnych organów Unii Europejskiej o wsłuchanie się w apele i argumenty międzynarodowych organizacji obrony praw człowieka i pójście za przykładem tych europejskich państw, które osobom szukającym schronienia udzieliły ochrony przed politycznymi prześladowaniami kazachstańskich, ukraińskich i rosyjskich służb specjalnych.
Aby udzielić poparcia dla naszych apeli, prosimy Państwa o kierowanie listów pod poniżej wskazane adresy:
- Věra Čechová, prokurator Prokuratury Krajowej dla miasta Pilzno – Krajské státní zastupitelství v Plzni. Veleslavínova 27/38, 306 36 Plzeň, тел.: +420 377 868 511, факс: +420 377 868 512, email:[email protected]
- Jakub Machačka, szef rządowej rady do spraw praw człowieka w Republice Czeskiej – bulwar Edvarda Beneše 4, Praha 1, PSČ 118 01, tel. +420 224 002 111, e-mail: [email protected]
- Lubomír Zaorálek, minister spraw zagranicznych Republiki czeskiej- Loretánské náměstí 5, 118 00 Praha 1,tel. +420 224 181 111, e-mail: [email protected]
- Helena Válková, minister sprawiedliwości Republiki Czeskiej: ulica Vyšehradská 16, rejon Praha 2, miasto Praha, kod pocztowy 128 10, tel. +420 221 997 106, +420 221 997 111, fax: +420 224 919 927, e-mail:[email protected];