Konsultacja ekspercka ODF: raport Komisji Europejskiej o stanie praworządności w UE

5 maja 2020 | Redakcja serwisu

Fundacja Otwarty Dialog wzięła udział w nowym mechanizmie Komisji Europejskiej monitorującym stan praworządności we wspólnocie, “Sprawozdaniu na temat praworządności” (ang. “Rule of Law Report”). Wspólnie z ekspertami – sędziami Dariuszem Mazurem i Agnieszką Niklas-Bibik oraz byłym pracownikiem TVP Piotrem Owczarskim – załączyliśmy sprawozdanie o niepokojących zmianach w wymiarze sprawiedliwości i mediach publicznych w Polsce w 2019 i w pierwszej połowie 2020 roku. Publikacja raportu Komisji, opartego m.in. na opiniach płynących od społeczeństwa obywatelskiego, jest zaplanowana na wrzesień 2020 roku.

Nasze sprawozdanie wskazuje na postępującą erozję niezależności sędziowskiej i pluralizmu mediów w Polsce. Oprócz opisania systemowych zmian, które leżą u podłoża odwrotu od demokratycznego państwa prawnego zapoczątkowanego z przyjściem do władzy przez PiS w 2015 roku, nasi eksperci opisują także najnowsze zmiany i wskazują na największe na ten moment zagrożenia dla praworządności.

W szczególności, sędzia Dariusz Mazur opisuje “inkwizytorski, upolityczniony model postępowań dyscyplinarnych”, czyli jak powstała i jak działa represyjna machina karania sędziów i prokuratorów stworzona przez partię rządzącą. Skupia się on także na ostatnich wydarzeniach wokół Sądu Najwyższego – w ostatnich latach ostoi niezawisłości sędziowskiej, teraz zagrożonej wrogim przejęciem przez egzekutywę.

Sędzia Agnieszka Niklas-Bibik uzupełnia analizę o m.in. mniej znane statystyki, które dają szerszy wgląd w kondycję polskiego wymiaru sprawiedliwości, pokazując np. jak w ostatnich latach fluktuowała liczba wakatów w sądach i prokuraturach czy – co powinno w szczególności interesować obywateli – jak długie są postępowania i jak dostępne są polskie sądy.

Nasz wkład do raportu Komisji zamyka opinia byłego wieloletniego pracownika TVP, Piotra Owczarskiego, który skupia się na opisaniu toksycznego sprzężenia polityki i mediów publicznych w Polsce.

Zgodnie z naszą misją budowania pomostów między instytucjami europejskimi i ekspertami oraz aktywistami pracującymi “w terenie”, Fundacja umożliwiła dialog dwóch stron: z jednej strony zaopatrując unijnych decydentów w szczegółowe informacje z kraju, z drugiej, wzmacniając głos polskiego społeczeństwa obywatelskiego.

Sprawozdanie na temat praworządności, do którego przesłaliśmy swój wkład, jest częścią szerszego instrumentarium Komisji, które ma zapobiec nasilaniu się zagrożeń dla praworządności. W odpowiedzi na rosnące wyzwania w tym zakresie, w lipcu 2019 roku Komisja przyjęła mechanizmy, które mają na celu promowanie kultury praworządności, zapobieganie jej erozji i reagowanie na jej bezpośrednie naruszenia. Częścią tych wysiłków jest “cykl przeglądu praworządności” (“Rule of Law Review Cycle”), którego kulminacją jest przyjęcie corocznego “Sprawozdania na temat praworządności” (“Rule of Law Report”). Raport stanowi mechanizm wczesnego ostrzegania, a do jego sporządzenia zapraszane są zainteresowane strony, w tym trzeci sektor. Jego publikacja przewidziana jest na wrzesień 2020. Do 4 maja zainteresowani mogli załączać swoje opinie na temat kondycji praworządności w danym kraju Unii.

Zobacz nasz wkład w “Sprawozdanie na temat praworządności” Komisji Europejskiej

Swoje opinie przedstawili w nim:

Dariusz Mazur – sędzia Sądu Okręgowego w Krakowie, rzecznik prasowy stowarzyszenia sędziów “Themis”, przeciwko któremu toczy się wiele postępowań dyscyplinarnych za występowanie w obronie niezależnego sądownictwa;
Agnieszka Niklas-Bibik – sędzia Sądu Okręgowego w Słupsku;
Piotr Owczarski – dziennikarz, wieloletni pracownik TVP w latach 2008-2017 (z przerwami); autor petycji do Parlamentu Europejskiego o sytuacji mediów publicznych w Polsce, dzięki której kwestia ta jest obecnie badana przez Komisję Kultury i Edukacji parlamentu.

Powiązane artykuły:

Czytaj również:

Więcej na temat: