My, organizacje społeczne i obrony praw człowieka, wzywamy Parlament do powstrzymania się od przekazania policyjnych uprawnień żołnierzom Gwardii Narodowej Ukrainy i odrzucenia projektu ustawy nr 3105 z dnia 21.02.2020.
Projekt ustawy proponuje, między innymi, nadanie żołnierzom Gwardii Narodowej Ukrainy (dalej – GNU) prawa do sporządzania protokołów dot. przestępstw administracyjnych, zatrzymywania, dostarczania i/lub przekazywania organom ścigania (zwanym w ustawie organami porządku publicznego) osób, które je popełniły lub są jedynie podejrzane o ich popełnienie, do przeprowadzania rewizji osobistej i przeszukiwania rzeczy oraz do realizowania innych pozamilitarnych funkcji.
Projekt ustawy wprowadza nieracjonalnie szeroki zakres przestępstw administracyjnych, za których popełnienie upoważnione osoby z GNU mają prawo sporządzać protokoły.
Ponadto niepokojące jest to, że żołnierze GNU są tu uprawnieni do „wykorzystywania urządzeń i sprzętu technicznego, które służą do fotografowania i filmowania, nagrań wideo, zgodnie z normatywnymi aktami Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Ukrainy”. Stwarza to potencjalną możliwość dla wojskowych GNU realizowania ukrytej obserwacji osoby, rzeczy lub miejsca, co jest faktycznie rodzajem tajnych czynności śledczych (poszukiwawczych) i powinno być prowadzone zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 269 Kodeksu postępowania karnego Ukrainy na mocy orzeczenia sądu i tylko przez upoważnione organy, do których GNU nie należy.
Te zmiany w ustawodawstwie mogą prowadzić do nadużycia władzy przez urzędników GNU i do nadmiernego ograniczenia praw i wolności człowieka i obywatela.
To już nie jest pierwsza próba władz polegająca na użyciu zmilitaryzowanego organu do wykonywania obcych mu czynności policyjnych. Poza tym personel wojskowy nie przechodzi specjalnego szkolenia, nie ma niezbędnej wiedzy i umiejętności w prowadzeniu działań policyjnych, a w przypadku naruszenia z jego strony praw człowieka, procedura zadośćuczynienia pokrzywdzonym i ścigania osób naruszających prawo, będzie skomplikowana.
Ten projekt ustawy jest szczególnie niebezpieczny w kraju, który jest częściowo wolny (Ukrainę zakwalifikowano do państw „częściowo wolnych” w rankingu “Wolność na świecie – 2020” organizacji Freedom House), i który nie ma ugruntowanej demokracji. Ponadto, biorąc pod uwagę dużą liczbę funkcjonariuszy policji przypadających na jednego mieszkańca, uważamy za niedopuszczalne delegowanie wojskowym dodatkowych funkcji policyjnych.
Dlatego wzywamy deputowanych Rady Najwyższej Ukrainy do odrzucenia projektu ustawy nr 3105 z dnia 21.02.2020.
Stowarzyszenie Ukraińskich Obserwatorów Praw Człowieka na Rzecz Egzekwowania Prawa (UMDPL)
Organizacja pozarządowa “Truth Hounds”
NGO Obrona Ludowa
Charkowski Instytut Badań Socjalnych
Dom Edukacji Praw Człowieka w Czernihowie (Ukraina)
Czerkaskie Centrum Praw Człowieka
Inicjatywa na rzecz praw człowieka
NGO Centrum Inicjatyw Społecznych “Atom”
Czuhujiwska Grupa Praw Człowieka
Charkowskie Centrum Antykorupcyjne
Fundacja Charytatywna “Vostok-SОS”
Centrum Praw Człowieka “Postęp”
NGO Szkoła Patriotów Medialnych
Centrum Reform Polityczno-Prawnych
Centrum Praw Człowieka “ZMINA”
NGO Centrum Rozwoju i Demokracji
Medialna Inicjatywa na rzecz Praw Człowieka
NGO Ukraińskie Pirackie Stowarzyszenie
NGO Związek Toloka
Helsińska Fundacja Praw Człowieka w Ukrainie
Centrum Wolności Obywatelskich
StateWatch
Fundacja Otwarty Dialog