My, organizacje obrony praw człowieka, niniejszym wzywamy organy ścigania do uczciwego i bezstronnego zbadania okoliczności ataku na Serhiya Sternenkę. Wzywamy także polityków, urzędników i inne osoby niebędące stronami, aby powstrzymały się od ingerowania w dochodzenie.
Serhiy Sternenko jest odeskim adwokatem, blogerem i aktywnym działaczem obywatelskim. Sprzeciwia się skorumpowanym władzom lokalnym, która nielegalnie zajmuje grunty i wznosi budynki w Odessie. Sternenko stał się ofiarą postępowania karnego w związku ze swoją działalnością obywatelską, a w 2018 r. przeżył trzy zamachy na swoje życie.
Pierwszy zamach: w dniu 07.02.2018 r. dwie nieznane osoby otworzyły drzwi samochodu, w którym jechał Sternenko, i zaczęły go bić kijem baseballowym z włożonymi ostrzami. W wyniku ataku aktywista doznał wstrząsu mózgu i rany uda. Policja nadal nie zidentyfikowała zleceniodawcy, organizatora i sprawców ataku. Jednocześnie Serhiyowi odmówiono państwowej ochrony, a ponieważ przeciwko niemu wszczęto postępowania karne, nie mógł nosić przy sobie broni do samoobrony.
Drugi zamach: w dniu01.05.2018r. nieznany mężczyzna strzelił do Sternenki dwa razy gumowymi nabojami, trafiając go w szyję. Serhiy dogonił napastnika i oddał go w ręce organów ścigania. Okazało się, że sprawca to były policjant z Kazachstanu, Abzal Baybukashev. Mężczyzna odmówił współpracy w dochodzeniu, które de facto trwało zaledwie dwa tygodnie. Nie ustalono zleceniodawcy i organizatora zamachu. Pomimo znacznego zagrożenia życia, po ataku Sternence nagle odmówiono państwowej ochrony.
Trzeci zamach: w dniu 24.05.2018 r. wieczorem dwóch niezidentyfikowanych mężczyzn zaatakowało Sternenkę w pobliżu jego domu i kilka razy dźgnęło go nożem. W wyniku zamachu aktywista doznał wstrząsu mózgu, rany szarpanej ręki i kilku krwiaków. Był hospitalizowany i wypisano go 4 godziny po operacji, odmawiając podania leków przeciwbólowych. Prywatne kliniki odmówiły przyjęcia go, więc Serhiy musiał zostać przetransportowany do Kijowa, gdzie ponownie przeszedł operację. Lekarze w Kijowie zauważyli, że z nieznanych przyczyn w szpitalu w Odessie pacjentowi uszkodzono dwa nerwy i nie zszyto ścięgna, które odpowiada za zginanie dłoni.
Jeden z przestępców, którzy zaatakowali Sternenkę, Ivan Kuznetsov, zmarł w wyniku użycia przez działacza środków samooobrony. Drugi napastnik, Alexander Isaikul, został ranny, a później zatrzymany. Trzeci z napastników, Alexander Podobedov, który według Sternenki koordynował działania Kuznetsova i Isaikula, został przesłuchany przez policję. Jednak żaden z napastników nie otrzymał informacji, że jest osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa. Po trzecim ataku działaczowi ponownie odmówiono państwowej ochrony z powodu rzekomego „braku zagrożenia życia”.
Jednakże policja zapewniła państwową ochronę jednemu z wykonawców trzeciego ataku na działacza – Alexandrowi Isaikulowi, który następnie zbiegł z Ukrainy i obecnie ukrywa się za granicą.
Zamiast prowadzić śledztwo w sprawie zamachów na Sternenkę, ustalić ich organizatorów i zleceniodawców, policja w Odessie oświadczyła w maju 2019 r., że rzekomo „zagubiono” materialne dowody ataków na Sternenkę. Dlatego istnieją poważne podstawy, by sądzić, że policja w Odessie brała udział w sabotowaniu śledztwa w sprawie ataków na działacza. Konsekwentna odmowa udzielenia Serhiyowi Sternence państwowej ochrony oraz całkowity brak działania policji doprowadziły do tego, że sprawę przekazano do zbadania Służbie Bezpieczeństwa Ukrainy.
Lecz po zmianie Prokuratora Generalnego i mianowaniu Iriny Venediktovej na to stanowisko pojawiło się niebezpieczeństwo, że Serhiy Sternenko może stać się podejrzanym zamiast ofiary. Tak więc, w dniu 25.03.2020 r. na oficjalnych stronach internetowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Urzędu Prokuratora Generalnego opublikowano następującą wiadomość: „Przede wszystkim władze uzgodniły niezbędne działania dochodzeniowe i proceduralne w wielu głośnych postępowaniach karnych, w szczególności dotyczących zabójstwa Ivana Kuznetsova”.
Szczególnie niepokojące jest uznanie śmierci Ivana Kuznetsova przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Biuro Prokuratora Generalnego za morderstwo. Uwaga skupia się właśnie na tym aspekcie sprawy, nie biorąc pod uwagę, że Ivan Kuznetsov próbował zabić Serhiya Sternenkę, a śmierć Kuznetsova nastąpiła w wyniku samoobrony Serhiya Sternenki.
Pomimo tego, iż śledztwo w sprawach ataków na Serhiya Sternenkę, a także w sprawie śmierci jednego ze sprawców zamachu na niego, Ivana Kuznetsova, prowadzone jest przez Służbę Bezpieczeństwa Ukrainy, Minister Spraw Wewnętrznych Arsen Avakov uzgadnia czynności dochodzeniowe i proceduralne w tej sprawie z Prokuratorem Generalnym.
Omówienie śledztwa w sprawie między Prokuratorem Generalnym a szefem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, a także dalsze publiczne oświadczenia Biura Prokuratora Generalnego w sprawie tych konsultacji i oświadczenia poszczególnych posłów postrzegamy jako wywieranie presji.
Uważamy, że takie działania są niedopuszczalne i wzywamy:
- Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, posłów do parlamentu i przedstawicieli władz do powstrzymania się od nacisków politycznych na prowadzących dochodzenie w tej sprawie;
- Służbę Bezpieczeństwa Ukrainy i Biuro Prokuratora Generalnego do zapewnienia uczciwego i bezstronnego zbadania okoliczności ataku na Serhiya Sternenkę.
Członkowie koalicji w obronie społeczeństwa obywatelskiego:
- Stowarzyszenie Ukraińskich Obserwatorów Praw Człowieka na Rzecz Egzekwowania Prawa (UMDPL)
- Fundacja Charytatywna „Vostok-SОS”
- Fundacja Otwarty Dialog
- Inicjatywa „Kto wydał zlecenie na Katię Gandziuk?”
- Dom edukacyjny praw człowieka – Czernihów
- Centrum Praw Człowieka ZMINA
- Organizacja obywatelska „Szkoła Mediapatriotów”
- Centrum Wolności Obywatelskich
Inne inicjatywy:
- Organizacja obywatelska „Rada obywatelska” Inicjatywa narodowa
- Organizacja obywatelska „Transparency International Ukraine”
- Organizacja obywatelska „Adwokat przyszłości”
- Organizacja obywatelska „Obronimy Protasiv Yar”
- Centrum Praw Człowieka „Działanie”
- Organizacja obywatelska „Charkowskie centrum antykorupcyjne”
- Organizacja pozarządowa „Smart Media„
- Medialna Inicjatywa na rzecz Praw Człowieka
- Organizacja obywatelska „Świt”
Zdjęcie: ua.korrespondent.net
