W dniu 20 lutego 2020 roku, z okazji 19 zimowej sesji Zgromadzenia Parlamentarnego OBWE, mieliśmy przyjemność prowadzić – wraz z członkami delegacji holenderskiej, Farah Karimi i Borysem Dittrichem – wydarzenie towarzyszące „Nowe i stare sposoby represji dysydentów na obszarze OBWE: Ochrona uchodźców politycznych przed nadużyciami prawnymi i technologicznymi”.
Nasi goście, którzy w większości sami są dysydentami, sprzeciwiającymi się represyjnym reżimom, podzielili się swoim doświadczeniem i wiedzą na temat prawnych i technologicznych nadużyć.
Dolkun Isa, przewodniczący Światowego Kongresu Ujgurów, wyjaśnił, jak Chiny opanowały do perfekcji autorytaryzm cyfrowy, wykorzystując go do śledzenia, represjonowania i manipulowania swoją ludnością, a także Ujgurami, którzy potajemnie opuścili kraj. Dolkun potwierdził, że Chiny konsekwentnie dokładają olbrzymich starań, aby inwigilować wygnanych dysydentów. Co więcej, przedstawiła statystyki, z których wynika, że w ciągu ostatnich 20 lat ponad 300 Ujgurów zostało odesłanych z powrotem do Chin z ponad 16 krajów. W większości przypadków nie można było ustalić, co stało się z nimi po takiej przymusowej repatriacji.
Bota Jardemalie z kolei podzieliła się swoim doświadczeniem, z którego wynika, że Kazachstan z pełną determinacją śledzi swoich uchodźców politycznych. Dopiero wtedy, gdy kazachstańskim agentom zezwolono na przeszukanie jej mieszkania w Belgii, mimo że posiada tam status uchodźcy, zdała sobie sprawę, że tak naprawdę nie opuściła „kontrolującego państwa”. ODF wstawiała się za jej prawem do ochrony na terenie Belgii.
Zaproszony przez nas mówca C., wygnany prawnik turecki, przedstawił jeszcze jeden przypadek cyfrowego autorytaryzmu. Nasz gość wyjaśnił m.in., jak za pomocą „narzędzia profilowania” reżim poluje na swoich prawdziwych i wyimaginowanych przeciwników. Co najbardziej niepokojące, jak stwierdził C., arbitralność algorytmu oprogramowania oznacza, że aby trafić do więzienia, wystarczy mieć dalekiego kuzyna sympatyzującego z Ruchem Gülena.
W przypadku Rosji długa ręka reżimu może dosięgnąć nawet zwykłych obywateli. Darya El Zhed podzieliła się swoją historią jako jedna ze zwykłych osób cywilnych i pokojowa działaczka „Otwartej Rosji”, która musiała uciekać z kraju i ubiegać się o azyl, a obecnie znajduje się na liście osób poszukiwanych przez Interpol.
Nasz ostatni gość, Antonio Stango z włoskiej Federacji Praw Człowieka (FIDU) wyjaśnił, w jaki sposób kampanie dezinformacyjne stały się częścią pakietu narzędzi represji państw autorytarnych, wykorzystywanych do prześladowania nie tylko potencjalnej opozycji w kraju, lecz również dysydentów znajdujących się na wygnaniu. Opowiedział także, w jaki sposób Interpol był nadużywany przez autokratów do ścigania swoich przeciwników za granicą poprzez wydawanie czerwonych not odnośnie konkretnych osób.
Później, na wspólnej sesji Komitetów Generalnych Zgromadzenia Parlamentarnego OBWE, współorganizatorka wydarzenia, Senator Karimi, podkreśliła pilny charakter kwestii nadużyć o podłożu politycznym. Zwróciła ona uwagę, że temat nadużywania procedur ekstradycyjnych i wzajemnej pomocy prawnej był w przeszłości kilkakrotnie analizowany przez Zgromadzenie Parlamentarne OBWE i znalazł swoje odzwierciedlenie w deklaracji luksemburskiej z 2019 roku. Problem ten pozostaje jednak nierozwiązany: „Wezwaliśmy te państwa do zaprzestania stosowania czerwonej noty i dyfuzji w celu nękania przeciwników politycznych, członków społeczeństwa obywatelskiego i osób ze środowiska biznesowego poza ich własnymi granicami” – stwierdziła Karimi, która wezwała do wdrożenia deklaracji OBWE, zwłaszcza na poziomie parlamentów krajowych.
Podczas dwudniowego Zgromadzenia Parlamentarnego OBWE członkowie naszej delegacji spotkali się również z kilkoma posłami do parlamentu, w tym z przewodniczącym ZP OBWE, Georgem Tsereteli i amerykańskim kongresmenem Alcee L. Hastingsem.
Misja w Wiedniu stała się również okazją do odbycia dwustronnych spotkań z austriackimi posłami. Członkowie naszej delegacji spotkali się między innymi z Faiką El-Nagash (Gruene), Süleymanem Zorbą (Gruene), Michelem Reimonem (Gruene) Helmutem Brandstätterem (NEOS) i Haraldem Trochem (SPO), aby porozmawiać o nadużyciach Interpolu, ekstradycji i procedurach wzajemnej pomocy prawnej.