Dnia 10.11.2011 r. deputowani czwartej kadencji Mażylisu Parlamentu RK zwrócili się do Prezydenta RK z wnioskiem o rozwiązanie Parlamentu.
Deputowany Mażylisu Nurtaj Sabilianov w imieniu 53 deputowanych izby wygłosił apel do prezydenta Kazachstanu z prośbą o wydanie rozporządzenia odnośnie rozwiązania niższej izby parlamentu czwartej kadencji i maslichatów oraz wyznaczenia przedterminowych wyborów na deputowanych Mażylisu Parlamentu RK i maslichatów – organów władzy ustawodawczej w regionach, a także wyznaczenia przedterminowych wyborów. W Mażylisie jest ogółem 105 deputowanych.
Po naradach z przewodniczącymi izb Parlamentu oraz Premierem Republiki Kazachstanu, Prezydent RK może wydać rozporządzenie o rozwiązaniu Mażylisu Parlamentu Republiki Kazachstan Czwartej Kadencji i o wyznaczeniu przedterminowych wyborów na deputowanych Mażylisu Parlamentu Republiki Kazachstanu.
Według rozmaitych prognoz, wybory mogą zostać wyznaczone na początek drugiej dekady stycznia 2012 r. Niedawne tragiczne wydarzenia w mieście Taraz są jednym z czynników, które mogą w sposób znaczący wpłynąć na decyzję i wyznaczenie daty wyborów.
W takich okolicznościach przeprowadzenie przedterminowych wyborów przy eliminacji wszystkich politycznych konkurentów i osób o odmiennych poglądach jest szansą utrzymania władzy przez obecną elitę rządzącą.
W tej sytuacji Unia Europejska powinna prowadzić konsekwentną politykę i żądać, przed podpisaniem nowej umowy o współpracy między UE a Kazachstanem, przestrzegania wcześniej złożonych obietnic i zobowiązań w stosunku do społeczności międzynarodowej. Nadchodzące wybory powinny stać się wskaźnikiem i miernikiem dojrzałości elit rządzących do transformacji systemu politycznego Kazachstanu, umiejętności prowadzenia dialogu z oponentami politycznymi w celu niedopuszczenia do radykalizacji społeczeństwa i destabilizacji regionu.
Wyjątki z Konstytucji Republiki Kazachstanu dotyczące wyborów do Parlamentu
Zgodnie z Konstytucją RK, Parlament Republiki Kazachstanu jest najwyższym organem reprezentacyjnym pełniącym rolę ustawodawczą. Parlament składa się z dwóch izb – Senatu i Mażylisu, działających w sposób stały. Okres kadencji deputowanych do Senatu wynosi sześć lat, a do Mażylisu—pięć lat. Z treści punktów 2 i 3 Artykułu 49, podpunktu 5) Artykułu 55 i Artykułu 63 Konstytucji RK wynika, że wygaśnięcie okresu kadencji Mażylisu Parlamentu jest możliwe w następujących okolicznościach:
– upływ konstytucyjnego okresu kadencji;
– przedterminowe zakończenie kadencji w przypadku rozwiązania parlamentu lub Mażylisu Parlamentu.
Przedterminowe wygaśnięcie kadencji Mażylisu Parlamentu jest możliwe wskutek rozwiązania Parlamentu lub Mażylisu Parlamentu. Tak więc, w punkcie 5 Artykułu 52 Konstytucji podano, że „kadencja deputowanych parlamentu i Mażylisu Parlamentu wygasa w przypadku rozwiązania odpowiednio Parlamentu lub Mażylisu Parlamentu”. Z podanej wyżej informacji wynika, że rozwiązanie Parlamentu lub Mażylisu Parlamentu oznacza przedterminowe wygaśnięcie kadencji deputowanych Parlamentu w całości lub Mażylisu Parlamentu.
Zgodnie z nowym brzmieniem punktu 1 Artykułu 63 (zmiany i uzupełnienia wniesiono poprzez Ustawę RK z dn. 21.05.2007 r. Nr 254-III) Konstytucji Prezydent Republiki ma prawo rozwiązać Parlament lub Mażylis Parlamentu z zachowaniem obowiązkowej procedury konstytucyjnej – przeprowadzenie konsultacji z przewodniczącymi izb Parlamentu i Premierem Republiki Kazachstanu. Oznacza to, że Prezydent Republiki posiada wyłączne prawo rozwiązania Parlamentu lub Mażylisu Parlamentu. Parlament i Mażylis Parlamentu nie mogą zostać rozwiązane tylko w czasie trwania stanu wyjątkowego lub wojennego, w ciągu ostatnich sześciu miesięcy kadencji Prezydenta, a także w ciągu jednego roku od poprzedniego rozwiązania (punkt 2 Artykułu 63 Konstytucji).
W przypadku rozwiązania Parlamentu lub Mażylisu Parlamentu, zgodnie z podpunktem 2) Artykułu 44 Konstytucji, Prezydent Republiki wyznacza przedterminowe wybory do Parlamentu Republiki i do jego izb. Punkt 3 Artykułu 51 Konstytucji stanowi, że przedterminowe wybory na deputowanych Parlamentu lub Mażylisu Parlamentu mają być przeprowadzone w ciągu dwóch miesięcy od dnia przedterminowego wygaśnięcia kadencji Parlamentu lub Mażylisu Parlamentu.
Zgodnie z obowiązującym prawem wyborczym, wybory terminowe mają być wyznaczone przez Prezydenta Republiki nie wcześniej, niż pięć miesięcy i nie później, niż dwa miesiące przed upływem kadencji deputowanych Mażylisu.
Przedterminowe wybory na deputowanych są wyznaczane przez Prezydenta Republiki jednocześnie z podjęciem przez niego decyzji o przedterminowym zakończeniu kadencji Parlamentu lub Mażylisu Parlamentu i są przeprowadzane w ciągu dwóch miesięcy od dnia przedterminowego wygaśnięcia kadencji Parlamentu lub Mażylisu Parlamentu.
Dzień wyborów na deputowanych Mażylisu, wybieranych przez Zgromadzenie Narodu Kazachstanu może nie zbiegać się z dniem przeprowadzenia wyborów na deputowanych Mażylisu, wybieranych z list partyjnych. Wyboru nowego składu parlamentu mogą nie pokrywać się w czasie z wyborami terminowymi Prezydenta Republiki.