EuroMajdan – dotychczasowe działania Fundacji
Fundacja Otwarty Dialog w okresie listopad-grudzień 2013 r. zorganizowała trzy misje obserwacyjne skoncentrowane wokół działań ukraińskiego społeczeństwa obywatelskiego w związku z masowymi protestami na tzw. EuroMajdanie w Kijowie. Obok przedstawicieli Fundacji, wzięli w nich udział polscy parlamentarzyści, członkowie sejmowych Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Unii Europejskiej oraz Polsko-Ukraińskiej Grupy Parlamentarnej: Michał Jaros, Tomasz Makowski, Marcin Święcicki, Michał Szczerba.
Ponadto, w grudniu 2013 r. Fundacja była współorganizatorem trzech koncertów muzycznych na głównej scenie EuroMajdanu: polskich zespołów rockowych Metka i The Stylacja oraz sylwestrowego koncertu brytyjskiego muzyka Neila Taylora. Oprócz tego w dniu 30 grudnia Fundacja sfinansowała i zorganizowała zakup sprzętu (smartfony, przenośne dyski twarde, kamery video itp.) o wartości ok. 4000$ na potrzeby organizacji EuroMaidan SOS i OZON, zajmujących się wsparciem dla uczestników protestów – przede wszystkim osób poszkodowanych w wyniku użycia siły przez milicję i tzw. nieznanych sprawców.
W dniu 9 stycznia 2014 Fundacja Otwarty Dialog opublikowała raport poświęcony wydarzeniom związanym z EuroMajdanem, dokumentujący naruszenia praw obywatelskich i nadużycia ze strony organów państwowych wobec uczestników protestów, wspierających ich organizacji i inicjatyw społecznych, jak również niezależnych dziennikarzy.
Obserwacje i doświadczenia wyniesione z ww. misji utwierdzają nas w przekonaniu o potrzebie kontynuacji prowadzonych dotychczas działań przy założeniu znaczącego poszerzenia ich zakresu. W związku z tym, Rada i Zarząd Fundacji podjęły decyzję o organizacji długoterminowej misji na Ukrainę, mającej na celu monitorowanie naruszeń praw człowieka i wsparcie miejscowego społeczeństwa obywatelskiego.
Koncepcja misji opiera się na przekonaniu o potrzebie przejścia od wsparcia o charakterze moralnym i symbolicznym do realnych działań, mających na celu bezpośrednią pomoc uczestnikom protestów na Ukrainie i długoterminowe wzmocnienie potencjału ukraińskiego społeczeństwa obywatelskiego ze strony Unii Europejskiej.
Cele i zadania
Działania misji będą koncentrować się wokół kilku obszarów:
– Monitorowanie naruszeń praw człowieka w oparciu o ściśle zdefiniowane grupy docelowe.
Uczestników protestów na EuroMajdanie, niezależnych dziennikarzy relacjonujących wydarzenia, studentów (zagrożonych utratą stypendiów, relegowaniem z uczelni etc.), uczestników drogowej akcji protestu AutoMajdan. Rezultaty działań prowadzonych przez zespoły uczestników misji będą na bieżąco aktualizowane w specjalnym zestawieniu stanowiącym listę jednostkowych przypadków naruszeń praw człowieka uporządkowanych ze względu na aktualny status prawny (oskarżeni, aresztowani, skazani, zaginieni etc.), miejsce pobytu (poszczególne areszty, szpitale, zagranica, miejsce nieznane etc.) kategorie naruszeń (pobicia, groźby, areszty etc.) podjęte interwencje i planowane działania wraz ich harmonogramem (np. obserwacje rozpraw sądowych w poszczególnych dniach). Pozyskiwane informacje będą dystrybuowane wśród instytucji UE i krajów członkowskich UE, organizacji pozarządowych oraz mediów w połączeniu z prośbami o konkretne formy wsparcia, na rzecz których Fundacja będzie prowadzić na terenie UE działania lobbingowe.
– Organizacja i koordynacja misji obserwacyjnych i wsparcia międzynarodowego.
Pomoc w planowaniu programów pobytów i organizacji kwestii logistycznych zainteresowanych polityków, dziennikarzy i przedstawicieli organizacji pozarządowych z krajów UE. W planach są m.in. wizyty w aresztach, więzieniach i szpitalach, spotkania z rodzinami i prawnikami uwięzionych ofiar represji, obserwacje procesów o charakterze politycznym, interwencje w organach administracji państwowej i u kluczowych polityków ukraińskich.
– Działania informacyjne propagujące wiedzę wśród ukraińskiego społeczeństwa obywatelskiego.
Budowanie wiedzy i świadomości społecznej temat Unii Europejskiej i spraw międzynarodowych, praw uczestników protestów, zasad i technik pokojowej samoorganizacji społecznej. Działania będą prowadzone w oparciu o codzienne kontakty zespołów wolontariuszy z uczestnikami protestów i mieszkańcami Kijowa wsparte dystrybucją materiałów informacyjnych dotyczących UE. Dodatkowo, w ramach misji organizowane będą wydarzenia o charakterze prelekcji i konwersacji dot. ww. obszarów tematycznych z udziałem prelegentów z krajów UE i Ukrainy, wspieranych poprzez system wideokonferencji i materiały video.
Fundacja rozważa także rozszerzenie wymienionych działań poza Kijów, z uwzględnieniem zarówno miast o dominującym nastawieniu pro unijnym (z uwagi na liczne przypadki represji wobec aktywistów i wspierających ich osób i instytucji), jak też wschodnich i południowych regionów Ukrainy (z uwagi na szczególne potrzeby informacyjne dotyczące rzeczywistego charakteru możliwej integracji Ukrainy ze strukturami europejskimi).
Uwarunkowania organizacyjne
Pierwszy etap misji będzie obejmował trzymiesięczny okres od 17.01 do 17.03.2014 r.
W zależności od rozwoju sytuacji na Ukrainie misja może zostać przedłużona. Założenia przewidują stałą obecność kilkunastoosobowej grupy polskich wolontariuszy (min. 12 osób)
w Kijowie, w specjalnie zaaranżowanej przestrzeni miejskiej (dedykowany namiot – centrum misji na EuroMajdanie oraz biuro w wynajętym mieszkaniu w Kijowie).
Wolontariusze (uczestnicy misji) będą rekrutowani spośród aktywistów organizacji pozarządowych i niezależnych działaczy społecznych młodego pokolenia. Praca wolontariuszy będzie odbywać się w oparciu o dwu-trzyosobowe zespoły, w ramach których przynajmniej jeden członek zespołu będzie posługiwał się j. rosyjskim i/lub ukraińskim. Wolontariusze zostaną wyposażeni w mobilne środki łączności, w tym stały bezprzewodowy dostęp do Internetu, identyfikatory oraz symbole solidarności polsko-ukraińskiej i unijno-ukraińskiej.
W związku z wielotygodniowym okresem trwania misji, przewidywana jest cykliczna rotacja wolontariuszy. Kilkuosobowe zmiany grup wolontariuszy zostaną zorganizowane w sposób umożliwiający płynną kontynuację zadań i współpracę z uczestnikami poprzednich zmian (częściowo równoległa obecność “nowych” i “starych” grup).
Wolontariusze – uczestnicy misji wspierani będą przez przedstawicieli Fundacji: pracowników biura prasowego oraz członków zespołu kijowskiego (Fundacja posiada w Kijowie stały kilkuosobowy zespół analityków, posługujących się językami: ukraińskim, rosyjskim i angielskim). Działaniami misji będzie kierował każdorazowo przedstawiciel warszawskiej centrali Fundacji.
Uczestnicy misji zostaną zakwaterowani w mieszkaniach prywatnych. Fundacja zapewnia wolontariuszom całodzienne wyżywienie oraz niezbędne środki finansowe na pokrycie bieżących wydatków.
W sytuacjach awaryjnych kierownik misji będzie w stanie zorganizować alternatywne noclegi, transport oraz pomoc innego rodzaju dla uczestników misji.
Partnerzy
Misja jest organizowana we współpracy z:
- EuroMaidan SOS – Organizacja skupiająca działaczy społecznych, prawników i dziennikarzy powstała niedługo po powstaniu EuroMajdanu. Koordynuje pomoc ofiarom represji na Placu Niezależności.
- Inicjatywa AutoMaidan – Organizująca pokojowe protesty osób zmotoryzowanych. Zasłynęli m.in. pomocą ofiarom agresji, czy blokowaniem ulic przed atakami oddziałów BERKUT.
- International Center for Policy Studies (ICPS) – jeden z wiodących, niezależnych ukraińskich Think tanków zajmujący się zagadnieniami rozwoju i analizy bieżących zagdnień politycznych.
- BKBZ “SPAS” – Partner organizacji pozarządowej “Democratic Alliance” zapewniający bezpieczeństwo protestującym na EuroMajdanie.
Finansowanie misji
Pierwszy etap misji finansowany będzie ze środków własnych Fundacji przy wsparciu barterowym ze strony partnerów misji i osób indywidualnych – mieszkańców Kijowa, udostępniających mieszkania na kwatery prywatne. Skala działalności, jak i kontynuacja misji, uzależniona jest natomiast od pozyskania finansowania zewnętrznego.
O Fundacji Otwarty Dialog
Fundacja Otwarty Dialog powstała z inicjatywy Lyudmyly Kozlovskiej (pełniącej obecnie funkcję Prezesa Zarządu Fundacji) w 2009 r. w Polsce. Fundacja została założona w oparciu o doświadczenia i kontakty wyniesione z okresu Pomarańczowej Rewolucji na Ukrainie w 2004 r. i w latach późniejszych w ramach działalności i współpracy międzynarodowej ukraińskich organizacji studenckich i ruchów obywatelskich.
Celami statutowymi Fundacji są obrona praw człowieka, demokracji i rządów prawa na obszarze postsowieckim. Fundacja realizuje swoje cele poprzez organizację misji obserwacyjnych, w tym obserwacji wyborczych i monitorowanie stanu przestrzegania praw człowieka w krajach WNP, na bazie których są tworzone raporty i sprawozdania dystrybuowane następnie wśród instytucji UE, OBWE i innych organizacji międzynarodowych, resortów spraw zagranicznych i parlamentów krajów UE, ośrodków analitycznych i mediów.
Obok działalności obserwacyjnej i analitycznej, Fundacja prowadzi aktywne działania we współpracy z parlamentarzystami zaangażowanymi w sprawy zagraniczne, prawa człowieka i relacje z krajami WNP w celu wsparcia procesów demokratyzacji i liberalizacji polityki wewnętrznej na obszarze postsowieckim. Do istotnych obszarów działalności Fundacji należą także programy wsparcia więźniów i uchodźców politycznych.
Szczególną uwagę Fundacja skupia na największych krajach Wspólnoty Niepodległych Państw: Rosji, Ukrainie i Kazachstanie.
Fundacja jest finansowana z darowizn i grantów pochodzących od osób prywatnych, firm i instytucji, zarówno z Polski, jak i z zagranicy. Fundacja otrzymywała dotychczas wsparcie materialne i finansowe m. in. od Miasta Lublin, Funduszu Wyszechradzkiego, Foundation for Democracy in Russia, Kasparov Chess Foundation Europe, Goethe Institut, Gazety Wyborczej, Instytutu Teatralnego oraz polskiego Ministerstwa Kultury, posłów do Parlamentu Europejskiego i innych.
Sprawozdania finansowe i merytoryczne z działalności Fundacji są składane do polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych i dostępne na stronach internetowych Fundacji.
Organami statutowymi Fundacji są Zarząd i Rada Fundacji. Funkcję Prezesa Zarządu sprawuje Lyudmyla Kozlovska, Przewodniczącym Rady Fundacji jest Bartosz Kramek.
Centrala Fundacji znajduje się w Warszawie. Fundacja posiada swoich stałych przedstawicieli w Brukseli, Paryżu, Pradze i Kijowie.