Po tym jak sprawa ojca Sofoniusza uzyskała szeroki rozgłos, sąd uchylił postanowienie o jego deportacji z Kazachstanu. Jednak z pobudek materialnych urzędnicy chcą zamknąć schronisko dla dzieci i starców założone przez prawosławnego kapłana.
Ojciec Sofoniusz (świeckie imię – Petr Yevtikheyev), od 1994 był proboszczem światyni pod wezwaniem świętego Sergiusza z Radoneża (rejon iliyskiy, obwód almatinskiy), a od 2000 roku – założycielem Fundacji „Radonezh”, która utrzymuje schronisko o tej samej nazwie. Obecnie w schronisku mieszka 116 dzieci i 120 osób w podeszłym wieku, w tym inwalidów, różnych narodowości i wyznań. Schronisko posiada 107 hektarów ziemi, które zostały przyznane przez miejscową administrację. Schronisko istnieje dzięki darom od osób prywatnych i organizacji charytatywnych. W 2012 roku ojciec Sofoniusz za bezinteresowną służbę dla społeczeństwa został mianowany przez radę społeczną do świeckiej nagrody „Narodnyy Geroy” („Bohater Narodowy”) więcej tutaj i tutaj. Jednak od kwietnia 2013 roku ojciec Sоfoniusz został odsunięty od pełnienia obowiązków proboszcza parafii i pozbawiony opieki nad osieroconymi dziećmi ze schroniska. Miejscowe władze oskarżyły go złamanie przepisów administracyjnych i migracyjnych.
W rozmowie z przedstawicielem Fundacji „Otwarty Dialog” popularna prezenterka telewizyjna Aruzhan Sain powiedziała, że problemy z prawem ojca Sofoniusza i założonego przez niego schroniska „Radonezh” zaczęły się 05.03.2010, od chwili objęcia stanowiska przez nowego metropolitę astanayskiego i kazachstańskiego Aleksandra oraz mianowania 27.01.2012 Berdauleta Abdulddayeva na stanowisko akima rejonu iliyskiego. Zastępca akima do spraw polityki wewnętrznej i oświaty Yerbolat Turumbetov powiedział prezesowi Fundacji „Radonezh” Antonowi Soloviov, że kierownictwo rejonu jest nastawione przeciwko ojcu Sofoniuszowi, ponieważ nie pozwala on na wysyłanie dzieci do domów dziecka w taki sposób, jak uważa to za konieczne miejscowa administracja. Rozpoczęła się kampania mająca na celu zdyskredytowanie działalności ojca Sofoniusza.
Na początku kwietnia 2013, na podstawie decyzji wydajnej przez rejonowe organy opieki, ojciec Sofoniusz został pozbawiony opieki nad 44 sierotami – wychowankami schroniska. Miejscowi urzędnicy oskarżyli kapłana o to, że systematycznie bił dzieci. Jednak Aruzhan Sain, której społeczna fundacja „Dobrowolne Stowarzyszenie „Miłosierdzie” wspiera działalność schroniska od 2006 roku, kategorycznie temu zaprzecza i twierdzi, że podobne pogłoski rozpowszechnia zainteresowane kierownictwo iliyskiego akimatu. Adwokat Viktor Semin uważa, że takim stanem rzeczy może też być zainteresowany naczelnik rejonowego wydziału oświaty Lyazzat Katkeyeva. Ojciec Sofoniusz oświadczył: „Jak surowy ojciec staram się kierować ich na dobrą drogę, lecz nigdy nie praktykowałem bicia”. Konkretne przypadki niestosownego zachowania wobec podopiecznych nie znalazły potwierdzenia.
UCHYLENIE DECYZJI SĄDU W SPRAWIE DEPORTACJI
Policja migracyjna dla rejonu ilyskiego zakwestionowała legalność pobytu w Kazachstanie ojca Sofoniusza, który od 02.07.2010 jest obywatelem Federacji Rosyjskiej. 24.07.2013 Ilyskiy Sąd Rejonowyrozpoczął postępowanie w sprawie deportacji ojca Sofoniusza. Oskarżenie reprezentowane przez Kalybeka Sultanova, starszego inspektora policji migracyjnej dla rejonu iliyskiego stwierdziło, że ojciec Sofoniusz nie występował do policji migracyjnej o wydanie zezwolenia na pobyt na okres powyżej dwóch lat, co jest sprzeczne z artykułem 4 Ustawy Republiki Kazachstanu „O statusie prawnym obcokrajowców”. W związku z tym, 30.10.2012 policja migracyjna ukarała ojca Sofoniusza karą grzywny w wysokości 160 euro „za stały pobyt obcokrajowca na terenie Republiki Kazachstanu bez wymaganego zezwolenia na pobyt… w okresie powyżej 10 dni kalendarzowych”. Według wersji oskarżenia, po otrzymaniu kary, ojciec Sofoniusz wystąpił do policji migracyjnej z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pobyt dla obcokrajowca, jednak 26.02.2013 otrzymał odpowiedź odmowną. Poinformowano go, że po roku będzie musiał opuścić teren Kazachstanu (więcej tutaj i tutaj).
Z kolei strona pozwana podkreśliła, że ojciec Sofoniusz był zameldowany w Kazachstanie na pobyt stały jeszcze do 1999 roku i obecnie figuruje w ewidencji konsulatu w Almaty, o czym świadczy adnotacja w jego paszporcie obywatela Federacji Rosyjskiej. Wcześniej kapłan otrzymał prawo jazdy i numer identyfikacyjny. Adwokaci ojca Sofoniusza zwrócili uwagę, iż funkcjonariusze policji migracyjnej sporządzając protokół dotyczący deportacji ojca Sofoniusza wnieśli do niego fałszywe dane, gdyż złożony na dokumencie podpis nie należy do ojca Sofoniusza. Sąd uchylil wniosek strony pozwanej o przeprowadzenie ekspertyzy grafologicznej protokołu.
Ponadto w czasie rozprawy sądowej przedstawiciel policji migracyjnej oświadczył, że ojciec Sofoniusz był niejednokrotnie pociągany do adpowiedzialności administracyjnej za naruszanie terminów podatkowych i norm sanitarnych w schronisku. Obcokrajowiec może zostać wydalony poza granice Kazachstanu, jeśli złamał prawo tego kraju (zgodnie z artykułem 28, część „c” Ustawy RK „O statusie prawnym obcokrajowców”). Strona pozwana zaznaczała jednak, że do odpowiedzialności administracyjnej był pociągany nie sam ojciec Sofoniusz, lecz Parafia pod wezwaniem świętego Siergieja jako osoba prawna. Adwokat także podkreślił, że jest w posiadaniu pisma Iliyevskiej Prokuratury Rejonowej, wystosowanego do miejscowego wydziału oświaty, w którym odnotowano, iż w schronisku „Radonezh” nie stwierdzono niezgodności dokumentów prawnych z obowiązującym prawem.
29.07.2013 Iliyskiy Sąd Rejonowy podjął decyzję o deportacji ojca Sofoniusza. 06.08.2013 sąd wyłączył z rezulucji wyroku następujące zdanie: „Wyrok może zostać zaskarżony do Almatińskiego Sądu Obwodowego w terminie 15 dni za pośrednictwem sądu rejonowego”. Vladimir Madzigon, aplikant adwokata Viktora Semina stwierdził, że kazachskie prawo nie przewiduje podobnego działania, i zostało ono dokonane w celu ukrycia faktu wydania wyroku niezgodnie z prawem. Adwokatowi udało się jednak zaskarżyć wyrok. 02.10.2013 Almatiński Sąd Obwodwy uchylił wyrok w sprawie deportacji ojca Sofoniusza. Przedstawicel wydziału policji migracyjnej nie stawił się na rozprawie sądowej. Zdaniem dyrektor Kazachstańskiego Biura do spraw praw człowieka Rozy Akylbekovej, „na decyzję władz [o uchyleniu deportacji] wpłynęło to, że sprawa ojca Sofoniusza nabrała dużego rzozgłosu i wiele osób się za nim ujęło”.
NACISKI WŁADZ
W czasie procesów sądowych w sprawie ojca Sofoniusza 26.07.2013 Eparchia Astanajsko-Amatińska podjęła decyzję o usunięciu ojca Sofoniusza ze stanowiska prawosławnego proboszcza Parafii pod wezwaniem świętego Sergiusza, na terenie której znajduje się schronisko.Formalnym powodem do tego stało się żądanie Agencji RK do spraw religii, aby nie dopuścić do wykonywania przez ojca Sofoniusza działalności misyjnej z uwagi na fakt, iż nie jest on obywatelem Kazachstanu. Poza tym, po wydaniu wyroku w sprawie deportacji, kierownictwo szkoły znajdującej się w tej samej wsi, co schronisko ojca Sofoniusza, odmówiło przyjęcia dwojga wychowanków schroniska. Dyrektor szkoły wyjaśnił ojcu Sofoniuszowi, że wydział oświaty wydał zarządzenie, aby dzieci nie zostały przyjęte do szkoły.
Przedstawicielka Konsulatu Federacji Rosyjskiej w Republice Kazachstanu Marina Klyukina-Vityuk, obecna na rozprawie w sądzie jako obserwator oświadczyła, że Federacja Rosyjska jest skłonna traktować wyrok Ilyskiego Sądu Rejonowego w sprawie deportacji ojca Sofoniusza jako nieprzyjazny gest ze strony Republiki Kazachstanu. Jego zdaniem, taka decyzja stwarza nieprzyjemny precedens/ Wystarczy, że „człowiek w porę nie przyniesie zaświadczenia, a może zostać deportowany, pomimo tego, że czyni dobro, zajmuje się działanością społecznie użyteczną, jak ojciec Sofoniusz”.
Przewodniczący Związku Muzułmanów Kazachstanu Murat Telibekov oświadczył, że urzędnicy rejonowi zaczęli szykanować prawosławnego kapłana z powodu spraw związanych z ziemią i zaintresowaniem ze strony osób trzecich. Tego samego zdania jest prezes społecznej fundacji „Liberty” Galym Ageleulov, który twierdzi, że „w naszym kraju wszystko mierzy się teraz, niestety, pieniędzmi, i bardzo wielu ludziom to schronisko wpadło w oko”. Sam ojciec Sofoniusz mówi, że „każdego dnia proponują mu, żeby sprzedał ziemię”, on jednak uważa, że kwestia ziemi nie jest najważniejsza w tej sprawie.
Adwokat ojca Sofoniusza Viktor Semin, który jest także jednym z mecenasów schroniska „Radonezh”, w komentarzu udzielonym Fundacji „Otwarty Dialog” stwierdził: pomimo tego, że schronisko nie dostaje od państwa żadnych dotacji, to rejonowy wydział oświaty nie jest zainteresowany jego istnieniem, gdyż winien przeprowadzać kontrolę postępów w nauce dzieci, oraz znaleźć dla nich mieszkania po osiągnieciu przez nie pełnoletności.
Ojciec Sofoniusz stworzył schronisko, które ma ogromne społeczne znaczenie dla regionu. Fundacja „Otwarty Dialog” przyłącza się do kampanii prowadzonej w obronie ojca Sofoniusza i stanowczo domaga się od władz Kazachstanu, zaprzestania wywierania na niego nacisków. Fundacja szczególnie kieruje swój apel do:
Agencji RK do spraw religii: o wycofanie ograniczeń nałożonych na ojca Sofoniusza w postaci zakazu prowadzenia przez niego działalności misyjnej, jak również o nie utrudnianie mu działalności społecznie użytecznej, którą prowadzi jako założyciel schroniska, albowiem dotychczasowe działania Agencji zupełnie nie idą w parze z międzynarodowymi zobowiązaniami Kazachstanu, podjętymi w sferze wolności sumienia i religii.
Prokuratora Generalnego RK: o przeprowadzenia śledztwa w przedmiocie naruszeń jakich dopuścili się funkcjonariusze policji migracyjnej w rejonie iliyskim, przede wszystkim, o zbadanie faktów wskazujących na fabrykowanie zarzutów przeciwko ojcu Sofoniuszowi poprzez fałszowanie protokołu deportacji.
Organów Iliyskiej Prokuratury Rejonowej: o przeprowadzenie szczegółowego śledztwa w przedmiocie ewentualnych działań korupcyjnych ze strony zastępcy akima rejonu Yerbolata Turumbetova, a także naczelnika rejonowego wydziału oświaty Lyazzat Katkeyevej.
Wszyscy zainteresowani mogą poprzeć nasze apele zwracając się pod następujące adresy:
- Grupa Policji Migracyjnej Iliyskiego RUSW – 040700, obwód almatiński, rejon iliyski, osiedle Otegen batyra, ul. Battalkhanova, 15. – Tel.: +7 (72752) 2-29-70;
- Wydział Policji Migracyjnej w Departamencie Spraw Wewnętrznych dla obwodu almatińskiego – Taldykorgan, ul. Zhansugurova 91/95. – Tel.: +7 (7282) 24-14-88;
- Akimat Rejonu Iliyskiego w obwodzie alamtińskim – 040700, obwód almatiński, rejon iliyski, osiedle Otegen batyra, ul. Battalkhanova, 8. – Tel.: +7 (727) 251-79-76, +7 (72752) 2-01-83, Fax: +7 (72752) 2-21-44, e-mail: [email protected];
- Akimat Obwodu Almatińskiego – 040000, Taldykorgan, ul. Tauyelsizdik,38. – Тel.: +7 (7282) 27-19-75, fax:+7 (7282) 27-07-43,e-mail: [email protected];
- Prokuratura Republiki Kazachstanu (010000, Astana, Dom Ministerstw, klatka Nr 2, ul. Oryborg 8, Тel.: +7 7172 71-26-20, +7 7172 71-28-68);
- Agencja Republiki Kazachstanu do spraw religii – 010000, Kazachstan, Astana, ul Orynborg 8, gmach “Dom Ministerstw”, klatka Nr 15, tel.: +7 (7172) 74-02-16, fax: +7 (7172) 74-07-76, e-mail: [email protected].