Ostatnio w anglojęzycznych kazachskich mediach coraz częściej pojawiają się informacje odnośnie podpisania nowych umów o współpracy w sprawach karnych między Kazachstanem a UE (więcej tutaj i tutaj). Jednak istniejące informacje nie zawsze są wystarczająco szczegółowe, dlatego pojawiają się niezgodności w kwestii współpracy między Kazachstanem a UE w dziedzinie dochodzeń karnych.
W dniu 08.11.2013 r., Prokurator Generalny Kazachstanu, Askhat Daulbayev, oświadczył, że na etapie przygotowań znajdują się umowy w „sferze współpracy karno-prawnej” z Węgrami, Niemcami, Bułgarią, Słowacją, Grecją, Słowenią i innymi krajami UE (więcej tutaj). Według Askhata Daulbayeva, „dla Kazachstanu jest to kolejny bardzo ważny krok na drodze do zbliżenia z Unią Europejską… Zawarcie takich umów jest dowodem na rosnące zaufanie krajów Europy do systemu prawnego Kazachstanu”.
Wiadomo, że istnieje kilka rodzajów umów w zakresie współpracy w sprawach karnych. Jednak z wypowiedzi przedstawicieli Prokuratury Generalnej Kazachstanu nie zawsze jasno wynika, jakie konkretnie rodzaje umów chce podpisać Kazachstan z krajami europejskimi. Należy pamiętać, że każdy rodzaj umowy ma swoją wyłączną kompetencję. Na przykład, wniosek o ekstradycję nie może być wydany na podstawie umowy o pomocy prawnej lub umowy o przekazywaniu osób skazanych. Podstawę do wniosku o ekstradycję stanowi wyłącznie odpowiednia umowa ekstradycyjna (o wydawaniu osób).
Zgodnie z normatywnymi aktami prawnymi, znajdującymi się w domenie publicznej, na dzień dzisiejszy Kazachstan podpisał różne rodzaje umów o współpracy w sprawach karnych z 6 krajami UE: Hiszpanią, Włochami, Czechami, Litwą, Niemcami, Bułgarią. Powszechnie wiadomo o następujących umowach o współpracy w sprawach karnych między Kazachstanem a krajami europejskimi:
Rodzaj umowy |
Kogo dotyczy i co przewiduje umowa | Z jakim krajem europejskim została podpisana | |
1. |
„O przekazywaniu osób skazanych” |
Dotyczy już skazanych obywateli. Osoba skazana na terenie jednej ze Stron może zostać przekazana na teren drugiej Strony w celu odbycia kary. |
Królestwo Hiszpanii, Republika Włoska (więcej tutaj) |
2. |
„O wydawaniu osób”
(ekstradycji) |
Strony zobowiązują się do przekazywania sobie nawzajem osób, znajdujących się na ich terenach, które są poszukiwane listem gończym, w celu pociągnięcia ich do odpowiedzialności karnej lub w celu wykonania wyroku. Osoby wydawane są na pisemny wniosek jednej ze Stron. |
|
3. |
„O wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych” |
Wszelka pomoc prawna w dochodzeniu karnym, pomoc w ramach procesu karnego: wykrywanie i identyfikacja osób, przekazywanie informacji i dokumentów, czasowe przekazywanie dowodów materialnych, przeszukania i zajęcia, gromadzenie dowodów i zeznań, przedsięwzięcie środków w celu wykrycia, aresztowania i zajęcia dochodów uzyskanych na drodze przestępstwa itd. |
Królestwo Hiszpanii , Republika Czeska (więcej tutaj) Została także podpisana umowa z Kanadą, |
4. |
„ O współpracy w walce z przestępczością zorganizowaną, nielegalnym handlem narotykami i substancjami psychotropowymi, terroryzmem i innymi rodzajami przestępstw”. |
Wymiana informacji operacyjnych, śledczych, dokumentacyjnych, kryminalistycznych i archiwalnych; prowadzenie uzgodnionych działań operacyjnych, wymiana doświadczeń zawodowych w zakresie walki z przestępczością, wymiany ekspertów. |
Republika Litewska, Federacyjna Republika Niemiec, Republika Bułgarii. |
Tak więc, pełny pakiet umów o współpracy w sprawach karnych Kazachstan podpisał tylko z Hiszpanią. Ponadto, na dzień dzisiejszy Hiszpania jest jedynym krajem w Unii Europejskiej, który podpisał umowę ekstradycyjną z Kazachstanem. Z Włochami podpisana jest tylko umowa „o przekazywaniu osób skazanych”, ale prowadzone są negocjacje w sprawie ewentualnego podpisania umów o ekstradycji i pomocy prawnej (więcej tutaj i tutaj). Z Czechami podpisana jest tylko umowa o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych. Między Czechami a Kazachstanem nie została zawarta umowa o ekstradycji, co potwierdziło czeskie Ministerstwo Sprawiedliwości w odpowiedzi na zapytanie skierowane przez przedstawiciela Fundacji Otwarty Dialog, Aleksandry Gajewskiej.
W związku z zaniepokojeniem międzynarodowych organizacji obrony praw człowieka coraz częstszymi próbami, podejmowanymi przez Kazachstan, doprowadzenia do ekstradycji przedstawicieli opozycji, w tym również polityka Mukhtara Ablyazova i osób z jego otoczenia (więcej tutaj, tutaj i tutaj), na podstawie zarzutów umotywowanych politycznie, Fundacja Otwarty Dialog zwraca się do ambasad krajów europejskich z prośbą o potwierdzenie dostępnych informacji na temat umów zawartych między Kazachstanem a UE o współpracy w sprawach karnych.