Hospitalizowana siłą z diagnozą “przewlekłe zaburzenia urojeniowe” obrończyni praw człowieka nadal przebywa na przymusowym leczeniu. Przedstawiciele Parlamentu Europejskiego i europejskich organizacji skupiających prawników domagają się od władz Kazachstanu niezwłocznego uwolnienia Zinaidy Mukhortovej.
09.09.2013 Rustam Dyusembekov i Vladimir Ivantsov, lekarze z Obwodowej Poradni Psychiatryczno-Neurologicznej Szpitala w Karagandzie przeprowadzili badanie obrończyni praw człowieka i wydali opinię, w której stwierdzili, że Zinaida Mukhortova wymaga przymusowego leczenia. Jednak wcześniej, 02.09.2013 Komitet Kontroli Działalności Medycznej i Farmaceutycznej doszedł do wniosku, że nie ma konieczności przetrzymywania Zinaidy Mukhortovej na przymusowym leczeniu stacjonarnym. Chcąc wyjaśnić sprzeczności istniejące pomiędzy tymi opiniami, 19.09.2013 prokuratura w Balkhash wyznaczyła Zinaidzie Mukhortovej nowe badanie psychiatryczne w Medycznym Centrum Problemów Zdrowia Psychicznego w Astanie.
27.09.2013 posiedzenie kolegium apelacyjnego sądu obwodowego w Karagandzie, które miało rozpatrzyć zażalenie Zinaidy Mukhortovej na decyzję sądu miejskiego w Balkhash z 20.08.2013, a dotyczące jej przymusowej hospitalizacji, mimo wszystko się nie odbyło. Zamiast tego, kolegium kasacyjne tej instancji sądowej odmówiło Zinaidzie Mukhortovej przyjęcia zażalenia, jakie złożyła na czynności zastępcy dyrektora Obwodowego Szpitala Psychiatryczno-Neurologicznego Ryspeka Iskakova, na którego polecenie przebywała już wcześniej w okresie od 12.12.2011 do 29.12.2011 na przymusowym „leczeniu” w miejscowym szpitalu psychiatryczno-neurologicznym.
Warto odnotować, że Zinaida Mukhortova pod naciskiem Ryspeka Iskakova została zmuszona do napisania pisma, w którym wyraziła zgodę ma cofnięcie swojej skargi apelacyjnej na decyzję sądu miejskiego w Balkhash z 20.08.2013 w zamian za dokonanie zmiany formy leczenia z przymusowej na dobrowolną. O tym fakcie obrończyni praw człowieka poinformowała podczas spotkania 30.09.2013 z Asel Alpyspayevą, prokuratorem w Balkhash. Napisała też oświadczenie, w którym wycofała swoje poprzednie pismo napisane pod naciskiem.
30.09.2013 Zinaidę Mukhortovą w asyście dzielnicowego inspektora policji i sanitariusza przewieziono ze Szpitala Psychiatryczno-Neurologicznego w Balkhash do Medycznego Centrum Problemów Zdrowia Psychicznego w Astanie. Anara Ibrayeva, stojąca na czele społecznej organizacji „Kadir-Kasiyet”, w rozmowie z przedstawicielem Fundacji „Otwarty Dialog” powiedziała, że obrończyni praw człowieka będzie przebywać w tym ośrodku medycznym jeszcze przez około miesiąc. W tym samym czasie nadal nie jest znana data rozpatrzenia skargi apelacyjnej Zinaidy Mukhortovej na decyzję sądu wydaną w sprawie jej przymusowej hospitalizacji.
Przymusowe leczenie psychiatryczne Zinaidy Mukhortovej, to skutek prowadzonej przez nią działalności w charakterze adwokata i obrońcy praw człowieka – takiego zdania są przedstawiciele Parlamentu Europejskiego i europejskich organizacji prawniczych. Między innymi Christiane Féral-Schuhl, Niccolò Rinaldi, a także Evangelos Tsouroulisw swoich pismach skierowanych do oficjalnych przedstawicieli kazachstańskich władz apelują o podjęcie natychmiastowych i skutecznych działań w celu uchylenia decyzji o przymusowym psychiatrycznym leczeniu Zinaidy Mukhortovej. Co więcej, domagają się od władz Kazachstanu gwarancji dla wszystkich obrońców praw człowieka w kraju, aby mogli legalnie prowadzić swoją działalność, nie obawiając się represji i ograniczeń, w tym ścigania przez sąd.
Ze swojej strony Fundacja „Otwarty Dialog” nalega, aby niezwłocznie i bez jakichkolwiek warunków uwolniono adwokata i obrończynię praw człowieka Zinaidę Mukhortovą. Uważamy, iż prześladowanie Zinaidy Mukhrtovej rozpoczęło się wtedy, gdy oskarżyła ona deputowanego izby niższej parlamentu Yerlana Nigmatulina o wykorzystywanie przez niego swojego wysokiego stanowiska służbowego do wywierania nacisku na sąd, aby ten podjął korzystne dla niego decyzje. Zgodnie z artykułami 16 i 17 „Podstawowych zasad dotyczących roli prawników” ONZ, kazachstańskie władze są zobowiązane do zapewnienia Zinaidzie Mukhortovej właściwej obrony przed ściganiem za działania dokonane zgodnie z uznanymi obowiązkami zawodowymi.
Apelujemy również do władz Kazachstanu o pociągnięcie do odpowiedzialności zastępcy dyrektora Obwodowego Psychiatryczno-Neurologicznego Szpitala w Balkhash Ryspeka Iskakova, który być może jest winny dokonania bezprawnej i przymusowej hospitalizacji Zinaidy Mukhortovej oraz poddania jej długotrwałemu i przymusowemu leczeniu. Takie działania osoby zajmującej stanowisko w państwowej placówce medycznej pozostają w sprzeczności z międzynarodowymi zobowiązaniami Kazachstanu w sferze gwarantowania praw obywatelskich i politycznych, bowiem naruszają między innymi artykuły 7 i 9 Międzynarodowego Paktu o prawach obywatelskich i politycznych. Ponadto rekomendujemy odwołanie opinii wydanej 09.09.2013 przez Komisję Obwodowej Poradni Psychiatryczno-Neurolgicznej Szpitala w Karagandzie, dotyczącej stanu zdrowia psychicznego Zinaidy Mukhortovej jako nieobiektywnej i stronniczej, gdyż sporządzonej przez pracowników placówki, w której przetrzymywana jest obrończyni praw człowieka.
Zwracamy się do przedstawicielstwa OBWE, ONZ i UE w Republice Kazachstanu z prośbą o:
- wnikliwe i całościowe śledzenie sytuacji w zakresie przestrzegania rzetelności prowadzenia postępowań przez sąd;
- wyrażenie oficjalnego stanowiska na temat coraz częściej stosowanej praktyki polegającej na wykorzystywaniu psychiatrii represyjnej jako metody w walce z odmiennymi poglądami w kraju;
- domaganie się od władz Kazachstanu wydania zezwolenia na odwiedzenie Zinaidy Mukhortovej w placówkach medycznych, aby ustalić zasadności jej zatrzymania i przeprowadzenie kontroli warunków w jakich jest ona przetrzymywana.
Wszystkie zainteresowane osoby mogą udzielić poparcia dla naszych apeli, kierując pisma pod niżej wskazane adresy:
- Placówka państwowa „Szpital psychiatryczny” w Balkhash – Republika Kazachstanu, obwód karagandyjski, miasto Balkhash, Bolnichnyy gorodok 1. Тel. +7(71036) 4-37-63 (Lekarz Naczelny Szpitala – Iskakov Ryspek Rakhimzhanovich), 4-00-68 (sekretariat), fax: +7(71036) 4-20-91, e-mail: [email protected].
- Ministerstwo Ochrony Zdrowia Republiki Kazachstanu – 010000, Astana, Lewy Brzeg, ul. Orynborg 8, Dom Ministerstw, wyjście nr 5. Tel. +7 (7172) 74-32-43, +7(7172) 74-32-40 (kancelaria), fax: +7(7172) 74-36-50, e-mail: [email protected].
- Prokuratura w Balkhash – Republika Kazachstanu, obwód karagandyjski, Balkhash, ul. Sabitovej 37А. Тel. +7(71036) 4-20-34 (sekretariat).
- Prokuratura Generalna Republiki Kazachstanu – 010000, Republika Kazachstanu, Astana, ul. Orynborg, 14. Tel. +7 (7172) 71-26-50 (prokurator dyżurny).
- Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Republiki Kazachstanu – 010000, Republika Kazachstanu, Astana, prospekt Tauyesidzik 1. Tel. +7 (7172) 71-40-12 (sekretariat Marata Demeulova, pierwszego zastępcy ministra), e-mail: [email protected].
- Minsterstwo Spraw Zagranicznych Republiki Kazachstanu – 010000, Astana, Lewy Brzeg, ul Kunayeva 31. Tel: +7 (7172) 72-05-18, +7 (7172) 72-05-16, e-mail: [email protected].
- GKKP „Centrum Medyczne Problemów Zdrowia Psychicznego” w Astanie – 010000, Republika Kazachstanu, Astana, ul. Zhansugurova 12. Tel.: +7(7172) 54-75-10 (dyrektor – Nurkatov Yerbol), +7(7172) 54-76-18 (zastępca dyrektora do spraw lecznictwa – Koushin Bakhytzhan), fax: +7(7172) 54-76-35, e-mail: [email protected].
ZAŁĄCZNIKI
1. Postanowienie Sądu Miejskiego w Balkhash z dnia 20.08.2013 o przymusowej hospitalizacji Zinaidy Mukhortovej: pobierz
2. Pismo Rady Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (The Council of Bars and Law Societies of Europe) do Ambasady Kazachstanu w Brukseli z dnia 02.09.2013: pobierz
3. Pismo Prezesa Zrzeszenia Adwokatów Paryża do Prezydenta Kazachstanu Nursultana Nazarbayeva z dnia 11.09.2013: pobierz
4. Pismo Niccolo Rinaldi zastępcy przewodniczącego frakcji parlamentarnej Europarlamentu „Stowarzyszenie Liberałów i Demokratów dla Europy” do Ministra Ochrony Zdrowia Republiki Kazachstanu Salidat Kairbekovej z dnia 11.09.2013: pobierz
5. Pismo Zinaidy Mukhortovej z dnia 29.09.2013 napisane pod naciskiem Ryspeka Iskakova: pobierz