Pod pretekstem fałszywych oskarżeń o działania terrorystyczne kazachskie władze próbują doprowadzić do ekstradycji jeszcze jednego człowieka z otoczenia Mukhtara Ablyazova – jego byłego pracownika ochrony Aleksandra Pavlova. Wobec wątpliwego charakteru zarzutów, Fundacja „Otwarty Dialog” apeluje do władz Królestwa Hiszpanii o niedopuszczenie do ekstradycji Aleksandra Pavlova do Kazachstanu, gdzie grozi mi ściganie karne, mające charakter polityczny.
Aleksander Pavlov został aresztowany 11.12.2012 w Madrycie na podstawie „czerwonego zawiadomienia” Interpolu z 23.05.2012, w którym podano, że został on zgłoszony jako osoba poszukiwana listem gończym w Kazachstanie za przestępstwo związane ze zdefraudowaniem powierzonego mienia.
Następnego dnia, a więc 12.12.2012, Aleksander Pavlov stanął przed sądem (Centralny Sąd Śledczy Nr 6), który wydał postanowienie o tymczasowym aresztowaniu do czasu wpłynięcia oficjalnego wniosku Kazachstanu w sprawie jego ekstradycji. Stosowny wniosek strony kazachskiej Hiszpania otrzymała w dniu 03.01.2013. Pomimo tego, że w treści „czerwonego zawiadomienia” Interpolu został tylko wpisany zarzut dokonania przestępstwa polegającego na zdefraudowaniu powierzonego mienia, to władze Kazachstanu zażądały dokonania ekstradycji Aleksandra Pavlova również za usiłowanie zorganizowania aktów terrorystycznych w Kazachstanie.
Przypomnijmy, w dniu 28.03.2012 Prokuratura Generalna RK opublikowała komunikat prasowy, w którym informowano o akcji, w wyniku której kazachskim służbom specjalnym udało się zapobiec przygotowywanym na terenie miasta Almaty aktom terrorystycznym. Łamiąc zasadę domniemania niewinności (art. 19 § 4 Kodeksu postępowania karnego RK), za organizatorów tego ciężkiego przestępstwa od razu uznano Aleksandra Pavlova oraz opozycyjnych kazachskich działaczy Mukhtara Ablyazova i Muratbeka Ketebayeva, którzy obecnie są zmuszeni ukrywać się poza granicami kraju. Baza dowodowa w tej sprawie posiada niezwykle wątpliwy charakter. Zdaniem Muratbeka Ketebayeva, ogłoszenie za Aleksandrem Pavlovem międzynarodowego listu gończego, jego aresztowanie i ekstradycja do Kazachstanu mają jeden cel – zdyskredytowanie kazachskich opozycyjnych działaczy politycznych.
W dniu 17.01.2013 Aleksander Pavlov oficjalnie powiadomił administrację więzienia o swoim zamiarze wystąpienia z wnioskiem o azyl polityczny w Hiszpanii. O zamiarze tym został również poinformowany sąd. Zdaniem Pavlova, zarzuty jakie postawiono mu w Kazachstanie są bezpośrednio związane z zarzutami kierowanymi przeciwko opozycyjnemu działaczowi Mukhtarowi Ablyazovowi i posiadają charakter polityczny. Wniosek o udzielenie azylu oficjalnie został sporządzony 24.01.2013, zaś do rozpatrzenia został przyjęty 06.02.2013. Sprawa została przekazana do Krajowego Sądu Najwyższego (Audiencia Nacional) w celu podjęcia decyzji o ekstradycji Aleksandra Pavlova.
Wiadomo, że podczas pobytu Aleksandra Pavlova w więzieniu przyjeżdżali do niego pracownicy kazachskiego konsulatu w Hiszpani – Azamat Abdraimov i Alik Zhumagulov, którzy zadawali mu pytania dotyczące jego sprawy, a także jego rodziny, co można traktować jako ukrytą groźbę. Od strony prawnej wizyta ta była niezgodna z prawem, gdyż Aleksander Pavlov poprosił o udzielenie mu azylu, dlatego też powinien był być chroniony przed władzami kazachskimi w czasie, kiedy trwało jeszcze rozpatrywanie wniosku o udzielenie mu azylu.
W dniu 17.04.2013 w Krajowym Sądzie Najwyższym (Audiencia Nacional) odbyła się rozprawa w sprawie Aleksandra Pavlova. Sąd odmówił jego ekstradycji, uzasadniając swoją decyzję źle przetłumaczonymi dokumentami dotyczącymi ekstradycji, co przeszkodziło sędziemu w dokładnym zapoznaniu się ze sprawą. Aleksander Pavlov został zwolniony z aresztu tymczasowego. Nie mniej jednak, sąd stworzył kazachskiej stronie możliwość przedstawienia nowych dokumentów w celu powtórnego wystąpienia z wnioskiem o dokonanie ekstradycji Aleksandra Pavlova.
W dniu 10.05.2013 Kazachstan przekazał nowe dokumenty dotyczące ekstradycji Aleksandra Pavlova, proces jego wydania został wznowiony.
W dniu 24.05.2013 hiszpańskie Narodowe Centrum Wywiadu (Centro Nacional de Inteligencia) przygotowało specjalny raport, w którym wskazywano, że Aleksander Pavlov, wobec którego zostały wysunięte zarzuty przygotowywania aktów terrorystycznych na terenie Kazachstanu, stanowi zagrożenie dla narodowego bezpieczeństwa Hiszpanii. Niniejszy raport był jedyną konsultacyjną opinią, jaką przedstawiły hiszpańskie władze w trakcie rozpatrywania wniosku Aleksandra Pavlova w sprawie udzielenia mu azylu politycznego. Jak twierdzą obrońcy Pavlova, posiadający dostęp do raportu, nie zawiera on żadnych konkretnych informacji na temat terroryzmu, a jedynie powtarza oficjalne zarzuty stawiane przez stronę kazachską. Aleksander Pavlov nie miał możliwości przedstawienia alternatywnych informacji.
W raporcie wskazuje się również, że jednym z celów ekstradycji Aleksandra Pavlova jest jego przesłuchanie przez kazachskie służby specjalne w sprawie dotyczącej BTA Banku. Przypomnijmy, że głównym oskarżonym w tej sprawie jest kazachski działacz opozycyjny Mukhtar Ablyazov.
W dniu 01.06.2013 w Centralnym Sądzie Śledczym Nr 6 odbyła się kolejna rozprawa w sprawie Aleksandra Pavlova. Sędzia oświadczył, że nie ma podstaw, aby zakładać, że rząd hiszpański miał zamiar udzielić mu azylu wobec wydania decyzji o kontynuowaniu procedury jego ekstradycji. Tego samego dnia Aleksander Pavlov został wysłany do więzienia, gdzie ma przebywać do czasu podjęcia ostatecznej decyzji w sprawie jego ekstradycji. Podczas pierwszego tygodnia zatrzymania, nie miał mozliwości skontaktować się telefonicznie ze swoim adwokatem. Wszystko to świadczy o tym, że władze Hiszpanii mają zamiar dokonać ekstradycji Aleksandra Pavlova do Kazachstanu.
Zdaniem adwokatów Aleksandra Pavlova, sprawie o udzielenie azylu towarzyszyły liczne błędy procesowe. Przed wszystkim, obrońcy nie mieli możliwości przedstawić swojego stanowiska na piśmie, czego wymagają procedury. Przedstawiciele Urzędu Wysokiego Komisarza ONZ do spraw Uchodźców (UNHCR) uczestniczyli w sprawie, jednak nie mieli możliwości przedstawić swojej opinii o niej, ani przygotować raportu, co jest obowiązkowe w pilnych sprawach, takich jak ta.
Co się tyczy pobytu Aleksandra Pavlova w więzieniu o zaostrzonym rygorze (izolacja, ograniczony kontakt z personelem), to zdaniem obrony, nie było do tego podstaw, gdyż w Hiszpanii wobec Pavlova nie jest prowadzone żadne śledztwo w sprawie o terroryzm. W związku z tym, adwokaci złożyli zażalenie do sądu poprzez wydział nadzoru wykonania orzeczeń (Juez de vigilancia penitenciaria).
Fundacja „Otwarty Dialog” zwraca uwagę, że żądanie ekstradycji Aleksandra Pavlova jest kolejną próbą kazachskich władz pociągnięcia do odpowiedzialności karnej ludzi zbliżonych do biznesmena i działacza politycznego Mukhtara Ablyazova – głównego oponenta reżimu Nursultana Nazarbayeva.
W dniu 01.06.2013 do Kazachstanu nielegalnie została deportowana z Włoch żona Mukhtara Ablyazova – Alma Shalabayeva oraz ich nieletnia córka – Alua Ablyazovaа. Od razu po przybyciu do Kazachstanu przeciwko Almie Shalabayevej została wszczęta spraw karna i teraz grozi jej więzienie. Międzynarodowa organizacja UN Watch 12.06.2013 r. podczas kolejnej sesji Rady ONZ dotyczącej praw człowieka przedstawiła raport na temat „niesprawiedliwej” deportacji rodziny Mukhtara Ablyazova. Deputowani Parlamentu Europejskiego Nicole Kiil-Nielsen (Francja), Barbara Lochbihler (Niemcy), Franziska Keller (Niemcy) zadali na piśmie pytania Wysokiemu Przedstawicielowi Unii Europejskiej do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Catharine Ashton w sprawie porwania żony i sześcioletniej córki kazachskiego opozycyjnego polityka.
W dniu 12.06.2013 w Polsce został zatrzymany kazachski działacz opozycyjny Muratbek Ketebayev, który obecnie znajduje się w trakcie procedury uzyskiwania azylu politycznego w tym kraju. Zatrzymano go na podstawie nakazu aresztowania wydanego przez Interpol, ponieważ Kazachstan ogłosił za Muratbekiem Ketebayevem międzynarodowy list gończy. Po przesłuchaniu w polskiej prokuraturze Muratbek Ketebayev został zwolniony z aresztu. Prokurator Piotr Sitarski poinformował, że prokuratura nie zdecydowała się na zastosowanie wobec ściganego obywatela Kazachstanu tymczasowego aresztowania, gdyż zarzucane mu przestępstwa mogą posiadać polityczny charakter.
Wobec wątpliwego charakteru zarzutów skierowanych przeciwko Aleksandrowi Pavlovowi, na których podstawie Republika Kazachstan ogłosił za nim list gończy (zarzut przygotowywania aktów terrorystycznych), Fundacja „Otwarty Dialog” apeluje do władz Królestwa Hiszpanii, aby odmówiły jego wydania do Kazachstanu.
Istnieje realne zagrożenie, że w przypadku ekstradycji Aleksandra Pavlova do Kazachstanu zostanie on pozbawiony prawa do sprawiedliwego i obiektywnego procesu, a jego zdrowie i wolność zostaną narażone na ryzyko. Są podstawy, aby przypuszczać, iż wniosek o wydanie został złożony w celu prześladowania Aleksandra Pavlova z powodu jego związków z Mukhtarem Ablyazovem. Przypominamy, że zgodnie z Konwencją ONZ dotyczącą statusu uchodźców, nie dopuszcza się do wydalenia lub zawrócenia uchodźców do granicy kraju, gdzie ich życiu lub wolności zagrażałoby niebezpieczeństwo z powodu ich rasy, religii, obywatelstwa, przynależności do określonej grupy społecznej czy też przekonań politycznych (art. 33).
Fundacja „Otwarty Dialog” apeluje do międzynarodowych organizacji obrony praw człowieka o wysyłanie zapytań do kompetentnych organów Królestwa Hiszpanii w celu uzyskania poparcia w sprawie udzielenia azylu dla Aleksandra Pavlova i niedopuszczenia do jego ekstradycji do Kazachstanu, gdzie grozi mu niebezpieczeństwo. Pisma można wysyłać pod wskazane niżej adresy:
- Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Współpracy Królestwa Hiszpanii (Ministerio De Asuntos Exteriores Y De Cooperacion) – 28012, Madryt, Plaza de la Provincia, 1, tel. + 34 91 379 97 00;
- Ministerstwo Sprawiedliwości Królestwa Hiszpanii (Ministerio De Justicia) – 28012, Madryt, Calle Bolsa, 8, tel. +34 91 837 22 95;
- Najwyższy Sąd Krajowy Królestwa Hiszpanii (Audiencia Nacional) – pisma można kierować w formie elektronicznej http://www.poderjudicial.es/cgpj/en/Services/Message_box/Suggestion_box
- Urząd do spraw uchodźców i osób ubiegających się o status uchodźcy w Hiszpanii (Oficina De Asilo Y Refugio) – 28002, Madryt, C/ Pradillo, 40, tel. +34 91 537 21 70;
- Urząd Wysokiego Komisarza ONZ do spraw uchodźców, przedstawicielstwo w Królestwie Hiszpanii – 28020, Madryt, Avenida del General Perón, 32, tel. + 34 91 556 35 03, e-mail – [email protected];