Po przesłuchaniu w prokuraturze kazachski polityk opozycyjny Muratbek Ketebayev został zwolniony zpolicyjnej izby zatrzymań. Prokuratura Okręgowa w Lublinie nie znalazła podstaw do dokonania aresztowania.
Мuratbek Ketebayev mieszka w Polsce legalnie od 2011 r. W lutym 2013 r., w związku z prześladowaniami działaczy opozycyjnych w Kazachstanie i wysuwanym przeciwko niemu oskarżeniom o działalność antypaństwową złożył wniosek o udzielenie azylu politycznego na terytorium RP. 12.06.2013 polska policja, działając w oparciu o nakaz zatrzymania wydany przez Interpol, dokonała zatrzymania kazachskiego polityka. Muratbek Ketebayev był poszukiwany międzynarodowym listem gończym na wniosek Kazachstanu, zgłoszony na podstawie postanowienia o aresztowaniu, wydanego przez sąd w Aktau 11.12.2012.
Fakt zatrzymania kazachskiego opozycjonisty odbił się szerokim echem zarówno w Polsce, jak i w pozostałych krajach Unii Europejskiej. Zaniepokojenie obrońców praw człowieka i zainteresowanie mediów powiększała oparta na wątpliwych podstawach prawnych i dokonana pod koniec maja w błyskawicznym tempie deportacja żony i córki Mukhtara Ablyazova. Rodzina Ablyazova, traktowanego przez władze Kazachstanu za czołowego oponenta politycznego przebywała legalnie na terenie Republiki Włoskiej.
13.06.2013 Muratbek Ketebayev został przesłuchany przez prokuraturę, poinformowany o stawianych mu zarzutach i zwolniony do domu. Adwokat Muratbeka Ketebayeva, Jacek Świeca przekazał również wiadomość na temat usunięcia z międzynarodowych baz danych Interpolu wszelkich informacji dotyczących wydania polecenia aresztowania Muratbeka Ketebayeva. Prokurator Piotr Sitarski poinformował na konferencji prasowej, że prokuratura nie zdecydowała się na stosowanie aresztu wobec ściganego obywatela Kazachstanu, z uwagi na to, że zarzucane mu przestępstwa mogą mieć charakter polityczny. – Nie przesądzamy jeszcze o tym, że te czyny objęte tym wstępnym wnioskiem ekstradycyjnym mają charakter polityczny, ale istnieje duże prawdopodobieństwo, że taką koncepcję przyjmiemy kierując wniosek do sądu. Prokuratura oczekuje obecnie na pełną dokumentację sprawy z Kazachstanu. Aktualnie znany jest jedynie ogólny zarys zarzutów o “działalność w zorganizowanej grupie przestępczej dokonującej przestępstw przeciw bezpieczeństwu i porządkowi publicznemy w celu obalenia ustroju konstytucyjnego” Następnie, na podstawie analizy otrzymanych dokumentów prokuratura wystąpi do sądu z wnioskiem o uznanie dopuszczalności bądź niedopuszczalności ekstradycji.
Jeśli Muratbek Ketebayev otrzyma status uchodźcy politycznego w Polsce, nie będzie mógł zostać wydany organom ścigania Kazachstanu.
Z poparciem w sprawie udzielenia Ketebayevovi azylu politycznego wystąpili m. in. posłowie do Parlamentu Europejskiego: Piotr Borys, Jerzy Buzek, Leonidas Donskis, Marek Migalski, Marek Siwiec. W szczególności, Leonidas Donskis zaznacza, że działalność Muratbeka Ketebayeva w Parlamencie Europejskim, m. in. jego apele kierowane do polityków i europejskiej opinii publicznej o zwracanie baczniejszej uwagi na przestrzeganie praw człowieka w Kazachstanie doprowadziły do tego, że kazachstańskie władze wydały nakaz jego aresztowania. – W przypadku ekstradycji Muratbeka Ketebayeva do Kazachstanu, z całą pewnością zostanie on pozbawiony prawa do uczciwego i sprawiedliwego procesu, a jego zdrowie i wolność zostaną narażone na poważne ryzyko, – oświadczył europoseł.
W ostatnich tygodniach ze strony Kazachstanu nasiliły się próby dokonania ekstradycji działaczy opozycyjnych, a nawet członków ich rodzin przebywających na emigracji w Europie. 29.05.2013, w Rzymie została zatrzymana i deportowana w nocy 31.05.2013 do Kazachstanu na pokładzie wyczarterowanego, prywatnego samolotu żona Mukhtara Ablyazova, Alma Shalabayeva wraz z 6-letnią córką Alua Ablyazovą. Włoskie organy przeprowadziły deportację nie zważając na wniosek o udzielenie azylu politycznego członkom rodziny represjonowanego w Kazachstanie Mukhatra Ablyazova, założyciela ruchu Demokratyczny Wybór Kazachstanu. Dzień po zatrzymaniu Almy Shalabayevej we Włoszech, 30.05.2013 kazachstańska prokuratura wszczęła przeciw niej sprawę karną. Po przybyciu do Kazachstanu zastosowano wobec niej dozór policyjny, zobowiązując do nieopuszczania miejsca zamieszkania. Alma Shalabayeva oczekujena rozpoczęcie procesu sądowego w związku z przedstawionymi jej zarzutami dotyczącymi fałszowania dokumentów.
Niezgodne z prawem deportowanie do Kazachstanu żony i córki Mukhtara Ablyazova, a także próba zorganizowania ekstradycji Muratbeka Ketebayeva, świadczą o mobilizacji kazachstańskich władz, dążących do zatrzymywania działaczy opozycyjnych i ich bliskich przebywających poza granicami Kazachstanu. Fundacja Otwarty Dialog uważa, że władze Kazachstanu instrumentalnie wykorzystują porozumienia międzynarodowe i funkcjonujące na ich podstawie organy ściagania, takie jak Interpol, przekształcając ekstradycje w środek stosowany w celu pozbawienia wolności politycznych oponentów reżimu. Politycznie motywowane zarzuty skierowane przeciwko liderom opozycyjnym nie mogą być traktowane jako podstawa do ich deportacji do Kazachstanu, w którym grozi im niewłaściwe traktowanie ze strony organów ścigania i służb penitencjarnych oraz wieloletnie wyroki więzienia.
Informacje dodatkowe
Muratbek Ketebayev zajmował stanowisko zastępcy przewodniczącego komitetu organizacyjnego działającego na rzecz utworzenia partii opozycyjnej „Alga!”. Obecnie działalność tego ugrupowania (pomimo braku formalnej rejestracji) w Kazachstanie jest zakazana. Muratbek Ketebayev był współpracownikiem lidera partii „Alga!” Vladimira Kozlova, odbywającego w Kazachstanie karę 7 i pół roku więzienia za podżeganie do nienawiści społecznej, nawoływanie do obalenia ustroju konstytucyjnego i kierowanie organizacją przestępczą.
Parlament Europejski, Human Rights Watch, Freedom House, Amnesty International, ambasada USA w Kazachstanie, sekretarz prasowy Wysokiego przedstawiciela Unii Europejskiej do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Catherine Ashton, wystąpili z ostrą krytyką wyroku skazującego dla Vladimira Kozlova i zaapelowali do rządu Kazachstanu o zaprzestanie stosowania praktyki wykorzystywania przepisów karnych do prowadzenia walki z oponentami politycznymi. W raporcie Departamentu Stanu USA na temat sytuacji praw człowieka, Vladimir Kozlov został nazwany więźniem politycznym.
Na podstawie wyroku Vladimira Kozlova, kazachstańska prokuratura oskarżyła Muratbeka Ketebayeva o „udział w zorganizowanej grupie przestępczej w celu obalenia ustroju konstytucyjnego”.